قیمت‌ها در بازار خودرو چگونه تعیین می‌شوند؟

اعتمادآنلاین| رفتار قیمت‌های خودرو در هفته‌های اخیر تحت تاثیر چند عامل است. اول کاهش قیمت ارز نسبت به پاییز سال جاری و ثبات نسبی آن در کانال 24 هزار تومان باعث کاهش تا 25 میلیونی قیمت‌ها شد. هر چند این کاهش قیمت‌ها، نبود خریدار در بازار را نیز به دنبال داشت و رییس اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودروی تهران نیز بر این صحه گذاشته بود.

سعید موتمنی در این خصوص گفته بود: «بازار همچنان آرام بوده و ریزش قیمت‌ها ادامه دارد؛ این در حالی است که سطح معاملات کاملا به صفر رسیده و هیچ خریداری در بازار نیست.» هر چند موتمنی شرط رسیدن بازار به معاملات را ثبات نسبی نرخ ارز و نه تعیین قیمت می‌دانست، با این حال به دلیل مداخله‌های چند باره دولت در بازار خودرو در روزهایی که نوسانات قیمتی به‌شدت افزایش پیدا کرده بود، بازار خودرو بیشتر تحت نظر دولت درآمده و عنصر رقابت از این بازار حذف شد.

دولت با وضع قوانین و مقررات که شامل ممنوعیت واردات کالاهای مشابه، افزایش تعرفه کالاهای مشابه، اعطای سوبسید و یارانه به شرکت‌های تولیدکننده کالا و خدمات و در آخر تعیین قیمت دستوری برای کالاها، سعی در کنترل قیمت‌ها در بازارها داشت. اما تقریبا در تمام بازارها اوضاع به گونه دیگری رقم خورد و قیمت‌ها نیز کاهش پیدا نکرد.

اصرار دولت به تعیین قیمت دستوری برای خودرو در حالی است که کارشناسان حوزه خودرو بارها قیمت‌گذاری دستوری را مانعی برای تحقق رقابت‌پذیری صنعت خودرو عنوان و بر عدم اجرای این مدل از قیمت‌گذاری تاکید کرده‌اند. خودروسازان داخلی بر این باورند که قیمت‌گذاری دستوری خودرو نمی‌تواند هزینه‌های تولید را پوشش دهد و در نتیجه آنها دچار زیان خواهند شد. در عین حال برخی دیگر از کارشناسان این حوزه بر این باورند که با توجه به وضعیت کنونی اقتصاد آزاد‌سازی قیمت خودرو نه تنها راهکار مناسبی برای این بازار نیست بلکه باعث به‌هم ریختگی این بازار نیز می‌شود.

بحران تولید در کشور به مرز هشدار رسیده است

محمود نجفی، عضو هیات رییسه انجمن قطعه‌سازان کشور درخصوص آزادسازی قیمت خودرو و حذف قیمت‌گذاری دستوری از سوی دولت معتقد است؛ قانون عرضه و تقاضا در بازار دارای شرایطی است که از جمله آن می‌توان به اقتصاد سالم و شفاف و بدون فساد و رانت اشاره کرد که در حال حاضر در کشور وجود ندارد .

او در این باره گفت: اگر این سه عامل در کشوری وجود داشته باشد آزادسازی قیمت خودرو در آن کشور منطقی به نظر می‌رسد اما در ایران با توجه به اینکه هیچ کدام از این شرایط وجود ندارد پس آزاد‌سازی قیمت‌ها هم توجیهی ندارد.

او افزود: قیمت‌گذاری دولت در این شرایط نه تنها باید برای خودرو وجود داشته باشد بلکه باید برای مواد اولیه‌ای هم که خودرو را تشکیل می‌دهد صورت پذیرد.

