برنامه نیکولاس مادورو برای عبور ونزوئلا از بحران چیست؟

اعتمادآنلاین| از یک سو آمریکا از رئیس‌جمهور خودخوانده‌ای حمایت می‌کند که معتقد است او باید قدرت را در ونزوئلا به دست گیرد و در سوی دیگر روسیه از دولت مستقر و ضعیف ونزوئلا پشتیبانی می‌کند.

به گزارش اعتماد ، به نقل از نیویورک‌تایمز، چندی پیش که خوان گوایدو، رئیس‌جمهور خودخوانده و مورد حمایت آمریکا، در کنگره حضور یافت، در سخنرانی سالانه رئیس‌جمهور آمریکا شرکت کرد و در میان سخنرانی دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا با تشویق حاضران در نشست روبه‌رو شد. در سوی دیگر ماجرا سرگئی لاوروف، وزیرخارجه روسیه، به کاراکاس پایتخت ونزوئلا رفت و با نیکولاس مادورو دیدار و گفت‌وگو کرد.

دیداری که در آن روسیه متعهد شد همکاری‌های نظامی و اقتصادی خود با ونزوئلا را تقویت کند تا به این کشور در مقابله با فشارهای آمریکا یاری رساند. لاوروف در این سفر تاکید کرد که هرگونه تلاش برای حذف دولت آقای مادورو به وسیله زور کاملاً غیرقابل قبول است. این در حالی است که ایالات متحده دولت مادورو را غیرقانونی و فاسد می‌داند. ایالات متحده روز جمعه تحریم‌هایی را علیه شرکت هواپیمایی Conviasa متعلق به ونزوئلا وضع کرد و بهانه آمریکا برای تحریم این بود که این خطوط هوایی مقامات فاسد را در سراسر جهان جابه‌جا کرده است.

با این حال، لاوروف طی سخنانی که در پایتخت ونزوئلا ایراد کرد گفت: «ما کاملاً حمایت خود را از حاکمیت ونزوئلا و همبستگی‌مان با رهبری و ملت ونزوئلا در نبرد با فشار غیرقانونی‌ای که توسط ایالات متحده و متحدان آن اعمال شده اعلام می‌کنیم. ما توافق کرده‌ایم همکاری‌های اقتصادی، تجاری و سرمایه‌گذاری خود را در مناطق مختلف با وجود تحریم‌های نامشروع عمیق‌تر کنیم که اصلی‌ترین آنها در بخش‌های انرژی، منابع طبیعی و صنعت است.»

وزیر خارجه روسیه در ادامه عنوان کرد که این سفر همچنین در راستای نهایی کردن برنامه سفر آقای مادورو به مسکو در ماه مه ‌آینده است.

برخی سیاست‌های نفتی ونزوئلا در حال دگرگونی است

با وجود این، به لحاظ اقتصادی ونزوئلایی‌ها شرایط سختی را سپری می‌کنند و بحران اقتصادی در این کشور وارد هفتمین سال خود شده است. نیکلاس مادورو تا پیش از آن طرح چندانی برای خروج از این بحران نداشت، اما مجموعه شرایط نشان می‌دهد برای خروج از این بحران برخی سیاست‌های اقتصادی پیشین را تغییر داده، زیرا گزارش‌ها حکایت از آن دارند که برای عبور از این بحران برخی سیاست‌های نفتی ونزوئلا در حال دگرگونی است.

ونزوئلا بزرگ‌ترین ذخایر نفت جهان را در اختیار دارد

به نوشته نیویورک تایمز، پس از ده‌ها سال تسلط دولت ونزوئلا بر صنعت نفت این کشور، رفته‌رفته سیاست‌های دولت به سمتی سوق می‌یابد که شرکت‌های خارجی را وارد بحث استخراج نفت خود کند تا بتواند وضعیت اقتصادی کشور را بهبود بخشد. ونزوئلا اکنون بزرگ‌ترین ذخایر نفت جهان را در اختیار دارد، اما توان بهره‌برداری از آن طی سال‌های گذشته به ‌شدت کاهش یافته است. سیاست ملی کردن صنعت نفت ونزوئلا با توجه به ناتوانی بومی این کشور برای استخراج نفت با بن‌بست مواجه شده است.

لیکن نباید فراموش کرد که یکی از عوامل پایداری و مشروعیت دولت در ونزوئلا اعمال حاکمیت و کنترل میادین نفتی بوده که ستون اصلی اقتصاد این کشور به حساب می‌آمد و در دوره اوج‌گیری قیمت نفت ونزوئلا و مردم آن یکی از مرفه‌ترین مردمان بودند که با کاهش شدید قیمت نفت، ضربه‌ای جدی به اقتصاد تک‌بعدی ونزوئلا وارد شد.

به هر حال به نظر می‌رسد در شرایط حساس فعلی مادورو سیاستی جدید اتخاذ کرده و می‌کوشد در دوره بحران اقتصادی فلج‌کننده فضا را تغییر دهد. طبق قانون ونزوئلا، شرکت ملی نفت این کشور باید در تمام پروژه‌های مهم نفتی سهامدار اصلی باشد. اما گویا طی چند وقت اخیر تحت فشار تحریم‌های آمریکا رویه تغییر کرده و به صورت غیررسمی کل مسئولیت کار به شرکای خارجی واگذار شده است.

