منابع حاصل از افزایش نرخ بنزین صرف توسعه حمل‌ونقل عمومی شود

اعتمادآنلاین| نرسی قربان ، کارشناس حوزه نفت و انرژی در یادداشتی نوشت: قیمت بنزین در ایران نسبت به کشورهای همسایه در حوزه خلیج‌فارس و همچنین دیگر کشورهای نزدیک بسیار ارزان است، بی‌هیچ تردیدی اصلاح قیمت باید انجام می‌شد. از زمان ریاست‌جمهوری خاتمی و دوران اصلاحات قرار بود که هرساله 10 درصد قیمت بنزین را بالا ببرند، اما این قانون منتفی شد و اگر این قانون اجرا می‌شد، الآن نیازی به افزایش سه برابری قیمت بنزین که باعث نارضایتی مردم شده است، نبود. طبیعی است که قیمتی که برای بنزین در نظر گرفته می‌شود، هزینه‌های تولید پالایشگاهی و حمل‌ونقل آن را هم پوشش دهد، قیمت تعیین‌شده 3 هزارتومانی برای بنزین آزاد، در قیمت حداقلی خود برای پوشش این هزینه‌ها است. اگر نفت را به‌عنوان ماده خام بنزین در نظر بگیریم، حجم کم و حدود 15 درصد یک بشکه نفت به بنزین تبدیل می‌شود.

با قرارداد کردن هر بشکه نفت 60 دلاری، هزینه تولید هر لیتر بنزین حدود 6 هزار تومان می‌شود و هرچقدر حامل انرژی کمتر از این میزان فروخته شود باید یارانه‌ای به آن تعلق گیرد اما این هزینه‌ها شفاف نیست. برای مثال هزینه‌های حمل‌ونقل بنزین از پالایشگاه‌ها تا شهرهای مختلف مشخص نیست؛ اما گفتن این نکته ضروری است که تعیین نرخ بنزین تک عاملی نیست و باید هزینه خانوارها و قدرت خرید آن‌ها را در تعیین نرخ بنزین در نظر گرفت.

اگر به افراد جامعه سوبسید و یارانه تعلق بگیرد، افزایش قیمت بنزین اقدامی درست است و باید راهکارهایی برای جلوگیری از ایجاد تورم در جامعه داشت که یکی از بهترین راه‌ها اختصاص کارت اعتباری به خانوارها به‌منظور جبران هزینه‌های انرژی است. به این شکل که علاوه بر اینکه همه افراد جامعه، حتی کسانی که خودرو ندارند، از یارانه انرژی بهره‌مند می‌شوند، همچنین با جلوگیری از پرداخت یارانه به‌صورت نقدی، از ایجاد تورم در جامعه جلوگیری ‌شود. سؤال مهمی که باید به آن پاسخ داد این است که چرا کسانی که خودرو ندارند، باید از جیبشان برای آن‌هایی که چندین خودرو دارند سوبسید دهند؟ پرداخت نقدی می‌تواند بدترین راه ممکن برای عبور از وضعیت فعلی باشد به‌این‌علت که این روند در بلندمدت مشکلات کلانی را متوجه اقتصاد کشور خواهد کرد.

دولت اکنون باید منابع حاصل از افزایش نرخ بنزین را به‌درستی مصرف کند. اگر این منابع در توسعه و بسط زیرساخت‌های حمل‌ونقل عمومی در جهت کاهش و کنترل مصرف سوخت باشد بسیار مفید و مؤثر خواهد بود. همچنین برای دستیابی به هدف کاهش مصرف بنزین در کشور و کاهش آلایندگی‌ها در شهرها، لازم است در حوزه‌های توسعه حمل‌ونقل عمومی، گازسوز کردن خودروها و تولید خودروهای هیبریدی سرمایه‌گذاری لازم در کشور انجام شود.