نجفی در پاسخ به این پرسش که چرا در شرایط فعلی برخی به دنبال آزاد‌سازی قیمت خودرو هستند؟ گفت: زمانی که ورودی خودروسازی‌ها یعنی مواد اولیه را با قیمت آزاد حساب می‌کنند خودروسازان هم مجبورند به دنبال این قضیه باشند تا قیمت محصول نهایی‌شان را هم آزاد کنند، به ناچار قطعه‌ساز و خودروساز به دنبال این موضوع می‌روند زیرا زورشان به کارخانجات تولید مواد اولیه نمی‌رسد.

این کارشناس خودرو ادامه داد: تولید‌کننده امروز توان این را ندارد تا جنسی را که این هفته و به قیمت کنونی تولید کرده هفته آینده با همین قیمت به دست مشتری بدهد، اما راه‌حل هم آزاد‌سازی قیمت نیست زیرا در صورتی که قیمت‌ها آزاد شود همه مسائل به‌هم می‌ریزد.

این عضو هیات رییسه انجمن قطعه‌سازان کشور خاطرنشان کرد: تولید در حال حاضر با بحران روبه‌رو است که پس از بحران ورشکستگی، پس از آن فروپاشی و متلاشی شدن و شدت گرفتن مشکلات اجتماعی است و ریشه همه مشکلات اجتماعی مشکلات اقتصادی است. نجفی تصریح کرد: خودروساز امروز با 50درصد ظرفیت تولید کار می‌کند و 50درصد هم نیروی کار اضافه دارد و اجازه تعدیل نیرو به خودروسازان داده نمی‌شود.

الزام بر تهیه آنالیز قیمتی از سوی خودروسازان

او در پاسخ به این پرسش که چه راهکاری در وضعیت کنونی برای این موضوع وجود دارد، گفت: تنها راهکار در شرایط فعلی این است که باید خودروسازان یک آنالیز قیمت قابل دفاع از مواد پلیمری، برق و... به دست آورند تا قیمت نهایی مشخص شود.

این عضو هیات رییسه انجمن قطعه‌سازان کشور ادامه داد: مشخص‌ترین موضوعی که هر روز مردم با آن سرو کار دارند خرید روزانه است که نوسان و تغییر قیمتی روزانه اجناس را می‌بینند و این تغییرات به قدری زیاد شده که کاملا در زندگی روزانه محسوس است و همه از این قضیه گله مند هستند و هیچ چیز سرجای خودش نیست.

نجفی گفت: به نظر می‌رسد نرخ کالاهای اساسی را هم امروز آزاد کرده‌اند که قیمت گوشت به هر کیلو 160 هزار تومان یا 800 گرم شیر بدون چربی به 9 هزار تومان رسیده است و مسلما با آزاد‌سازی قیمت‌گذاری خودرو این نرخ‌ها باز هم افزایش پیدا می‌کنند.

او با اشاره به خواسته بورسی‌ها برای آزاد‌سازی قیمت خودرو افزود: بیشترین رانت‌های اقتصادی امروز در بورس صورت می‌گیرد و شاهد این موضوع بودیم که با حمایت‌های دولت مردم به سمت سرمایه‌گذاری در این بازار کشیده شدند.

نجفی با انتقاد از نرخ‌گذاری‌ها در صنایع پتروشیمی تصریح کرد: پتروشیمی ما مگر به فوب خلیج‌فارس ارتباطی دارد مگر برق و گاز خود را با دلار خریداری می‌کند؟ مگر حقوق کارگران‌شان را با دلار می‌دهند که قیمت‌گذاری‌های‌شان با دلار انجام می‌شود.

این عضو هیات رییسه انجمن قطعه‌سازان گفت: صورت‌های مالی پتروشیمی در بورس را بین سال‌های 1387 تا 1393 بررسی کردم یعنی از زمانی که دلار کمتر از 3 هزار تومان بود تا پس از آن، ورودی کارخانه پتروشیمی طی این سال‌ها چندان تغییری نکرده بود یعنی هزینه‌ای که انجام می‌شود تا یک کیلو مواد پتروشیمی تولید شود تغییری نداشت اما سود خالص این مجموعه تا 63درصد رشد را نشان می‌داد و این تاوان را من تولید‌کننده و شمای مصرف‌کننده می‌دهید.