به مناسبت گرامیداشت سالگرد شهادت میرزاکوچک خان جنگلی

اعتمادآنلاین| به مناسبت گرامیداشت سالگرد شهادت میرزاکوچک خان جنگلی، نشستی با حضور چند تن از صاحب نظران و علاقمندان در مجتمع فرهنگی و هنری خاتم الانبیای رشت برگزار شد. «آسیه ایزدیار» (مدیر مسئول فصلنامه تاریخ اندیش) نخستین سخنران این نشست بود که با اشاره به اوضاع ایران در برهه زمانی بعد از مشروطه و در دوره جنگ بین الملل اول؛ به جهل و بی توجهی سیاستمداران کشور نسبت به روابط بین الملل و تحولات جهانی، اظهار داشت: «دنیا به سرعت در حال پوست اندازی بود و قدرت های جهانی به خوبی و مهارت هرچه تمام تر از ابزارهای دیپلماتیک برای تامین منافع خود استفاده می کردند در حالی که در کشور ما همچنان می خواستند از راه لوله تفنگ مشکلات خود را با یکدیگر حل کنند.»

وی با بیان تاریخچه ای از نفوذ و حضور بلامنازع روسیه تزاری در گیلان گفت: «در ریشه یابی ظهور جنبش جنگل و مبارزات میرزا کوچک خان می بایست به زمینه های این قیام که پیامش مبارزه با سلطه و استعمار بیگانه و اعاده آرمان های مشروطه خواهی بود بایست توجه کرد.»

«مجید علیپور» (تاریخ پژوه و سردبیر تارنمای مورخان) دیگر سخنران این نشست بود که با اشاره به تعدد نشست ها، جلسات و همایش های نقد و بررسی و گرامیداشت نهضت جنگل در یکصدمین سالگرد شهادت میرزاکوچک عنوان کرد: «به نظر می رسد امسال با رکورد جالبی از نظر برگزاری برنامه ها و نشست ها مواجهیم که از سویی نشان از قدرشناسی گیلانیان نسبت به مفاخر خود دارد و از سوی دیگر مثل هر امر دیگری که کمیت آن رو به افزایش می رود، چه بسا در معرض سطحی نگری و کم مایگی میل کند که می بایست نسبت به آن دقت داشت.»

علیپور با اشاره به مفهوم «رویداد» در تاریخ گفت: «به یاد دارم چندی پیش خبری از کشف یک سند مربوط به دوره قاجار منتشر شده بود که براساس آن میزان مواد غذایی مورد نیاز آشپزخانه دربار مشخص شده بود. عده ای از دانشجویان با دست به دست کردن این خبر از این کشف ذوق زده شده و نسبت به کشف آن ابراز خوشحالی غیرمعمولی داشتند. طبعا این پرسش به وجود می آمد که تعریف مان از تاریخ و اسناد تاریخی چیست؟ آیا هر شی و وسیله تاریخ گذشته ای واجد ارزش تاریخنگارانه است؟ آیا می توانیم راهنمایان تورهای گردشگری که بازدید کنندگان را به دیدار محله ها و قلعه ها و سازه های قدیمی می برند و برایشان مختصری از تاریخ آن بنا و ... می گویند را مورخ یا تاریخ پژوه خواند؟ آیا کسانی که اشیا تاریخی را نگهداری و اصطلاحا کلکسیونر هستند را می توان جزوی از جامعه تاریخ پژوه دانست؟» وی در پاسخ به این پرسش ها عنوان کرد: «با اندکی تامل در این پرسش ها به این نتیجه می رسیم که هرچند میان کار و علایق آنها با کار تاریخ پژوها و تاریخنگاران اشتراکاتی وجود دارد اما کاری که آنها می کنند از جنس تاریخ پژوهی نیست.»

«علیپور» علاقه و کارویژه تاریخ پژوهان را توجه به رویدادهای تاریخی دانست. رویداد هایی که بر سرنوشت یک ملت یا جامعه اثر داشته اند و هرچه رویدادی از تاثیرات عمیق تر و دامنه دارتری برخوردار شود ارزش و توجه بیشتری را از سوی مورخان به خود جلب می کند. وی نهضت جنگل را یکی از رویدادهای مهم و اثرگذار تاریخ معاصر نامید که هرچند سرنوشت محتومش شکست و ناکامی بود اما این واقعیت باعث نمی شود تا ارزش مجاهدت ها، تلاش ها و فداکاری های میرزا و یارانش را در راه اصلاح حکومت و مبارزه با سلطه خارجی را ناچیز بشماریم و نسبت به آنها ابراز قدردانی نکنیم.

این نشست با شعرخوانی «اکبرزاده باغبان» از شعرای گیلکی سرای گیلان در وصف مبارزات و مجاهدت های میرزاکوچک جتگلی به پایان رسید.