گعده اقتصادی زیرسایه بزرگ‌ترین‌رکود تاریخ

اعتمادآنلاین| اجلاس داووس، بزرگ‌ترین گعده اقتصادی جهان این روزها در حالی به صورت مجازی در حال برگزاری است که هر ساله مقامات ارشد کشورها برنامه‌ریزی‌های خاصی برای حضور در این اجلاس انجام می‌دادند و حتی از دل این گعده اقتصادی تفاهمنامه‌ها و قراردادهای مهمی نیز خارج می‌شد.

گو اینکه اگر تنها به 7 سال پیش باز گردیم، به روزهایی که دولت یازدهم به تازگی بر روی کار آمده بود و شیرینی برجام توجه‌ها را به بازگشت به ایران و قراردادهای اقتصادی جلب کرده بود؛ تیم اقتصادی ایران که در معیت حسن روحانی به این نشست رفته بود، روزگار شلوغی را پشت سر گذاشت و بعد از آن هم تیم‌های اقتصادی زیادی برای انعقاد قراردادهای مختلف به ایران آمدند که نتیجه همه این نشست‌ها انعقاد قراردادهایی بود که با حکم غیرمنصفانه دونالد ترامپ رییس‌جمهور امریکا تعلیق و مسکوت مانده‌اند.

اجلاس داووس به خاطر حضور بیش از 3000 مدیر شرکت‌های بزرگ اقتصادی دنیا که نبض اقتصاد را در دست دارد، مهم‌ترین و تاثیرگذارترین اجلاس شمرده می‌شود و اعتبار زیادی دارد و حالا به مدد همه‌گیری ویروس کرونا اجلاس 2021 بصورت مجازی در حال برگزاری است که قطعا این امر تاثیرگذاری و روند انعقاد قراردادها و مذاکراتی که می‌توانست حال اقتصاد دنیا را بهبود ببخشد را کند خواهد کرد. دوشنبه‌شب بود که سران شرکت‌کننده در اجلاس به صورت مجازی گرد هم آمدند تا تداوم برگزاری این اجلاس مختل نشود. بر اساس برنامه اعلام شده این نشست، با شعار «یک سال حیاتی برای ترمیم اعتماد» از روز دوشنبه تا جمعه ادامه خواهد داشت.

رییس‌جمهوری فرانسه، صدراعظم آلمان، نخست‌وزیر هند، ژاپن و ایتالیا در کنار دبیرکل سازمان ملل متحد، رییس کمیسیون اروپا و رییس سازمان بهداشت جهانی، از جمله سخنرانان این نشست معرفی شده‌اند. همچنین قرار است روسای اجرایی بیش از 600 شرکت تجاری در این نشست مجازی حضور داشته باشند. در بیانیه مجمع جهانی اقتصاد آمده است: همه‌گیری کرونا نشان داده که هیچ سازمان یا فردی به تنهایی نمی‌تواند چالش‌های اقتصادی، زیست محیطی، اجتماعی و فناوری را برطرف کند.

این همه‌گیری باعث تغییرات سیستماتیک در جهان شده که بر اثر آن زمان برای ترمیم اعتماد و اتخاذ تصمیم‌های حیاتی به سرعت در حال نزدیک شدن و ضرورت بازتعریف اولویت‌ها و اصلاح نظام حاکم در جهان رو به افزایش است. اجلاس امسال در حالی که اقتصاد جهان در بدترین حالت خود بر اثر همه‌گیری کرونا و مشکلاتی نظیر بیکاری و نابرابری‌ها قرار دارد بر هفت موضوع دیگر متمرکز خواهد بود: نجات سیاره زمین، جامعه و آینده کار، منافع فناوری، اقتصاد منصفانه، کسب و کار بهتر، آینده سالم و ماوراء ژئوپولتیک. نشست‌های حضوری مجمع جهانی اقتصاد معمولا ژانویه هر سال در شهر داووس سوییس برگزار می‌شود. اما سازمان‌دهندگان این نشست ماه گذشته میلادی اعلام کردند که اجلاس امسال به دلیل همه‌گیری جهانی ویروس کرونا به تعویق افتاده و در ماه مه در سنگاپور برگزار خواهد شد.

