بودجه یک ساله محقق نمی‌شود چه برسد به برنامه‌های دو ساله/ عدم تحقق برنامه‌های بلندمدت در ایران

اعتمادآنلاین| ‌ یک کارشناس اقتصادی با بیان اینکه بودجه‌های بیش از یک سال را کشورهایی می‌توانند تدوین و اجرا کنند که محیط اقتصاد کلان باثباتی داشته باشند،‌ گفت: وقتی برنامه‌های بلند مدت تحقق پیدا نمی‌کند یا بودجه سالانه محقق نمی‌شود چرا باید بودجه دو سالانه تدوین کنیم مگر اینکه باور داشته باشیم که هر 6 ماه یکبار اصلاحیه بودجه را انجام دهیم که اساسا این اقدام و سیاست به صلاح نیست.

جدیدترین سیاست سازمان برنامه و بودجه برای افزایش افق دید اقتصادی، تنظیم و تدوین بودجه دو سالانه است. «محمدباقر نوبخت» چند روز گذشته با اعلام این خبر، هدف از تنظیم بودجه دوسالانه را ثبات‌سازی در اقتصاد برای توسعه و اصلاح نهادی نظام بودجه‌ریزی دانست. به گفته نوبخت، اینکه اصلاح ساختار بودجه در سال‌های 99 و 1400 عملیاتی می‌شود، مقرر شد تا نیمه آذر بودجه 99 با نگاه دوساله -برای مدیریت منابع موجود کشور در راستای کاهش فشارهای ناشی از تحریم -به مجلس تقدیم شود.

دولت برای ساماندهی نظام اقتصادی کشور و برنامه‌ریزی برای عبور از این شرایط 4 محور ایجاد درآمدهای پایدار جایگزین پول نفت، هزینه‌های کارآمد و ایجاد ثبات در اقتصاد و اصلاح نظام بودجه‌ریزی در نظر گرفته است. هر چند که تنظیم بودجه دو سالانه هم در راستای روشن شدن افق اقتصادی در کشور و افزایش اطمینان به آینده اقتصادی در قالب اصلاح نظام بودجه ریزی کشور پیشنهاد شده است اما برخی از کارشناسان بر این باور هستند که حتی در صورت موافقت مجلس با این پیشنهاد، نمی‌تواند راهبردی برای مدیریت منابع کشور باشد.

اگر بودجه دو ساله در مجلس به تصویب برسد برای اولین بار است که در نظام بودجه‌ریزی کشور برنامه بلند مدت را تجربه می‌کنیم اما پیش از این هم تجربه اجرای برنامه‌های بلند مدت اقتصادی مانند برنامه‌های توسعه را داشتیم که تجربه نشان داده است که بسیاری ازبندها، احکام و مفاد این برنامه ها در پایان زمان تعریف شده عقیم مانده‌اند و برخی از آنها نیمه کاره، دم بریده و بسیاری هم دست نخورده و بلاتکلیف رها شده‌اند.

کشوری که ثبات اقتصادی ندارد، نمی‌تواند برنامه بودجه دو ساله داشته باشد

هادی حق شناس، کارشناس اقتصادی درباره تنظیم برنامه بودجه دوسالانه گفت: بودجه‌های بیش از یک سال را کشورهایی می‌توانند تدوین و اجرا کنند که محیط اقتصاد کلان باثباتی داشته باشند این در حالی است که محیط اقتصاد کلان ایران به هر دلیلی ثبات ندارد. دقیقا به همین دلیل است که وقتی بودجه سالانه تدوین می‌شود در میانه سال نیاز به اصلاحیه دارد یا حتی برنامه‌های سالانه‌ای که به تصویب مجلس می‌رسد شامل ده‌ها اصلاحیه می‌شوند.

او افزود: مفهوم ساده اصلاحیه بودجه یا اصلاحیه برنامه‌ها این است که در ظرف زمانی در نظر گرفته شده برای تحقق برنامه‌ها، این پیش بینی‌ها درست نبوده است.

این کارشناس اقتصادی با اشاره به عدم تحقق برنامه‌های پیش بینی شده در چشم انداز 1404 اظهار داشت: قرار بود در چشم انداز ایران 1404 که از زمان تصویب آن تا به امروز، 12 سال رتبه اول منطقه را داشته باشیم اما تا کنون به این جایگاه دست پیدا نکرده‌ایم.

حق شناس افزود: در برنامه توسعه‌ای 5 ساله هم قرار بود رشد 8 درصد را داشته باشیم اما در حال حاضر نرخ رشد اقتصادی منفی است .

او تاکید کرد: وقتی برنامه‌های بلند مدت تحقق پیدا نمی‌کند یا بودجه سالانه محقق نمی‌شود چرا باید بودجه دو سالانه تدوین کنیم مگر اینکه باور داشته باشیم که هر 6 ماه یکبار اصلاحیه بودجه را انجام دهیم که اساسا این اقدام و سیاست به صلاح نیست بنابراین بودجه دو سالانه راهبردی درستی نیست.

این کارشناس اقتصادی با اشاره به دیگر سیاست سازمان برنامه برای تنظیم بودجه بدون نفت،‌ تاکید کرد: بودجه بدون نفت معنا و مفهوم ندارد. حتی اگر نفتی هم صادر نکنیم از آنجایی که دولت در داخل کشور فرآورده نفتی می‌فروشد این درآمدها طبق اصل 51 قانون اساسی باید این درآمدها را وارد خزانه کند و پس از آن این درآمدها به چهار شرکت نفتی پرداخت شود.

حق شناس با بیان اینکه ممکن است بودجه بدون نفت صادراتی داشته باشیم اما بودجه بدون نفت معنی ندارد، گفت: با توجه به اینکه مجموع مصرف فرآورده‌های نفتی بیش از 200 میلیون لیتر در روز است این درآمد باید به حساب خزانه برود و در ساختار بودجه هر نوع درآمدی ثبت و ضبط می‌شود بنابراین عبارت بودجه بدون نفت غلط است.

منبع: ایلنا