مهدی تقوی، استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی، در گفتوگو با «اعتمادآنلاین»:
حذف چهار صفر از واحد پول ملی اثر مثبتی بر تورم نخواهد نگذاشت/ تصمیم دولت تاثیری در قدرت خرید مردم ندارد/ برخلاف ادعای ترامپ، صادرات نفت ایران صفر نشد/ حذف چهار صفر هیچ مشکلی برای حسابرسی به وجود نمی‌آورد/ در گذشته حذف 2 صفر از واحد پول ملی به دلیل عدم تو
مهدی تقوی، استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی، گفت: اگر از اسکناس‌ها چهار صفر حذف شود، از حقوق کارمندان و کارگران نیز چهار صفر حذف خواهد شد، بنابراین این تصمیم دولت هیچ تاثیری در قدرت خرید مردم ندارد و عملاً به نفع مردم نیست.
اعتمادآنلاین| علیرضا اصغرزاده- مهدی تقوی، استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی، گفت: «با تصمیم دولت مبنی بر حذف چهار صفر از واحد پول ملی، اسکناس‌های چاپ‌شده باید از دور خارج شود و اسکناس‌های جدید چاپ کنند، بعد وقتی ارزش اسکناس‌های قبلی صفر شد، باید اسکناس‌های جدید را جایگزین کنند که در این صورت هزینه‌های چاپ اسکناس جدید و امحای اسکناس‌های قبلی بالا می‌رود.»
در تاریخ چهارشنبه 9 مرداد عبدالناصر همتی، رئیس بانک مرکزی، در حاشیه جلسه هیات دولت در جمع خبرنگاران رسماً اعلام کرد: «بر اساس مصوبه هیات دولت چهار صفر از پول ملی کشور حذف شد.»
این تصمیم یک‌شبه اتفاق نیفتاده است و از سال‌ها پیش تا به امروز حذف چهار صفر از واحد پول ملی مطرح بود. دلیل این تصمیم تورم‌های سالانه اقتصاد ایران بوده که ارزش پول ملی را مقابل ارزهای خارجی کم کرده است و از طرف دیگر در گذشته به خاطر کسری بودجه، بانک مرکزی پول‌های فراوانی چاپ کرد که سبب شد پایه پولی افزایش یابد و نقدینگی و تورم بالا رود. این موضوع باعث کاهش ارزش پول ملی شد و سبب شد مسئولان تصمیم بگیرند چند صفر از واحد پول ملی را حذف کنند.
در همین راستا خبرنگار اقتصادی اعتمادآنلاین با مهدی تقوی، استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی، به گفتوگو نشسته که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
در گذشته حذف 2 صفر از واحد پول ملی به دلیل عدم توجیه اقتصادی انجام نشد
*آیا در شرایط فعلی اقتصادی کشور حذف چهار صفر از واحد پول ملی امکان‌پذیر است؟
پیشتر نیز در این‌باره صحبت‌هایی شده بود که فقط 2 صفر از واحد پول ملی برداشته شود، اما این کار به دلیل عدم توجیه اقتصادی انجام نشد، در حالی که امروز تصمیم بر این است که چهار صفر برداشته شود.
مشکل عمده‌ای که وجود دارد این است که اسکناس‌های چاپ‌شده که در دست مردم و در حال گردش است کاغذ مخصوص دارند (که قیمت بالایی دارد). بنابراین با حذف چهار صفر از واحد پول ملی باید اسکناس‌های قبلی از دست مردم جمع‌آوری و سوزانده شود و اسکناس جدید چاپ شود.
در جنگ جهانی دوم، آلمان نازی وضعیت بسیار بدی داشت و چون تولید کالا کم شده بود، قیمت‌ها هم سر به فلک کشید؛ مثلاً اگر آنها صفر را از پول‌شان حذف می‌کردند، مساله‌ای نبود، ولی ما که با تورم 40 درصد مشکلی نداریم! حذف صفر از واحد پول ملی کار عاقلانه‌ای نیست و بسیار هزینه‌بر است.
تصمیم دولت تاثیری در قدرت خرید مردم ندارد/ حذف چهار صفر از واحد پول ملی اثر مثبتی بر تورم نخواهد گذاشت
*آیا حذف چهار صفر می‌تواند به نفع مردم تمام شود؟
خیر. اگر از اسکناس‌ها چهار صفر حذف شود، از حقوق کارمندان و کارگران نیز چهار صفر حذف خواهد شد. بنابراین این تصمیم دولت هیچ تاثیری در قدرت خرید مردم ندارد و عملاً به نفع مردم نیست و توجیه اقتصادی ندارد و اثر مثبتی بر تورم نخواهد گذاشت.
*پس ادله دولت برای این تصمیم چیست؟
نمی‌دانم. من 47 سال است که معلم اقتصاد هستم و در این سال‌ها تنها یک بار تغییر واحد پول انجام گرفت، آن هم در کشور آلمان بود. در زمان جنگ دوم جهانی ارزش پول دویچه مارک صفر شد، چون تورم به طور وحشتناکی بالا رفت. بنابراین مسئولان اقتصادی آلمان تصمیم گرفتند با حذف چند صفر از واحد پول ملی خود به اقتصاد این کشور جنگ‌زده کمک کنند.