حامیان پولدار

مجمع جهانی اقتصاد (WEF) یک بنیاد غیر انتفاعی است که در سال 1971 راه‌اندازی شد. براساس گزارش سالانه، شرکا و اعضای این سازمان کمک‌هایی مطابق 310 میلیون دلار به این بنیاد ارایه می‌دهند. اعضای این بنیاد یک گروه 100 نفره چند ملیتی بزرگ مانند گروه آب‌ب، نستله، بارکلیز، کردیت سوییس، دیلویت، دویچه بانک و گوگل هستند که علاوه بر شرکت در تصمیم‌گیری‌ها، بخش اعظم بودجه مورد نیاز مجمع را فراهم کرده و سالانه بیش از 240 میلیون فرانک سوییس کمک می‌کنند. همچنین نزدیک به 1200 شرکت دیگر از جمله 1000 شرکت بزرگ سالانه بیش از 27 میلیون فرانک سوییس حق عضویت پرداخت می‌کنند. مجمع جهانی اقتصاد توسط صاحبان مشاغلی تامین مالی می‌شود که شرکت‌های آنها درآمد سالانه‌ای بیش از 5 هزار میلیون فرانک تولید می‌کنند و سهم سالانه آنها بین 60 هزار تا 600 هزار فرانک سوییس است. سوییس به عنوان میزبان این نشست مجمع جهانی اقتصاد را رویدادی خارق‌العاده برای کشورش می‌داند که فرصتی بی‌نظیر و فرامرزی برای دیدار چهره‌های عالیرتبه و گفت‌وگو و تبادل نظر در مورد مسائل مهم جهانی فراهم می‌کند.

چین و هشدار بزرگ‌ترین رکود اقتصادی

اجلاس سالانه مجمع جهانی اقتصاد کار خود را با سخنرانی مجازی «شی‌جین پینگ» رییس‌جمهوری چین در حالی شروع کرد که هنوز اخبار گمانه‌زنی‌ها در مورد افراد حاضر در این اجلاس و سخنرانی‌هایشان ادامه داشت. رییس‌جمهور چین که دیگر تقریبا بزرگ‌ترین و قدرتمندترین اقتصاد دنیاست؛ صحبت‌هایش را با هشدار برای رکود بزرگ اقتصادی آغاز کرد تا نشان دهد اگر تنش‌ها بین کشورها باقی بماند دود آن به چشم همه کشورها خواهد رفت.

«شی‌جین پینگ» رییس‌جمهوری چین در سخنانی هشدار داد که جهان با یکی از بدترین دوره‌های رکود اقتصادی بعد از پایان جنگ جهانی دوم روبروست و این برای اولین‌بار در طول تاریخ است که فعالان تجاری در یک زمان متضرر شده‌اند. وی با بیان اینکه زنجیره تجارت، صنعت و سرمایه‌گذاری جهانی افول کرده و با وجود بسته‌های محرک مالی، اقتصاد جهان متزلزل و دورنمای آن مبهم است، اتخاذ یک رویکرد هماهنگ از سوی جامعه جهانی را لازمه خروج از این بحران توصیف کرد. رییس‌جمهوری چین همچنین یادآور شد که با کشف واکسن کرونا، جهان پیشرفت‌هایی را در زمینه مقابله با این ویروس به دست آورده اما این بحران هنوز سپری نشده است.

