بورس کالا خسارات ناشی از کمبودها را به حداقل می‌رساند/ معاملات مشتقه موجب کاهش نوسان می‌شود

اعتمادآنلاین| علی سعدوندی، کارشناس اقتصادی در مورد نقش و اهمیت بورس کالا گفت: بورس کالا در بازارهاى کالایى نقش بسیار مهمی را ایفا کرده و به کارآیی آنها کمک می‌کنند چون بورس کالا در واقع مرجع قیمتی را تعیین می‌کند یعنی با اینکه اکثر قریب به اتفاق معاملات خارج از بورس صورت می‌گیرد اما قیمت مرجع در بورس تعیین می‌شود. در واقع بورس‌هاى کالایى بازارهاى انحصارى محلى را به یک سازوکار برآمده از بازار رقابتى پیوند مى‌زند.

وی ادامه داد: برای مثال حجم معاملات نفت در دو بورس نیویورک و IPE لندن سهم جزئی از معاملات نفت جهانى را به خود اختصاص می‌دهد اما این دو بورس تعیین کننده قیمت‌های مرجع WTI و برنت هستند. بنابراین قیمت سایر انواع نفت براساس این قیمت‌های مرجع به صورت اضافه یا کسر تعیین می‌شوند. بنابراین اینکه بورس کالا به عنوان مرجع قیمتی تعیین ‌شود شرایطی را بوجود می‌آورد که رقابت را تشدید و کارایی را ارتقاء می‌دهد. در نهایت این روند باعث کاهش شکاف بین قیمت خرید و قیمت فروش می‌شود که این کاهش به نوبه خود موجب افزایش کارآیی و کاهش نوسان‌ها نیز است.

وی با بیان دلایل افزایش کارایی در بورس کالا گفت: اولا یک کالای استاندارد مورد معامله قرار مى‌گیرد و ثانیاً حجم حداقل کالای مورد معامله به دقت تعیین مى‌شود مثلا در مورد نفت حداقل 100 هزار بشکه یا یک میلیون بشکه است. نکته دیگر اینکه چون ساعات معاملات محدود است بنابراین تعداد زیادى خرید و فروش در زمان محدود خواهد بود‌ و باعث رقابت حجم زیادی از تقاضای خرید و تقاضای فروش می‌شود درحالى که اگر تقاضاهای محدود خرید و فروش در طول روز پخش شوند کارایی بازار کاهش خواهد یافت.

این استاد اقتصاد و مالى تصریح کرد: معاملات مشتقه در این بازارها موجب افزایش کارآیی و کاهش نوسان می‌شود. بنابراین قیمت‌های بیرون آمده از دل آن مورد اعتماد فعالان بازار است. در واقع حاصل این بازارها نه تنها از کارآیی بالایی برخوردار است بلکه عادلانه‌تر نیز است.

سعدوندی فعالیت بورس کالای ایران را موفق دانست و افزود: باید توجه داشت که بورس‌ها نباید نهاد دولتی باشند و به هیچ وجه نباید دولت در سازوکار آن دخالت کند متاسفانه از سال گذشته و با بازگشت تحریم‌ها شاهد دخالت بالای دولت در بورس کالا هستیم که موجب کاهش اعتماد آحاد اقتصادی شده است، در واقع نقصان بوجود آمده ناشى از دخالت دولت بیشتر از مزیت‌های آن بوده است.

وی اضافه کرد: قطعا بورس کالا در این شرایط ارزش بیشتری پیدا خواهد کرد چون در شرایطی که بازارها با کمبود روبه‌رو می‌شوند بورس شفافیت خود را به بازار منتقل می‌کند به شرطی که دولت دخالتی در روند کار نداشته باشد. چنین بازارهایى باعث می‌شود کل اقتصاد به تعادل جدید برسد و میزان خسارت ناشی از کمبودها یا جنگ به حداقل برسد.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: در واقع بورس‌ها همانند فعالیت آتش‌نشانان هستند یعنی هرجایی که آتش باشد آتش‌نشانان نیز آنجا خواهند بود اما دلیل آتش نیستند، بنابراین وقتی کمبودی بوجود می‌آید و قیمت‌ها تغییر می‌کنند، بورس‌ها موجب کاهش میزان خسارت خواهند شد اما اینکه دلیل کمبودها را بورس یا بازار بدانیم اشتباه استراتژیک مرتکب شده‌ایم.

منبع: ایلنا