شفافیت در صندوق‌های بازنشستگی

اعتمادآنلاین| گزارش هفتادوهشتم موسسه راهبردهای بازنشستگی صبا در پی آن است تا در درجه اول تعاریف موثق از مفهوم «شفافیت» را بررسی کند؛ اما با توجه به تنوع انواع مفهوم‌پردازی و دسته‌بندی از شفافیت از منظرها و زوایای گوناگون، بنا به ضرورت و هدف نهایی در این گزارش، مفهوم شفافیت در بستر اثرات آن بر کیفیت حکم‌رانی و به‌عنوان ابزاری در راستای تحقق حکم‌رانی خوب مورد توجه قرار می‌دهد. پس از مرور مفهومی، شفافیت به‌عنوان یکی از اصول و عناصر حکمر‌انی خوب در صندوق‌های بازنشستگی با جزئیات بیشتری از ویژگی‌های آن از منظر مراجع و منابع مختلفی همچون انجمن بین‌المللی تامین اجتماعی، سازمان همکاری و توسعه اقتصادی، موسسه ملبورن مرسر، اصول ماینرز و... مورد مطالعه و توجه قرار می‌گیرد.

«شفافیت » را شاید بتوان یکی از پربسامدترین واژگان سال‌های اخیر در فضای سیاست‌گذاری ایران دانست. این مفهوم به‌ویژه ذیل مفهوم کلان‌تر حکم‌رانی خوب در عرصه سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و تدوین مقررات و قوانین مورد تأکید و توجه بوده است. با این وجود، به نظر می‌رسد وفاق چندانی بر روی تعریف مشخص این مفهوم و تدوین سازوکار اجرایی آن وجود ندارد و به‌این‌ترتیب خود مفهوم شفافیت به صورتی غیرشفاف و در هاله‌ای از ابهام طرح شده و مورد توجه قرار گرفته است.

شفافیت در حوزه‌ها و نهادهای دارای وجه مالی و اقتصادی همواره از اهمیتی بیشتر برخوردار بوده است. در نهادهایی چون صندوق‌های بازنشستگی که مدیریت بخشی از اموال عمومی را در بازه‌های زمانی طولانی بر عهده دارند و ایفای تعهدات آن‌ها موکول به آینده است، شفافیت از حساسیت بیشتر و اهمیت افزون‌تری برخوردار است.

در بررسی مفهوم شفافیت از این منظر، آن‌چه در تحلیل نهایی اهمیت دارد، شناسایی زمینه‌های به‌کارگیری آن در متن و واقعیت اجتماعی است. از این‌رو بخش بعدی، به بررسی ظرفیت‌های حقوقی و تجربیات مربوط به اصل شفافیت در منظومه سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی ایران می‌پردازد.

بخش پایانی گزارش به جمع‌بندی نکات طرح شده به‌ویژه برآیند ویژگی‌های شفافیت در صندوق‌های بازنشستگی از نظر مراجع گوناگون و ارائه یک دسته‌بندی از شفافیت در صندوق‌های بازنشستگی خواهد پرداخت.

این گزارش را نسرین قوامی، از گروه مطالعاتی رفاه و تأمین اجتماعی تهیه کرده است.