«شی» در طول سخنرانی‌اش بطور مستقیم و غیر مستقیم به موضوع همکاری مبتنی بر سود کشورهای جهان اشاره و تاکید کرد: مهم است جامعه جهانی به مفهوم همکاری مبتنی بر سود متقابل پایبند باشد و حقوق برابر توسعه را برای همه کشورها تضمین کند. ما باید از رقابت عادلانه حمایت کنیم. اکنون زمان توسعه و تحول اساسی است. برای حمایت از چند جانبه‌گرایی در قرن 21، ما باید سنت‌های خوب را ترویج دهیم، دیدگاه‌های جدیدی را در پیش بگیریم و به آینده نگاه کنیم.شی بر لزوم ایستادن در کنار ارزش‌های اصلی و اصول اساسی چند جانبه گرایی، سازگاری با فضای بین‌المللی در حال تغییر و پاسخگویی به چالش‌های جهانی تأکید کرد و گفت: ما باید سیستم حاکمیت جهانی را بر اساس مشورت گسترده و ایجاد اجماع، اصلاح کنیم. رییس‌جمهوری چین با بیان اینکه پیشرفت‌های علمی و فناوری باید به نفع همه بشریت باشد و از آنها برای توسعه سایر کشورها استفاده شود، گفت: بازی با مجموع صفر فلسفه مورد تایید چین نیست.

چین به عنوان یک پیرو سرسخت سیاست خارجی مستقل، سخت تلاش می‌کند تا روابط دوستانه و همکاری با کشورهای دیگر را دنبال کند. شی با بیان اینکه هیچ مشکل جهانی توسط یک کشور حل نمی‌شود و باید در اقدامات جهانی، پاسخ جهانی و همکاری جهانی وجود داشته باشد؛ تصریح کرد: ایجاد محافل کوچک یا شروع یک جنگ سرد جدید فقط جهان را به سمت تفرقه و حتی تقابل سوق می‌دهد. وی با اشاره به اینکه حاکمیت بین‌المللی باید براساس قوانین و اجماع حاصل شده در میان کشورها باشد نه بر اساس دستور یک یا چند کشور، افزود: روابط دولت با دولت باید از طریق نهادها و قوانین مناسب هماهنگ و تنظیم شود. افراد قوی نباید ضعیف را اذیت کنند و آزار دهند. تصمیم‌گیری نباید فقط با نشان دادن عضلات قوی یا تکان دادن مشت بزرگ باشد، از چند جانبه‌گرایی نباید برای اقدامات یک‌جانبه‌گرایی استفاده شود. رییس‌جمهوری چین چندجانبه‌گرایی را رسیدگی به امور بین‌الملل از طریق مشاوره و تصمیم‌گیری درباره آینده جهان که همه با هم کار می‌کنند، تعریف کرد و گفت: ما نمی‌توانیم در جهانی تقسیم شده با چالش‌های مشترک مقابله کنیم و تقابل ما را به بن‌بست می‌رساند. بشریت به سختی درس‌هایی را آموخته است و نباید به مسیر گذشته برگردیم.

بحران اقتصادی و نابرابری

در این نشست مجازی آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد، نیز همه‌گیری کرونا و تغییرات آب و هوایی را دو چالش بزرگ قرن معاصر دانست و با اذعان به وجود نابرابری دسترسی به واکسن بین کشورهای پیشرفته و در حال توسعه، خواستار توزیع سریع و گسترده واکسن کرونا در جهان شد. وی نیز همچون رییس‌جمهور چین بر موضوع بحران اقتصادی جهان تاکید کرد که «به یک اقتصاد جهانی با احترام جهانی به حقوق بین‌الملل نیاز داریم»، ما نیازمند جهانی چندقطبی با نهادهای قوی چندجانبه هستیم. مساله دیگر جهان فعلی «شکنندگی در رژیم خلع سلاح و افزایش خطرات گسترش سلاح‌های هسته‌ای و شیمیایی» است. در سال 2021 ما باید به این شکنندگی‌ها بپردازیم و دنیا را در مسیر درست قرار دهیم. زمان تغییر مسیر و گام برداشتن در مسیر پایدار فرا رسیده است. دبیرکل سازمان ملل متحد خاطرنشان کرد: اما همه این تهدیدها، همه این موانع پیشرفت، خواستار گفت‌وگو و همکاری هستند. دولت‌ها، سازمان‌های بین‌المللی، بخش خصوصی و جامعه مدنی نیاز به همکاری دارند. به همین دلیل است که من بارها و بارها خواهان چندجانبه‌گرایی نیرومند، فراگیر و شبکه‌ای شده‌ام. گوترش لازمه رسیدگی به این امور را دستیابی به توسعه پایدار، یک قرارداد اجتماعی جدید و یک توافق جدید جهانی برای ایجاد فرصت‌های برابر برای همه و احترام به حقوق و آزادی‌های همه خواند و تاکید کرد: یک توافق جدید جهانی- یک مدل جدید برای حکمرانی جهانی - باید اطمینان حاصل کند که قدرت، ثروت و فرصت‌ها بطور گسترده‌تر و عادلانه در سطح بین‌المللی تقسیم می‌شوند.

