افزایش سفر اتباع آذربایجانی به ایران فرصت یا تهدید

اعتمادآنلاین| نوسانات نرخ ارز و مسافرت بدون ویزای اتباع آذری به کشور ایران دو فرصت طلایی در کنار هم است که از قضا کالای ملی را به چوب حراج برده و سیل سیل خرید‌های انبوه و روزانه اتباع آذری، شهروندان ساکن در بیله سوار و پارس آباد را نگران ساخته است.

نزدیکی اتباع آذری از مرز بیله سوار و راحتی ورود به خاک ایران نه تنها موجب نشده تا گردشگری خارجی شکل گرفته و ارز وارد کشور شود، بلکه خرید بی رویه کالاها، دست خود مردم را از تامین نیاز‌ها خالی گذاشته است.

هرچند به ظاهر محدودیت‌هایی در میزان خرید و نوع کالا اعمال شده، عملا اتباع آذری حتی نیاز روزانه خود مانند نان لواش و بربری، دارو، البسه، مواد شوینده، لوازم خانه، پتو، ظروف رویی و سایر کالا‌های مصرفی را نیز خریداری کرده و مغازه‌های بیله سوار و پارس آباد را خالی از جنس ساخته‌اند.

اما در مقابل این کالا‌ها نه تنها به مصرف خود فرد نمی‌رسد بلکه به اذعان خود مغازه‌داران و مردم بیله سوار اغلب خرید‌ها با هدف سودآفرینی اقتصادی انجام می‌شود.

یکی از مغازه‌داران در این باره گفت: کاهش ارزش پول ایران موجب شده تا اتباع آذری با پرداخت پول نازل بتوانند خرید قابل توجهی داشته باشند.

م. ر. که فروشنده لباس مردانه است اضافه کرد: زمانی خود اهالی بیله سوار در سفر به آذربایجان لباس خریداری می‌کردند، اما به حدی ارزش پول ما افت کرده که این موضوع وارونه شده و شاهد خرید مکرر و روزانه لباس هستیم.

فروشنده دیگری که لوازم بهداشتی عرضه می‌کند به خرید‌های انبوه انواع لوازم بهداشتی ایرانی و خارجی از سوی اتباع آذری اشاره کرد.

س. ع. بیان کرد: اینکه فردی 10 عدد شامپو به همراه 20 عدد کرم دست و صورت را یکجا خریداری می‌کند، مشخص است که برای مصرف روزانه و شخصی خود نیست.

هر چند برخی فروشندگان از این وضعیت رضایت دارند و به اصطلاح معتقدند اجناسشان را زود و در کمترین زمان آب می‌کنند، اما اثرات این خرید بی رویه و بی حساب چندان خوشایند نیست.

جولان دلالان در بی توجهی به خرید و فروش‌ها

یکی از شهروندان بیله سواری در این خصوص گفت: وقتی جنس از مغازه‌ها کم می‌شود خود مردم با مشکل مواجه می‌شوند.

ف. ر. تصریح کرد: برخی مغازه داران اجناس را کمی گران‌تر به اتباع آذری می‌فروشند و وقتی مراجعه می‌کنیم می‌گویند این قلم جنس تمام شده است.

وی افزود: شاید در مورد برخی کالا‌ها این وضعیت چندان اهمیتی نداشته باشد، اما آذری‌ها دارو و برخی کالا‌های ضروری را نیز خریداری کرده و با خود به آذربایجان می‌برند.

به اذعان شهروندان بیله سواری این وضعیت پای دلالان را باز کرده و برخی حتی بار انبوه با وانت و خودرو‌های شخصی خریداری کرده به آذربایجان می‌برند. بطوریکه پتوی گلبافت، کت و شلوار، دارو، ظروف آشپزخانه، انواع شوینده و هر کالایی که در دسترس باشد به میزان انبوهی خریداری می‌شود.

در مقابل به دلیل اینکه این اجناس به قیمت نازل تهیه شده در آن سوی مرز با قیمت قابل توجهی به فروش می‌رسد و می‌توان گفت: در وضعیتی که ممنوعیت صادرات 17 قلم کالای ضروری به عنوان یک کارنامه مطرح می‌شود، صادرات سیاهی از سوی اتباع آذری با کالا‌های ایرانی شکل گرفته که هیچ مزیت و سودآفرینی ندارد. موضوعی که از سوی دستگاه‌های متولی و ناظر به صورت نسبی پذیرفته است و همگی به ضرورت تشدید نظارت‌ها تاکید دارند.

تعریف سلیقه‌ای از خرید و فروش کالا به صورت انبوه

مدیرکل تعزیرات حکومتی استان اردبیل در خصوص تمهیدات ساماندهی بازار و ممانعت از خروج انبوه کالا‌ها تصریح کرد: به منظور ممانعت از خرید و فروش بی رویه با دادستانی جلسه داشتیم و خروج احشام از مرز را ممنوع کردیم؛ تا جایی که خروج احشام به استان‌های دیگر نیز ممنوع شده است.

حسین نجف زاده اضافه کرد: همچنین خروج کالا‌های اساسی نیز ممنوع است؛ اما نمی‌توان تجارت برخی کالا‌ها را متوقف کرد.

وی با بیان اینکه با خرید انبوه برخورد می‌شود، گفت: تعریف انبوه از سوی عرف تعیین می‌شود و شاید انبوه کالا در بیله سوار و اردبیل معنای متفاوتی داشته باشد.

