ماجرای قرارداد پنهانی ۲ میلیارد یورویی زاکانی با چینی‌ها چیست؟

دیروز در صحن علنی شورای شهر تهران شاهد یکی از عجیب‌ترین و منحصربه‌فردترین جلسات پارلمان شهری بودیم.

به گزارش هم میهن، موضوع به قرارداد سنگین دو میلیارد یورویی با چین برای ورود اتوبوس و واگن مترو برمی‌گردد؛ قراردادی که از سوی اعضای شورای شهر با پرسش‌ها و ابهامات همراه شد و در عین حال گروهی از اعضای شورا در روز شوراها سعی در آبستراکسیون داشتند.

یکی از موارد اعتراضی، به ترک تشریفات برای انعقاد قراردادی به این حجم برمی‌گردد. اسفندماه پارسال، شورای شهر تهران به شهرداری اجازه داد تا خریدهای لازم را در حوزه حمل و نقل عمومی به ارزش دو میلیارد یورو انجام دهد. البته قرار نبود اعضای شورای شهر تهران غافلگیر شوند، اما این اتفاق رخ داد.

اعضای شورا گلایه کردند که قرارداد در اختیارشان قرار نگرفته است اما دیروز علیرضا زاکانی در صحن شورا گفت قرارداد دو میلیارد یورویی در اختیار تشکری‌هاشمی و نرجس سلیمانی قرار گرفته است. تشکری‌هاشمی با تکذیب حرف شهردار، صحن شورا را در اعتراض ترک کرد. نرجس سلیمانی هم گفت از پاسخ‌های شهردار تهران قانع نشده است.

اما چرا هنوز درباره جزئیات این قرارداد، حتی پس از جلسه دیروز شورای شهر تهران شفاف‌سازی نشده است؟ ترک تشریفات به دلیل آغاز سریع عملیات اجرایی و جلوگیری از ازدست‌رفتن زمان در مدت اجرای فرایند مناقصه هنگامی صورت می‌گیرد که شناخت کاملی از پیمانکار وجود داشته باشد. چرا از میان تعداد زیادی تأمین‌کننده منابع مالی در چین، شرکتی با مسئولیتی محدود در جایگاه تأمین‌کننده مالی در نظر گرفته می‌شود؟

شهرداری و شورای شهر تهران باید گزارشی دقیق و کامل از جزئیات این قرارداد در اختیار رسانه‌ها قرار دهند. آیا این قرارداد، مصوبه ترک تشریفات داشته یا نداشته؟ به نظر می‌رسد که مصوبه‌ای برای ترک تشریفات وجود نداشته است.

آیا شورای شهر تهران به دلیل مسئله کمبود زمان این اختیار را به شهرداری تهران واگذار کرده است؟ درحالی‌که مسئله زمان همان‌طور که از اسمش بر می‌آید به موارد بسیار فوری برمی‌گردد. درباره وارد کردن اتوبوس برقی و واگن قطار چه فوریتی وجود داشته که شهرداری خودش توانسته چنین قراردادی منعقد کند؟

به این معنی که به جز یک فرد یا یک شرکت مشخص، دیگرانی وجود ندارند که بخواهند خدمات بدهند. در عین حال یکی از مهمترین مسائل درباره پروژه‌های شهری و از قضا همین ماجرای اتوبوس‌های برقی، این است که حتماً و لزوماً از طرح مطالعاتی برخوردار باشند. طبق روال مرسوم نمی‌توان همان ابتدا یک قرارداد را بدون اینکه پیوست مطالعاتی داشته باشد به سرعت به مرحله امضا رساند. قرار است این اتوبوس‌های برقی کدام مناطق تهران را پوشش بدهند؟ به لحاظ فنی و اقتصادی در کدام مناطق تهران از این اتوبوس‌ها می‌توان استفاده کرد؟

شهرداری تهران ناگهان تصمیم گرفته که سیستم حمل و نقل شهری را تغییر بدهد بدون اینکه پیوست مطالعاتی ارائه کند. مگر می‌شود یک کار بزرگ و مهم شهری بدون مطالعه فنی و اقتصادی به مرحله قرارداد و اجرا برسد؟ متاسفانه به نظر می‌رسد مدیران شهری ما در دوره اخیر به ظاهر مسائل شهری در کشورهای غربی توجه می‌کنند بدون اینکه گزارش‌های فنی و اقتصادی آنها را لحاظ کنند. خب ناگهان اتوبوس برقی به چه دلیل در شهرداری تهران به تصمیم رسیده است؟

مردم باید بدانند که شهرداری تهران برچه اساسی قرار است الگوی حمل و نقل شهری را تغییر بدهد. از قرار معلوم، دیروز اعضای شورای شهر تهران نیز غافلگیر شدند، چون از موارد مطرح‌شده درباره این قرارداد اطلاع کافی نداشتند. پرسش‌هایشان نیز بدون پاسخ ماند. اگر مطالعه لازم درباره این قرارداد انجام شده، لازم است توضیح بدهند که نتیجه چه بوده و قرارداد براساس چه منطقی امضا شده است.

نکته مهم دیگر اینکه چنین قراردادهایی که به شهر و مردم شهر برمی‌گردد نباید محرمانه باشد، اصلاً چنین قراردادهایی خصلت محرمانگی ندارند و نمی‌توانند داشته باشند. این قرارداد دارای مجموعه‌ای از اصول حقوقی است که باید به شکل شفاف در صحن شورای شهر تهران مطرح می‌شد.

بودجه خرید اتوبوس برقی و واگن قطار از چه محلی تامین می‌شود؟ شهرداری تهران که درآمد ارزی ندارد. پس پول این کار را چگونه تامین می‌کند؟ قاعدتاً در قراردادی به ارزش میلیاردی دولت نیز باید حضور داشته باشد. چون شهرداری تهران قطعاً با درآمدهایی که دارد از پسِ تامین چنین ارقامی برنمی‌آید. اگر دولت نیز در این قرارداد نقش دارد به کدام وزارت‌خانه مربوط می‌شود؟ احتمالاً وزارت کشور، اما نحوه بازپرداخت ارقام این قرارداد از سوی شهرداری به چه شکلی خواهد بود؟ و البته سوالات بی‌شمار دیگری که جای طرح دارد.

اما دیروز ادبیات آقای زاکانی در مواجهه با پرسش‌های مطرح‌شده عجیب بود. آقای شهردار وظیفه دارد شفاف‌سازی کند و دقیق و اصولی به ابهامات و پرسش‌های جامعه پاسخ دهد. استفاده آقای زاکانی از ادبیاتی چون «پا در کفش کسانی کرده‌ایم که می‌خواهند کل معاملات را برهم بزنند»، «اگر اتوبوس خریدن راحت بود شهرداران مدام اتوبوس می‌خریدند»، «هیچ دوره‌ای به اندازه امروز کار انجام نشده است»، «دوستان اعلام می‌کنند که آنچه اعلام شده را قبول نداریم خوب قبول نداشته باشید. بررسی کنید و حرف مستدل بزنید»، به جای پاسخگویی فرار رو به جلو است.