عبور شالیزارهای استان گیلان از بحران کم‌آبی

اعتمادآنلاین| خشکسالی امسال دوباره بر کشور چیره گشت و چهره خشن خود را به ساکنان ایران زمین نمایان ساخت؛ معضلی که مشکلات بسیاری را از تنش آبی برای مردم و اراضی کشاورزی تا کاهش تولید برق در نیروگاه‌های برق آبی را به دنبال داشت. خشکسالی از اواخر فروردین ماه پنجه بر گلوی استان هایی همچون گیلان که بارش متوسط سالیانه آنها به بیش از یک هزار میلیمتر می رسد نیز انداخته تا باران خیز ترین استان کشور را هم از تشنگی بی بهره نکند.

گیلان دارای 238 هزار هکتار شالیزار است که 300 هزار بهره بردار یا کشاورز در آن فعال هستند و 40 درصد برنج کشور از این خطه سرسبز شمال کشور تامین می شود. 172 هزار هکتار از آب این اراضی شالیزاری از رودخانه سفیدرود تامین می شود و مابقی از چاهها ، رودخانه ها و به اصطلاح دارای آبشخورهای سنتی هستند.

ذخیره آب رودخانه سفیدرود که با سد منجیل (سد سفیدرود) مهار می شود باید به طور متوسط بیش از 2 میلیارد مترمکعب باشد تا برای آبیاری اراضی شالیزاری استان کفاف دهد، در حالی که امسال به دلیل نبود پوشش برفی کافی در زمستان و عدم بارش های کافی نتوانست از حدود یک میلیارد و 300 میلیون مترمکعب فراتر رود.

با وجود همه تدابیر اندیشیده شده مسئولان و مدیران استان از زمستان سال گذشته و برنامه ریزی و تنظیم تقویم زراعی و نوبت بندی آب براساس آن، اما بازهم بخش هایی که در انتهای شبکه قرار داشتند ، به دلیل عدم رعایت کسانی که به شبکه توزیع سفیدرود نزدیکتر بودند ، در هفته های اخیر دچار محرومیت از آب کافی شدند.

همچنین شالیزارهایی که تحت پوششش رودخانه سفیدرود نبودند و یا دارای آبشخور سنتی هستند، تشنه، برای جرعه ای آب دست به آسمان دراز کرده بودند اما هفته های گرم و آفتابی و حتی گاهی ابری بدون هیچ بارشی از پی هم گذشت. بیم آن می رفت ، حاصل دسترنج کشاورزان که اکنون تقریبا به اواخر راه رسیده است ، بی حاصل در داغی و بی آبی زمین ها بسوزد و چه بسا مشکلاتی نیز از این لحاظ در برخی نقاط بوجود آمده باشد.

با این حال پس از گذشت بیش از یک ماه آسمان گرم و آفتابی اواخر هفته گذشته گیلان بار دیگر رنگ بارانی به خود گرفت که بارش بیش از 70 میلیمتری در برخی مناطق و کاهش محسوس حدود 10 درجه ای دما حاصل این بارندگی ها بود که در بهترین زمان و فصل لب تشن شالیزارهای استان را تر کرد.

بازگشت امید به اراضی کشاورزی گیلان

حسین احمدی از کشاورزان روستایی درشهرستان لنگرود که اراضی اش در پایین دست شبکه قرار گرفته، اظهار داشت: طی یک ماه اخیر به دلیل مشکلات فراوان از جمله کاهش سهمیه آب و عدم رعایت کشاورزان بالادست شالیزارهای من کاملا خشک شد تا اینکه پس از باراندگی اخیر جان دوباره به شالیزارها بازگشته است.

یکی دیگر از کشاورزان که در شهرستان رودسر حدود نیم هکتار شالیزار دارد از این بارندگی ابراز خرسندی کرد و گفت: آب شالیزارهایش به طور سنتی از طریق چاه و رودخانه تامین می شد و به دلیل کاهش بارندگی ها شالیزارهایش در آستانه خشک شدن قرار گرفت اما بارندگی های اخیر موجب شد خطر خشکسالی از شالیزارهایش تا حد زیادی رفع شود.

یکی از باغداران شهرستان رشت نیز گفت: بارندگی اخیر نه تنها برای شالیزارها مفید بود ، بلکه برای باغداران نیز ثمره خوبی داشت و محصولات جالیزی که با خشکی و بی آبی شدید دست و پنجه نرم می کردند، دوباره جان گرفتند.

مدت ها قبل از خود نمایی خشکسالی در گیلان برنامه ریزی برای عبور از این بحرانی تدوین و هشدارها نیز داده شد.

استاندار گیلان در اردیبهشت ماه امسال طی جلسه ستاد پیشگیری هماهنگی و فرماندهی عملیات پاسخ به بحران تاکید کرد که باید با مدیریت ، هماهنگی ، تعامل و بهره گیری از ظرفیت ها کاری کنیم که کمترین آسیب در خشکسالی به کشاورزان وارد شود.

