اعتماد ایرانی‌ها به آمریکا کاهش یافته است/ تضمینی برای عدم نقض توافق جدید احتمالی وجود ندارد/ اروپا هزینه رادیکالی شدن فضا در تهران و واشنگتن را می‌داند/ سرمایه گذاری جدید روی اینستکس نمی‌شود/ اروپا دخالتی در رابطه اقتصادی ایران و چین ندارد

اعتمادآنلاین| مهرداد عمادی، مشاور اقتصادی اتحادیه اروپا درباره چرایی اعتماد دوباره ایران به طرفین برجام برای انجام مذاکرات جدید گفت: نگاه من این است که سرمایه اعتماد ایران به آمریکا بسیار کاهش یافته است چرا که آمریکا در آن زمان هیچ توجیهی برای خروج از برجام نداشت. ایران در آن زمان نه غنی‌سازی و نه خروج گام به گام از برجام را شروع کرده بود و این اتفاقات رخ نداده بود. در واقع تخته سیاه عملکرد طرفین برای ایران کاملا سفید مانده بود.

وی ادامه داد: اگر اعتماد نکردن ایران در راستای ترک مذاکرات باشد با این اقدام ایران مخالفم چرا که هر گونه درگیری نظامی برای ایران یک اقدام بسیار منفی است. چون حمله نظامی هیچ دستاورد مثبتی برای مردم ایران و اقتصاد کشور نخواهد داشت.

این اقتصاددان با بیان اینکه می‌توانستیم با اقداماتی هزینه رفتار آمریکا را افزایش دهیم، گفت: برای نمونه چندین بار فرصت پیوستن به کنوانسیون مبارزه با پولشویی و مبارزه با تروریسم را داشتیم و این زمان همچنان در حال تمدید است. عدم امضای آن در لندن، پاریس و برلین این گونه ترجمه می‌شود که ایران پذیرفته است علاوه بر کمک به حزب الله و حماس کارهای دیگری هم انجام می‌دهد که نمی‌خواهد آشکار شود بنابراین سرمایه اعتماد از این سو به ایران هم کاهش یافت!

عمادی گفت: واقعیت این است به هم خوردن برجام از واشنگتن شروع شد و از آن هیچ گریزی نیست. پس نمی‌توان تضمینی داد که دوباره شاهد پیمان‌شکنی‌ها نباشیم البته این موضوع به توافق جدید بستگی دارد. اگر توافق جدید مواردی را داشته باشد که انتظارات آ‌مریکا، بریتانیا و پاریس در آن گنجانده شود و ایران آن را بپذیرد، رعایت کند و راستی‌آزمایی‌ها هم مثبت باشد. دیگر دلیلی برای پیمان شکنی وجود ندارد.

عمادی تاکید کرد: در حال حاضر گفته می‌شود اروپای 3 ، سیستم ماشه را برای ایران فعال کرده است اما این موضوع به طور مستقیم مربوط به غنی‌سازی‌ها است و هیچ اشاره‌ای به برنامه موشکی نشده است. با توجه به صحبت‌های آقای مکرون و صحبت‌های ترزامی نخست وزیر پیشین بریتانیا می‌توان دریافت که موشک‌های بالستیک و دوربرد ایران از جمله موضوعاتی است که حتما در توافق و مذاکرات جدید درباره آن صحبت می‌کنند.

وی ادامه داد: فضای مذاکرات با ایران بدون اعتماد و بسیار متفاوت از شرایط 2015 است. به همین دلیل مهار برد موشکی ایران یکی از موضوعاتی است که در فصل جدید از مذاکرات گنجانده می‌شود.

عمادی درباره چارچوب‌های حقوقی اروپای 3 گفت: اروپای 3 قبلا هم پیشنهاد دهنده ایجاد کانال پرداخت و اینستکس بوده است و می‌توان این چارچوب حقوقی را به یک برنامه‌ بزرگتر برای حل اختلافات تبدیل کرد اما نمی‌توان از این چارچوب برای رفع تمام اختلافات استفاده کرد چرا که پاریس و لندن در گروه اروپای 3 نزدیک به واشنگتن شدند و دیگر آن اروپای هشت ماه قبل نیستند.

عمادی با اشاره به انجام مذاکرات و گفت‌وگو بین اروپا و واشنگتن گفت: گفت‌وگوها بین پاریس و واشنگتن از ماه می 2019 در حال انجام است. این مذاکرات بین لندن و واشنگتن هر چند در مقطعی به دلیل مسائل انتخاباتی و برگزیت در انگلیس کند بود اما امروز مستمر و روزانه در حال انجام است. شاید در ایران به عنوان مذاکرات پشت پرده توصیف شود اما موضوع پنهانی نیست در این مذاکرات پرونده به سمتی می‌رود که رفتارهای ایران درباره خروج گام به گام زیر نظر گرفته شده و پاریس و لندن نسبت به سایر فعالیت‌ها و مسائل ایران حساسیت نشان می‌دهند.

مشاور اقتصادی اتحادیه اروپا تاکید کرد: توافق صورت گرفته حتما به این سمت است که فشار بر روی ایران افزایش یابد تا حاضر به مذاکرات جدید و توافق جایگزین برجام شود.