با اهمال‌کاری مسئولان ممکن است وضع اقتصادی بدتر شود
اگر قرار باشد مسئولان کشور برای حذف چهار صفر اهمال‌کاری کنند و برنامه‌ریزی درستی نداشته باشند، ممکن است وضع اقتصادی کشور از امروز نیز بدتر شود.
ترکیه درآمد بسیار بالایی از طریق صنعت گردشگری دارد
*البته نباید تجربه‌های موفق کشورهای ترکیه و برزیل را کتمان کرد.
بله. در مورد حذف چند صفر از لیر ترکیه موفقیت وجود داشته است، چراکه آقای اردوغان آدم باهوشی است (به همین دلیل هم سرکار مانده) و توانست با مشورت با اقتصاددانان ترکی مساله را به راحتی حل کند. البته نباید این نکته را فراموش کرد که ترکیه به دلیل نزدیکی به اروپا توانست گردشگر بسیاری را جذب کند و درآمد بسیار بالایی از طریق صنعت گردشگری داشته باشد وگرنه در مورد افغانستان و پاکستان که جنگ‌زده و نابسامان هستند این تجربه هرگز موفق نخواهد شد.
برخلاف ادعای ترامپ، صادرات نفت ایران صفر نشد
*با توجه به اینکه در شرایط تحریم هستیم و منابع مالی محدودی در اختیار داریم، دولت برای تامین هزینه‌های هنگفت چاپ اسکناس از چه منابعی استفاده می‌کند؟
امروز نفت ایران مشتریان خاص خود را دارد؛ به عنوان نمونه ژاپن و چین 900 هزار بشکه از ما خریداری می‌کنند. برخلاف آنچه ترامپ گفته که ما صادرات نفت ایران را صفر می‌کنیم، نفت‌مان را (نه به اندازه قبل از تحریم‌های نفتی ترامپ) هنوز صادر می‌کنیم. در زمان قبل از تحریم‌های نفتی ترامپ 2 میلیون و صد هزار بشکه صادر می‌کردیم در حالی که امروز حدود یک میلیون بشکه نفت صادر می‌کنیم. پس دولت هنوز منابع مالی اجرای این طرح را در دست دارد.
*چاپ اسکناس جدید چقدر هزینه روی دست دولت می‌گذارد؟
با تصمیم دولت مبنی بر حذف چهار صفر از واحد پول ملی، اسکناس‌های چاپ‌شده باید از دور خارج شود و اسکناس‌های جدید چاپ کنند، بعد وقتی ارزش اسکناس‌های قبلی صفر شد، باید اسکناس‌های جدید را جایگزین کنند که در این صورت هزینه‌های چاپ اسکناس جدید و امحای اسکناس‌های قبلی بالا می‌رود.
*با حذف چهار صفر تکلیف حسابرسی‌ها چه می‌شود؟
افرادی که دفاتر مالی را می‌نویسند، رقم‌های کمتر و پایین‌تری می‌گیرند، وقتی چهار صفر از رقم قبلی حذف شود، ستون‌های دفتر کل هم کوچک‌تر می‌شود، تعداد رقمی که جا می‌گیرد به نسبت کمتر خواهد شد.
حذف چهار صفر هیچ مشکلی برای حسابرسی به وجود نمی‌آورد/ پول خرد فعلی تغییر می‌کند
*در این صورت چه مشکلی برای حسابرسی‌ها به وجود می‌آید؟
مشکل چندانی به وجود نمی‌آید؛ مثلاً حقوق کارمندان و کارگران 100 تومان می‌شود. اگر چهار صفر از 10 هزار تومان حذف شود، یک تومان می‌شود، در این صورت پول خرد فعلی نیز تغییر می‌کند.
*تکلیف کالاهایی که رقم رندی ندارند چه می‌شود؟ مثلاً در مورد کالایی که قیمت یک هزار و 500 تومان دارد، اگر چهار صفر از آن حذف شود، چه اتفاقی می‌افتد؟
در آن صورت پول، خرد و اعشاری می‌شود. اگر یادتان باشد قبلاً یک ریالی بود، بعد 10 شاهی که نصف یک ریالی بود. بعد 2 ریالی و بعد پنج ریالی (که به صورت اسکناس بود) و بعد 10 ریالی. تورم که بالا رفت همه این پول‌ها به دلیل تورم کنار رفت و امروز شاهد استفاده از سکه‌های 200 یا 500 تومانی هستیم که اینها همه به دلیل تورم است.
*آیا به خاطر تورم انواع پول خرد تغییر می‌کند؟
بله. به خاطر تورم مطمئناً در سال‌های آینده پول‌های خرد هم تغییر می‌کند.
دیدگاه تان را بنویسید