مدیر کل تعزیرات حکومتی استان اقدامات این مجموعه را کنترل قاچاق عنوان کرد و افزود: در بحث سوخت نیز راه حل این بوده که سوخت به نرخ آزاد خلیج فارس عرضه شود.

وی با اذعان به اینکه اتباع آذری با نسخه و یا به طرق دیگر دارو خریداری می‌کنند، افزود: نمی‌توان به صورت کامل خرید و فروش را قطع کرد و در هفته‌های آتی تمهیداتی خواهیم داشت.

از سویی مدیر کل گمرکات استان اردبیل نیز به افزایش 171 درصدی وزن و 75 درصدی ارزش صادرات چمدانی در هشت ماهه نخست امسال در مقایسه با سال گذشته اشاره کرد و در خصوص وضعیت پیش آمده افزود: کالا‌های ممنوع توسط صنعت و معدن اعلام شده است.

هر چند ممنوعیت ذکر شده برای صادرات کالا است، پرویز تقوی افزود: از جمله خرید و فروش انواع دفترچه مشق و حسابداری، شکر خام و شکرسفید، کیسه بسته بندی، انواع پودر‌های مشتقات شیر و آب پنیر، کازائین، انواع پلاستیک سبک و سنگین و مرغ زنده و گوشت مرغ ممنوع است.

وی تصریح: برای خرید انبوه باید گفت: هر مسافر می‌تواند هشت دلار کالا با خود به داخل کشور آورده و وقتی از کشور خارج می‌شود در حد استفاده شخصی کالا خارج کند.

مدیر کل گمرکات استان در وضعیتی که گفته می‌شود اجناس ایرانی پشت وانت‌ها بار شده و از کشور خارج می‌شود، معتقد است خرید انبوه امکان پذیر نیست و از گمرک اجازه خروج ندارد.

افزایش سفر اتباع آذری فرصت یا تهدید

تقوی در پاسخ به این سوال که آیا تعدد سفر از قاعده‌ای پیروی می‌کند یا نه گفت: هر فردی در ماه سه بار می‌تواند به ایران مراجعه کند.

وی مرجع رصد آمار مسافران را گمرک عنوان و بیان کرد: در هشت ماهه نخست سال جاری تردد مسافران از پایانه مرزی با رشد 47 درصدی مواجه است.

در عین حال مدیر کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای استان اردبیل با اشاره به رشد سفر اتباع آذری تصریح کرد: در هشت ماهه امسال 425 هزار و 578 نفر مسافر خارجی وارد ایران شدند که با رشد 65 درصدی به نسبت مدت مشابه سال گذشته مواجه است.

علی رحمتی متذکر شد: خروجی مسافر خارجی نیز 423 هزار و 752 نفر با رشد 65 درصدی به ثبت رسیده است و در مجموع تردد از پایانه مرزی تنها 11 درصد مربوط به مسافران ایرانی و مابقی اتباع آذری است.

این حجم از سفر‌ها که مسئولان در دوگانه‌گی تعریف آن به عنوان فرصت یا تهدید به سر می‌برند، مشخص نیست چه سودآفرینی اقتصادی و توسعه‌ای به دنبال داشته است تا جایی که مقایسه آمار ورودی و خروجی اتباع آذری نشان می‌دهد اغلب مسافران آمده در مدت اندک مجددا به کشور خود بازگشته اند و ماندگاری منجر به سودآفرینی اقتصادی نیز مشاهده نمی‌شود.

تغییر رویکرد اتباع آذری در سفر به ایران

هر چند رقم درشت مسافران آذری به عنوان موفقیت در جلب مسافر به کشور قلمداد می‌شود، اما در خواب غفلت مسئولان، اتباع آذری رویکرد خود را در سفر به ایران تغییر داده‌اند.

چند سال قبل اتباع آذری به بهانه درمان به ایران سفر می‌کردند و در مطب‌های پزشکان بیشتر از ایرانی جماعت، تبعه آذری صف کشیده بود.

خدمات ارزان و گسترده پزشکی همراه با فرش قرمزی که بدون برنامه ریزی گسترده بود موجب شده بود تا خیل عظیم مسافران آذری از بیله سوار وارد ایران شده و در برخی مواقع برای دریافت خدمات پیشرفته پزشکی بدون کمترین عایداتی برای اردبیل به استان‌های دیگر سفر کنند.

با برنامه ریزی گسترده در کشور جمهوری آذربایجان و ارتقا سطح خدمات، احداث مراکز درمانی و پاسخگویی به نیاز مردم، ورود مسافر آذری با هدف درمان کاهش یافت.

از سویی نباید از بی برنامه‌گی‌ها و برخی تخلفات که منجر به ایجاد موج بدبینی شد نیز غافل بود؛ بطوریکه به عنوان مثال برخی دلالان گردشگران را به مطب‌های پزشکی که با آن‌ها قرارداد‌های پشت پرده داشتند هدایت می‌کردند و در این میان سهم دستگاه‌های متولی سکوت بود و سکوت.

امروز هدف اتباع آذری به ایران تغییر یافته و بر اساس تعاریف نه می‌توان نام مسافر و نه گردشگر را به آن نهاد، بطوریکه بیش از سفر به استان اردبیل، ماندگاری و سیاحت و سفر، در نوسانات نرخ ارز و ضعف نظارت‌ها به دنبال خرید انبوه کالا از بازار ایران و تامین نیاز‌های شخصی و سودآفرینی هستند.

منبع: باشگاه خبرنگاران جوان