وی در مورد سرنوشت اینستکس گفت: به نظر بنده تا زمانی که سیستم ماشه یا حل اختلافات برطرف نشود روی اینستکس سرمایه‌گذاری جدیدی نخواهد شد. البته این ابزار را نگه خواهند داشت و قابل استفاده است اما در عمل ممکن است پرونده ایران به شورای امنیت کشیده شود که در این شرایط دور از انتظار و البته رویایی است که شرکت‌های تجاری یا بانک‌های اروپایی و غربی حاضر باشند با ایران کار تجاری داشته باشند.

عمادی افزود: اینستکس در واقع آیینه کوچکی از رابطه با ایران است که مسائل را بازتاب می‌دهد و با توجه به منفی شدن فضای عمومی حتی اگر این کانال مالی وجود هم داشته باشد باز کاربرد آن کوچک خواهد شد.

وی در پاسخ به این پرسش که برجام را باید نابود شده دانست یا خیر؟ گفت: به نظر من اینکه بگوییم برجام نابود شده درست نیست؛ چون این سه کشور باور دارند که مذاکره جدیدی داشته باشند تا توافق جدیدی حاصل شود که در آن محدودیت غنی سازی ایران افزایش یابد و یا خواسته‌های دیگر مطرح شوند، پس برجام نابود نشده است اما اینکه آیا این برجام ادامه حیات خواهد داشت به نظرم خیر.

وی افزود: شرایط ایران و منطقه و همچنین تغییر نخست وزیری در بریتانیا، زمینه را فراهم کرده تا حداقل دو خواسته ترامپ از سه خواسته اصلی پذیرفته شود. به همین دلیل انتظار این است که برجام به این گونه وجود نخواهد داشت و برجام دو یا ورژن B محتوای دیگری خواهد داشت که البته بخشی از این برجام خواهد بود اما به نظرم خط زمانی برای محدودیت غنی‌سازی طولانی‌تر خواهد شد.

عمادی ادامه داد: براساس اطلاعات بنده، این آقای مکرون بود که هنگام ملاقات با ترامپ خطر موشک‌های ایران را مطرح کرد. در مجموع این که بگوییم زمینه توافق وجود ندارد با آن مخالف هستم چون هنوز در اروپا و حزب دموکرات آمریکا افرادی هستند که خواستار گفت‌وگو باشند چون آنها هزینه رادیکالی شدن فضا در تهران و واشنگتن را می‌دانند که البته این هزینه‌ها برای اقتصاد ما بیشتر هم خواهد بود.

وی در مورد احتمال فشار اتحادیه به چین برای کاهش همکاری‌های اقتصادی با ایران گفت: به نظر من اتحادیه اروپا برای همکاری ایران و چین فشاری نخواهد آورد چون اتحادیه اروپا با چین همکاری‌های جدی دارند بطوری که پروژه پنج شاهراه در راستای جهانی شدن تجارت و روابط بازرگانی برای اتحادیه اروپا مهم است چون دو راه شمالی آن برای اروپا هدفگذاری شده است. اما اینکه امریکا بخواهد روی چین فشار بیاورد این امکان وجود دارد، اخیرا هم اعلام کرده که دیگر اعتقادی ندارد که چین ارزش یوآن را پایین نگه داشته که امتیاز مهمی برای چین است اما باید توجه داشت که حتما چین نیز یک امتیازی به امریکا داده که که این گزینه از روی میز حذف شده است اما اینکه امتیاز در مورد ایران است یا خیر، نمی‌دانم.

عمادی با بیان اینکه ایران در میان کشورهای منطقه اهمیت اقتصادی بالایی برای اروپا دارد، گفت: در سال 2015 این موضوع مطرح بود که ایران قابل اعتمادترین شریک تجاری در منطقه برای اتحادیه اروپا می‌تواند باشد اما خودداری 2.5 ساله ایران در الحاق به اف ای تی اف و کنوانسیون پالرمو و همچنین مسائل دیگر باعث شد تا فضای اقتصادی در خزانه‌داری‌های اروپای 3 و همچنین اتریش و اسپانیا کدر شود و متاسفانه نتوانستیم اقتصاد را پالایش و شفاف کنیم.

وی افزود: اینکه ایران اهمیت بالایی دارد در آن شکی نیست، ایران دارای منابع بسیار بالای گاز است که بازار را متاسفانه به گازپروم واگذار کرده است که هنوز برای بنده این ابهام وجود دارد که چرا این اتفاق صورت گرفته است چون ما می‌توانستیم از این طریق امتیاز بیشتری از اروپا بگیریم.

این کارشناس اقتصاد نفت در مورد اهمیت خلیج فارس در امنیت انرژی اتحادیه اروپا گفت: البته که اتحادیه اروپا به نفت و گاز منطقه وابسته است اما باید توجه داشت که خط لوله گاز روسیه به اتریش و آلمان و بعدا به ایتالیا که برای مصارف صنعتی و خانواده است بخش بزرگی از نفت مصرفی پالایشگاه‌ها را کاهش خواهد داد. بنابراین ارزش استراتژیک خلیج فارس نیز کاهش پیدا خواهد کرد. همچنین آمریکایی‌ها در عراق حضور دارند و صحبت از تولید 11 و نیم میلیون بشکه نفت در روز می‌شود که اگر محقق شود از طریق ترکیه منتقل خواهد شد. بنابراین در این موضوع نیز خلیج فارس اثر خود را در موضوع امنیت انرژی از دست خواهد داد. در حال حاضر امنیت منطقه از B منفی به C مثبت کاهش پیدا کرده است از همین روی اتحادیه اروپا به دنبال راه‌های جایگزین انرژی خود است.

منبع: ایلنا