مناطق آزاد بدون منطق توسعه پیدا کرده‌اند

اعتمادآنلاین| ‌ عضو هیات علمی دانشگاه تهران، با بیان اینکه مناطق آزاد موجود نتوانسته‌اند به رشد اقتصاد ملی کمک کنند، گفت: افزایش مساحت این مناطق نیز، نتیجه‌ای جز افزایش واردات کالاهای مصرفی ندارد.

آلبرت بغزیان درباره تلاش دولت برای افزایش مساحت مناطق آزاد اظهار داشت: دولت قبل از آنکه اقدام به افزایش مساحت مناطق آزاد کند، باید ببیند آیا از ابتدا جانمایی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی درست بوده یا خیر و پس از آن اقدام به افزایش مساحت آنها کند؛ در حالیکه در مجموع به نظر می رسد در بیشتر موارد جانمایی ها درست نبوده است.

او ادامه داد: در حالی که فلسفه ایجاد مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، راه‌اندازی بخش‌هایی به عنوان مناطق معاف از مالیات برای تشکیل شرکت ها و کارخانه های تولیدی و نیز واردات مواد اولیه مورد نیاز آنها با هدف صادرات کالا است، اما در حال حاضر عملا این مناطق، به مکان‌هایی برای معافیت واردات خودروهای خارجی از تعرفه‌های گمرکی تبدیل شده‌اند و حتی در چند استان، دارندگان خودروهای پلاک مناطق آزاد مانند اروند و انزلی، می‌توانند تا مراکز استان‌های خوزستان و گیلان، حتی بدون پرداخت عوارض گمرکی برای خروج از مناطق آزاد، تردد کنند.

عضو هیات علمی دانشگاه تهران، یکی دیگر از نتایج اشتباه جانمایی مناطق آزاد را درآمدزایی برخی رانتجویان با استفاده از خرید اراضی این مناطق و فروش آنها پس از گران شدن به دلیل تبدیل شدن به مناطق آزاد عنوان و اظهار داشت: ایجاد مناطق آزاد در ایران کمکی به تولید و ایجاد ارزش افزوده برای اقتصاد کشور نکرده است؛ در حالی که باید از ظرفیت این مناطق برای معافیت از واردات مواد اولیه تولید استفاده کرد؛ اما طی این سالها ماشین بازی و زمین بازی تنها حاصل ایجاد مناطق آزاد در کشور بوده است.

ایجاد مناطق آزاد در ایران کمکی به تولید و ایجاد ارزش افزوده برای اقتصاد کشور نکرده است؛ در حالی که باید از ظرفیت این مناطق برای معافیت از واردات مواد اولیه تولید استفاده کرد اما طی این سالها ماشین بازی و زمین بازی تنها حاصل ایجاد مناطق آزاد در کشور بوده است.

به گفته بغزیان، به جز دو سه منطقه آزاد مانند کیش و قشم که تنها برای گردشگری داخلی مورد استفاده هستند، هیچ یک از مناطق آزاد نتوانسته به گردشگری خارجی کمکی کند؛ این در حالی است که گردشگران خارجی برای ورود به مناطق آزاد کشور نیاز به اخذ روادید ندارند. این در حالی است که تنها نتیجه اقبال گردشگران داخلی به کیش و قشم نیز، گران شدن بلیت هواپیما و اقامت هتل در این مناطق بوده است؛ حال آنکه باید در حالت رقابتی، شاهد کاهش هزینه های گردشگری در مناطقی باشیم که با اقبال گردشگران مواجه است.

عضو شورای رقابت یادآور شد: برخی شرکت ها با ایجاد دفاتر نمایندگی در مناطق آزاد، از برخی معافیت های این مناطق استفاده می کنند؛ اما عملا فعالیتی در مناطق آزاد ندارند و کسب و کار آنها در سرزمین مادر است و به بهانه مناطق آزاد، فرار مالیاتی دارند؛ همچنین این مناطق زمینه واردات کالاهای همراه مسافر را فراهم کرده است.

او در مورد قصد دولت برای توسعه محدوده مناطق آزاد گفت: مناطق آزاد در مساحت های فعلی استعداد خاصی ندارند و عملا بخش مهمی از اراضی آنها بلااستفاده است؛ با این وجود دولت بدنبال توسعه اراضی مناطق آزاد است؛ دولت می خواهد با این کار نوعی زرنگی به خرج دهد؛ از آنجایی که نمی تواند در شرایط فعلی، تعداد مناطق آزاد را افزایش دهد، می خواهد مساحت اراضی مناطق آزاد موجود را بیشتر کند که عملا به افزایش واردات کالاهای مصرفی منجر می شود و تأثیری در تولید ندارد.

این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: در بسیاری از کشورها، مناطق آزاد منجر به رونق و افزایش تولید ملی شده اند و منافع آن به مردم و اقتصاد ملی کشورهایشان بازمی گردد.

منبع: مهر