چرا بازار نفت با تحولات جدید وسقوط قیمت مواجه شد؟

اعتمادآنلاین|‌ ‌ ‌ روز جمعه وزیر انرژی روسیه در حالی وارد مقر اوپک در وین شد که به خوبی می‌دانست مرد شماره یک مسکو آماده است تا بازار نفت جهان را زیر و رو کند.

«الکساندر نواک» به «عبدالعزیر بن سلمان» همتای سعودی خود اعلام کرد که روسیه تمایلی به کاهش بیشتر تولیدات نفت ندارد. کرملین به این نتیجه رسیده بود که حمایت از قیمت‌ها در حالی که شیوع ویروس کرونا بازار تقاضای انرژی را آشفته کرده، به مثابه هدیه ای است برای شرکت‌های نفت شِیل آمریکا.

شیل میلیون‌ها بشکه نفت به به بازار جهان سرازیر کرده و این در حالی بود که چاه های نفت مسکو غیرفعال مانده بودند؛ حالا زمان آن رسیده بود که آمریکایی ها تحت فشار قرار بگیرند.

بعد از پنج ساعت مذاکره محترمانه اما بی‌ثمر که در جریان آن روسیه صراحتا استراتژی خود را مطرح کرد، توافق شکست خورد. قیمت نفت بیش از 10 درصد سقوط کرد. تنها تجار نفت نبودند که شوکه شدند بلکه وزرای نفتی حاضر در نشست هیچ چیزی برای گفتن نداشتند و جلسه به یکباره حالت تشنج به خود گرفت.

«ولادیمیر پوتین» برای بیش از سه سال مسکو را در ائتلاف اوپک پلاس حفظ کرده و به همراه عربستان و سایر اعضای اوپک از تهدید تولیدات نفت و حمایت از قیمت‌ها پشتیبانی کرده بود.

حضور در این ائتلاف علاوه بر کمک به خزانه روسیه (صادرات انرژی بزرگ‌ترین منبع درآمد مسکو است)، از حیث سیاست خارجی برای کرملین منفعت داشت و در نتیجه آن پیوندی مابین مسکو و پادشاه تازه وارد سعودی یعنی محمد بن سلمان ایجاد کرد.

اما توافق اوپک پلاس علاوه بر این به صنعت شیل آمریکا کمک کرده بود و روسیه از تمایل دولت دونالد ترامپ برای استفاده ابزاری از انرژی برای مقاصد سیاسی و اقتصادی، خشمگین بود به ویژه اینکه واشنگتن از تحریم ها استفاده کرده بود تا مانع تکمیل پروژه نورد استریم 2 روسیه شود. علاوه بر این، کاخ سفید تجارت نفتی روسیه با ونزوئلا را از طریق شرکت دولتی روسنفت هدف گرفته بود.

«الکساندر دینکین» رییس اندیشکده دولتی روابط بین الملل مستقر در مسکو گفت: کرملین تصمیم گرفت تا اوپک پلاس را قربانی متوقف کردن تولیدکنندگان شیل آمریکا کرده و واشنگتن را بابت کلنجار رفتن و مداخله کردن در پروژه نورد استریم 2 تنبیه کند. البته ناراحت کردن عربستان، اقدامی با ریسک بالا است اما این استراتژی فعلی روسیه است؛ «هندسه انعطاف‌پذیر منافع.»

اولین پاسخ منفی

توافق اوپک پلاس در محفل نفتی روسیه چندان محبوب نبود زیرا ذینفعان از اینکه از سرمایه گذاری‌های جدید و سودآور بالقوه خود صرف نظر کنند، متنفر بودند. به ویژه «ایگور سچین» رییس قدرتمند شرکت روسنفت و البته متحد قدیمی پوتین.

علاوه بر این، کرملین بابت اینکه ائتلاف با ریاض، سرمایه گذاری‌های بزرگ و سودآور سعودی را برای مسکو به ارمغان نیاورده بود، ناامید به نظر می‌رسید.

نواک و تیمش ماه‌ها به سعودی‌ها گفته بودند که مسکو دوست دارد در ائتلاف اوپک پلاس بماند اما تمایلی به کاهش بیشتر تولیدات نفت ندارد. در آخرین نشست اوپک در دسامبر 2019، روسیه در مذاکره برای به دست آوردن موضعی به موفقیت رسید؛ موضعی که به کرملین این اجازه را داد تا تولیدات نفت خود را در سطحی نسبتا یکنواخت نگه داشته و عربستان بار کاهش بیشتر تولید را به دوش بکشد.

زمانی که کرونا در اوایل فوریه شروع به تخریب فعالیت‌های اقتصادی چین کرد و در نتیجه آن تقاضای بزرگ‌ترین مشتری نفت عربستان 20 درصد کاهش یافت، شاهزاده عبدالعزیز سعی کرد تا نواک را متقاعد کند تا به منظور واکنش به این موضوع، نشست اوپک پلاس را زودتر برگزار کنند. پاسخ نواک اما منفی بود. بن سلمان و پوتین تلفنی صحبت کردند اما این مکالمه کمکی نکرد.

همزمان با شیوع کرونا و پیش بینی تحلیلگران از بدترین سالِ در انتظار بازار از حیث تقاضای نفت بعد از رکود بزرگ، سعودی‌ها امیدوار شدند تا بتوانند در نشست بعدی اوپک در اوایل مارس، رضایت مسکو را جلب کنند. روس‌ها کاهش بیشتر را رد نکردند اما همواره تاکید داشتند که تولیدکنندگان شیل نیز باید در این بحران سهیم باشند.