استخراج نفت خام از سوی برخی شرکت‌های بخش خصوصی

به گفته مدیران و برخی مشاوران نفتی که روی پروژه‌های انرژی این کشور کار می‌کردند، استخراج نفت خام از سوی برخی شرکت‌های بخش خصوصی صورت می‌گیرد که به ‌طور کامل صادرات نفت را انجام می‌دهند، دستمزد کارگران را پرداخت می‌کنند و خرید تجهیزات مورد نیاز نیز در اختیار همین شرکت‌هاست و حتی یک تیم حفاظتی اختصاصی هم در حومه این مناطق نفتی مستقر شده است.

رافائل رامیرز که بیش از یک دهه در صنعت نفت ونزوئلا فعالیت می‌کرد در یک گفت‌وگوی تلویزیونی بازگو کرد که دیگر شرکت نفت ونزوئلا نفت این کشور را مدیریت نمی‌کند و مادورو این کار را به شرکت‌های خصوصی واگذار کرده است. با این حال، شرکت ملی نفت ونزوئلا در مورد این موضوع هنوز هیچ‌گونه اظهارنظری نکرده. سرعت این تحولات به ‌شدت بالاست و به نحوی این شرکت‌ها بار دیگر تولیدات نفت ونزوئلا را تا حدی احیا کرده‌اند. عده‌ای معتقدند این یک عقب‌نشینی کامل از سوی مادورو نسبت به سیاست‌های چاوز است.

چاوز در سال 2007 تاسیسات نفتی غول‌هایی مانند اکسون موبیل و کونکو فیلیپس در ونزوئلا را ملی اعلام کرد و تحت انقلاب بولیواری خود همه دارایی‌های نفتی کشور را در اختیار شرکت ملی نفت این کشور PDVSA قرار داد. این تغییر سیاست اکنون در دوره‌ای رخ داده که ونزوئلا زیر تحریم‌های شدید آمریکاست. تحریم‌های اعمال‌شده در ژانویه سال 2019 تقریباً یک‌سوم تولید نفت ونزوئلا را از بین برد و طبق داده‌های رسمی سازمان ملل، این پایین‌ترین سطح تولید نفت ونزوئلا از دهه 1940 به شمار می‌آید.

اکنون تولید نفت کمتر از یک‌سوم کل تولید سال 1998 است؛ زمانی که هوگو چاوز قدرت را در ونزوئلا در دست گرفت. بر اساس اطلاعاتی که در دست است، اواخر سال 2019 ونزوئلا توانسته صادرات نفتی را روی یک میلیون بشکه در روز نگه دارد.

تثبیت درآمدهای دولت و سازگاری حکومت ونزوئلا با تحریم‌های آمریکا

تثبیت درآمدهای دولت ونزوئلا به مادورو این اجازه را داده که خود و حکومتش را با تحریم‌های آمریکا سازگار و موقعیتش را تحکیم کند.

گفته می‌شود، تاسیسات نفتی Pdvsa از سیستم مالی جهانی عملاً جدا شده و در شرایط سختی قرار دارد و نمی‌تواند دیگر مانند گذشته عمل کند. طبق گزارش نیویورک تایمز، این موضوع از سوی مادورو به مانوئل کوودو که یک ژنرال گارد ملی است سپرده شده، کسی که هیچ تجربه‌‌ای در امور نفتی ندارد، ولی این سیاست خاموش کار با شرکت‌های خصوصی را پیش می‌برد.

واگذاری عمده پروژه‌های نفتی عملیاتی به شرکت‌های دولتی روسیه

از سویی عمده پروژه‌های نفتی عملیاتی به شرکت‌های دولتی روسیه سپرده شده است و حتی شرکت‌هایی از اروپا و چین نیز در این جریان حضور دارند. لیزا ویسیدی از متخصصان حوزه نفت و انرژی مستقر در واشینگتن به نیویورک تایمز گفت: «شرکت ملی نفت ونزوئلا در بحران به سر می‌برد، از همین رو به شکل فزاینده مسئولیت‌های عملیاتی و تصمیم‌گیری‌ها را به شرکای خود واگذار کرده است. بنابراین به نظر می‌رسد به تدریج Pdvsa تبدیل به هلدینگی خواهد شد که سهم دولت از درآمد میدان‌های نفتی را گردآوری می‌کند و نقش آن در سیاست‌گذاری‌ها به ‌شدت کمرنگ می‌شود و اصل کار مالی و تصمیم‌های استراتژیک توسط شرکای خصوصی اتخاذ خواهد شد.»

اکنون تنها چیزی که برای دولت ونزوئلا اهمیت دارد این است که فروش نفت به جریان خود ادامه دهد و دغدغه‌های دولت کاهش یابد. این شرایط جدید به ونزوئلا اجازه داده بتواند مواد اولیه مورد نیاز از جمله غذا، دارو و سوخت را وارد کشور کند.

عده‌ای معتقدند مادورو قصد دارد آزادسازی بیشتری صورت دهد و برخی از منابع و صنایع ونزوئلا را به بخش خصوصی خارجی واگذار کند.

گفتنی است دولت به دنبال تصویب قانونی است که نقش شرکت‌های خصوصی را در بخش انرژی این کشور تقویت و حضور آنها را به ‌طور کامل قانونی کند.

اما اینجا یک مشکل در میان است؛ طبق پیش‌بینی‌ها، ونزوئلا می‌تواند تولید نفت خود را طی 10 سال به 2.6 میلیون بشکه به صورت روزانه برساند و برای افزایش این روند به سرمایه‌گذاری 200 میلیارد دلاری در صنعت نفت ونزوئلا نیاز است؛ هرچند با وضعیت کنونی شرکت‌های نفتی امکان چنین سرمایه‌گذاری عظیمی وجود ندارد و برخی می‌گویند دیگر روزهای خوب ونزوئلا به مثابه یک ابرقدرت نفتی به سر آمده است.