دبیرکل سازمان ملل متحد تاکید کرد: این کار باید بر اساس مشارکت کامل، فراگیر و برابر برای کشورهای در حال توسعه در نهادهای جهانی باشد. با نگاهی به لحظه فعلی در زمینه بهبود بیماری همه‌گیر، دو اولویت را فوری می‌بینم. نخست، برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار به بهبودی جهانی فراگیر و عادلانه نیاز داریم. دوم، ما به یک بازیابی سبز نیاز داریم که بتواند تغییرات آب و هوایی و از دست دادن تنوع زیستی را کنترل کند. بهبودی همه‌گیری کرونا و مقابله با تغییرات آب و هوایی، اولویت‌های فوری در توسعه پایدار است.

ائتلاف برای کربن صفر

وی با یادآوری اینکه در سال گذشته اعضای گروه 20، 50 درصد بیشتر برای نجات بخش‌های مرتبط با سوخت فسیلی نسبت به انرژی کم کربن صرف کردند، اضافه کرد: هدف اصلی ما برای سال 2021 ایجاد ائتلافی جهانی برای خنثی‌سازی کربن است. هر کشور، شهر، موسسه مالی و شرکتی نیاز به اتخاذ برنامه‌های معتبری با اهداف متوسط برای انتقال به انتشار صفر کربن تا سال 2050 دارد و باید اکنون برای تصمیم‌گیری خود در مسیر درست، اقدام قاطع انجام دهد. هر بخش از حمل و نقل هوایی و کشاورزی گرفته تا حمل و نقل، کشتیرانی و صنعت باید وظیفه خود را انجام دهد. گوترش با اشاره به نشست اقلیمی در گلاسگو که قرار است در آینده برگزار شود، گفت: برای دستیابی به کربن صفر تا سال 2050، کشورها باید سرعت انتشار و انتشار شدید گازهای گلخانه‌ای را تا سال 2030 در مقایسه با سطح 2010 به میزان 45 درصد کاهش دهند.

وی خواستار سرمایه‌گذاری 100 میلیارد دلاری کشورهای پیشرفته برای کاهش کربن و سازگاری کشورهای در حال توسعه شد و افزود: ما نیاز به یک تغییر شدید در سیاست‌ها داریم. ما باید یارانه‌های منحرف شده به سوخت‌های فسیلی را خاتمه دهیم. روی کربن هزینه تحمیل کنید و مالیات را نسبت به آلاینده‌ها و کربن افزایش دهید. به هیچ نیروگاه جدیدی با زغال سنگ متعهد نشوید و بطور گسترده برای انرژی‌های تجدیدپذیر سرمایه‌گذاری کنید، به ویژه برای صدها میلیون نفر که هنوز بدون برق زندگی می‌کنند. ما باید «سوییچ سبز» را بزنیم. گوترش اضافه کرد: اقتصاد پایدار که توسط انرژی‌های تجدیدپذیر هدایت می‌شود، مشاغل جدید، زیرساخت‌های مقاوم و آینده سالم ایجاد می‌کند و در دسترس ماست. سرمایه‌گذاری جهانی در ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر در نیمه اول سال 2020 به 35 میلیارد دلار رسیده است که 319 درصد افزایش یافته و از سرمایه‌گذاری برای همه سال 2019 فراتر رفته است، فرصت بازشده‌ای که نمی‌توان از دست داد. کارشناسان می‌گویند، بازسازی اقتصاد جهانی که در اثر همه‌گیری ویروس کرونا به‌شدت آسیب دیده و همچنین رسیدن به جامعه‌ای با کربن صفر نیازمند همکاری‌های بین‌المللی است.

منبع: تعادل