پوتین که از زمان آغاز همکاری با ائتلاف در سال 2016 همواره حرف اول و آخر را در سیاست‌های اوپک پلاس می‌زد، یکشنبه هفته گذشته با تولیدکنندگان نفت روسیه و وزرای کلیدی ملاقات کرد.

وزرای انرژی ریاض و مسکو میانه خوبی ندارند

زمانی که وزاری نفتی هفته جاری در وین اتریش گرد هم آمدند، عربستان آخرین تلاش خود را برای اجبار روسیه به تغییر عقیده انجام داد. آنها هسته اصلی اوپک را برای حمایت از کاهش تولیدات نفت به اندازه یک و نیم میلیون بشکه در روز متقاعد اما عملی شدن این تصمیم را به ملحق شدن روسیه و کشورهای اوپک پلاس منوط کردند. نواک آخرین مقامی بود که در مقر اوپک حاضر شد؛ جایی که همتایان مضطرب وی منتظر بودند و او تسلیم خواسته آنان نشد.

شاهزاده سعودی حتی قصد داشت روز جمعه با پوتین تماس بگیرد اما سخنگوی وی به وضوح اعلام کرد که پوتین هیچ برنامه‌ای برای دخالت در ماجرا ندارد. در مورد وزراری انرژی دو کشور هم باید گفت که هیچ میانه خوبی نداشتند و براساس اظهارات منبعی آگاه به شرایط، حتی کوچک ترین لبخندی مابین آنان رد و بدل نشد. با هر خبری که از نشست درز پیدا می کرد، قیمت نفت تکان می خورد و تجار رفته رفته به این موضوع پی بردند که رسیدن به توافق غیرممکن است.

موتور رشد اقتصادی به کار افتاد

روسنفت از شکست توافق خوشحال است زیرا به گفته «میخائیل لئونتیف» سخنگوی روسنفت این شرکت حالا می‌تواند در مسیر تقویت سهام خود در بازار گام بردارد.

وی در گفت‌وگو با بلومبرگ گفت: اگر همیشه برابر شرکای خود کوتاه بیایید، دیگر خود را شریک بنامید بلکه نام آن چیز دیگری است. بیایید ببینیم اکتشاف گران شیل آمریکا در این شرایط چه حسی دارند.

اما تصمیم سرشاخ شدن با شیل ممکن است نتیجه معکوس داشته باشد. اگرچه بسیاری از حفارهای تگزاس و سایر مناطق ممکن است به دلیل بدهی های سنگین و هزینه های بالای اکتشاف گاز طبیعی، آسیب پذیر باشند اما کاهش چشمگیر تولیدات آمریکا نیازمند زمان است.

بزرگ ترین شرکت‌های نفتی آمریکا یعنی اکسون موبیل و شورون در حال حاضر بسیاری از چاه های نفت شیل را تحت کنترل داشته و از ترازنامه ای برخوردارند که آنها را قادر می‌سازد تا برابر قیمت های پایین‌تر نفت نیز مقاومت کنند.

شاید تعدادی از شرکت‌های حفاری کوچک از بازار خارج شوند اما بسیاری از آنها با سرمایه گذاری‌های جانبی (پوشش ریسک) از خود برابر کاهش قیمت نفت محافظت می‌کنند.

روسیه در کوتاه مدت در موقعیتی قرار دارد که قادر است برابر کاهش قیمت نفت مقاومت کند؛ بودجه این کشور با نفت بشکه ای 42 دلار هم تراز می‌شود و وزارت انرژی مسکو میلیاردها دلار برای روز مبادا کنار گذاشته است. با این حال، تاثیر کرونا بر اقتصاد جهان هنوز مشخص نیست و با میلیون‌ها بشکه نفتی که قرار است به سمت بازار سرازیر شود، تحلیلگران وال استریت نسبت به نفت بشکه‌ای 26 دلار هشدار داده اند.

در عربستان سعودی یعنی جایی که دولت تقریبا به طور کامل برای هزینه‌های کشور به عواید نفتی وابسته است، تاثیر اقتصادی در لحظه رخ خواهد داد. با کاهش قیمت‌ها، شاهزاده عبدالعزیر و برادر ناتنی وی محمد بن سلمان برای افزایش تولید به منظور به حداکثر رساندن درآمد، تمامی انگیزه های لازم را در اختیار دارند.

«باب مک‌نالی» رییس موسسه مشاوره راپیدان انرژی آمریکا و یکی از اعضای اسبق شورای امنیت ملی این کشور، گفت: تا زمانی که مسکو یا ریاض از این مسابقه مقاومت صرف نظر نکنند، قیمت‌ها سقوط خواهد کرد مگر آنکه تولیدات نفت آمریکای شمالی به شکلی چشمگیر محدود شده و کاهش یابد.

روابط مابین وزارت انرژی دو کشور (روسیه و عربستان) همچنان دوستانه و ساز و کارهای گروه اوپک پلاس همچنان پابرجا است؛ موضوعی که در صورت تصمیم دو کشور برای اتحاد دوباره، راه به روی آنان باز خواهد گذاشت؛ نواک روز جمعه به همتایان خود اعلام کرد که اوپک پلاس هنوز پابرجا است.

با این حال، تصویر اتاق کنفرانس پس از رفتن هیات‌های اعزامی، داستان متفاوتی را روایت می‌کند: پرچم کوچک روسیه مقابل جایگاه نواک واژگون شده بود و به گفته یکی از حاضران در اتاق، شاهزاده عبدالعزیز با هشداری جدی از همتایان خود جدا شده است: مطمئن باشید، یک روز همه ما بابت امروز تاسف خواهیم خورد.

منبع: ایبنا