ارسلان زارع افزود: همانند سال های گذشته همچنان که دولت توجه جدی دارد تا از این رکن مهم تولید و اشتغال حمایت کند ، ضرورت دارد تا براساس شرایط ایجاد شده بواسطه خشکسالی امسال هم با مدیریت، هماهنگی و تعامل و استفاده بیشتر از ظرفیت ها در مقابله با خشکسالی و تنش آبی کمترین آسیب ها به کشاورزان وارد شود .

کاهش 60 درصدی آب دهی سفیدرود

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای گیلان اظهار داشت: امسال ورودی آب سد سفیدرود با کاهش 60 درصدی به حدود یک میلیارد و 300 میلیون متر مکعب رسید.

وحید خرمی با بیان اینکه بر اساس گزارش هواشناسی، بارش‌ها طی سه ماه نخست امسال در گیلان نسبت به سال گذشته 33 درصد و نسبت به میانگین دوره آماری بلند مدت 25 درصد کاهش داشت افزود: با توجه به تقویم زراعی سازمان جهاد کشاورزی و به علت کاهش 60 درصدی وردی سدسفیدرود ناگزیر به اجرای برنامه نوبت بندی برای امسال شدیم.

وی ادامه داد: بر همین اساس ذخیره سد سفید رود نسبت به دو سال گذشته و بلند مدت به ترتیب 60 و 70 درصد کاهش را نشان می دهد که این موضوع ناشی از کاهش نزولات جوی و همچنین وزش باد های گرم در زمستان و تبخیر پوشش برفی در حوضه آبریز سد سفیدرود است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای گیلان با اشاره به اینکه آب رودخانه های استان بدلیل خشکسالی به یک سوم رسیده است، گفت: برخی شالیزارهایی که خارج از شبکه سفید رود و از آبشخورهای سنتی برای تامین آب کشاورزی استفاده می کردند امسال با تنش آبی حاد روبرو شدند.

خرمی افزود: البته شرکت آب منطقه ای گیلان از تمامی ظرفیت ها برای مدیریت و مصرف بهینه منابع آبی استفاده کرده که در همین راستا ، امسال لایروبی بیش از 500 کیلومتر انهار و رودخانه‌ها به منظور افزایش بازدهی شبکه های آبیاری و انهار به دلیل رشد گیاهان و شیب کم موجود در این مناطق، بازسازی و آب گذاری 370 سردهنه خاکی موجود در استان و سرویس و راه اندازی ایستگاه های پمپاژ و چاه های عمیق انجام شده است.

شالیزارهای گیلان از تنش آبی عبور کرد

مدیرکل مدیریت بحران استانداری گیلان نیز در همین راستا گفت: بارش باران پایان هفته گذشته به رفع و عبور تنش آبی کشاورزی در بسیاری از نقاط استان کمک کرد.

امیر مرادی براساس گزارش های رسیده ، میانگین متوسط بارش در استان طی روزهای چهارشنبه تا جمعه را 25 میلیمتر اعلام کرد و افزود: بیشترین بارش باران در روستای "هرات‌پر" از توابع رودسر با 77 میلیمتر و سپس در قلعه رودخان ماسوله با 64 میلیمتر ثبت شد.

وی توزیع بارندگی روزهای اخیر در استان را مناسب ارزیابی کرد و گفت: در کنار همه تدابیر و برنامه ریزی هایی که برای مدیریت آب در استان اندیشیده شده بود ، بارش‌های اخیر کمک کرد تا تنش آبی از اراضی که در انتهای شبکه هستند و یا شالیزارهایی با آبشخور سنتی همجون نقاطی در شهرستان های رودسر، رضوانشهر، لنگرود رفع شود.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری گیلان با بیان اینکه هم اینک برنج در حال رشد زایشی و به عبارتی دانه بستن و خوشه دادن است، گفت: این بارندگی ها برای دانه بستن برنج بسیار مفید است.

مرادی گفت: البته پیش از این ، تمامی دستگاههای مربوطه به ویژه شرکت آب منطقه ای گیلان برای تامین آب کشاورزان اهتمام خود را به کار بسته و با وجود خشکسالی و کاهش ذخیره و ورودی آب سفید رود همچنان آب به صورت نوبت بندی در اختیار شالیکاران قرار می گیرد.

اختصاص 200 میلیارد تومان برای تامین آب در گیلان

مدیرکل مدیریت بحران استانداری گیلان اظهار داشت: 200 میلیارد تومان اعتبار برای تامین آب آشامیدنی و کشاورزی گیلان براساس مصوبه‌ی هیات دولت تخصیص یافته است.

مرادسی گفت: از این مبلغ 120 میلیارد تومان برای تامین آب کشاورزی و 80 میلیارد تومان هم برای تامین آب آشامیدنی این استان هزینه می‌شود.

آنچه به نظر می رسد دولت در زمینه کاهش آسیب تمامی تلاش خود را به کار بست و تدابیر را به کار گرفت که بتواند آب را با استفاده از امکانات موجود با وجود همه بی مهری های آسمان در زمستان و بهار گذشته برای کشاورزان استان تا این مرحله برساند اما همچون طبیبی که تمامی نسخه ها را پیچیده و در ادامه در انتظار تاثیرات داروهاست، در هفته های اخیر دیگر داروها به تنهایی کار ساز نبود و مابقی را باید دیگر سپرد دست اوستا کریم

منبع: ایرنا