نوع تازه‌ای از رابطه دولت و مردم با کمک فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی

اعتمادآنلاین| بخش مهمی از تحولات صنعت ارتباطات و فناوری اطلاعات، به دلیل پیوند فناوری با سایر حوزه‌ها است. تقریبا هیچ عرصه‌ای را نمی‌توان یافت که خود را از خدمات و ظرفیت‌های این حوزه محروم کرده باشد.

برخی حوزه‌ها همچون سرگرمی و بازی، بهداشت و درمان، آموزش، گردشگری، رسانه و حمل‌ونقل تحت تاثیر این صنعت، تغییرات زیادی داشته و کیفیت زندگی آدم‌ها را نیز تا حد زیادی دگرگون کرده‌ است.

دسترسی به اطلاعات، ارتباطات، دانش و خدمات، تجربه آدم‌ها در زمینه‌های مختلف مثل رفاه، آموزش، تعاملات بین فردی و گروهی، روابط کار، خرید و به طور کلی زندگی را برای همه متفاوت و متمایز کرده است. سرعت تغییرات در این حوزه به اندازه‌ای بوده که در اغلب موارد تجربه‌های زیست گذشته خود را به فراموشی سپرده‌ایم.

در مقیاس بزرگ‌تر، حکمرانی و برخی شاخص‌های کلیدی که از حکمرانی خوب در ذهن داریم از جمله، شفافیت، عدم فساد و کیفیت مقررات به کمک فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی، نوع تازه‌ای از رابطه میان دولت و مردم را رقم زده است. این تغییرات از یک سو به تعریف شهروندی و از سوی دیگر به مدیریت سیاسی، معنای دیگری بخشیده و کمتر سیاستمداری را می‌توان یافت که نسبت به حضور در شبکه‌های اجتماعی بی‌تفاوت باشد.

رشد انفجاری زیرساخت‌های ارتباطی

در طول چند سال گذشته، شرایطی پدید آمد که از یک‌سو زیرساخت‌های ارتباطی توسعه قابل توجهی یافت و از دیگر سو، دسترسی شهروندان به گوشی‌های هوشمند در مقیاس وسیعی پدید آمد و سرانجام تحت تاثیر فراگیری شبکه‌های اجتماعی در ایران، هر دو بستر عرضه و تقاضا در زمینه‌های مختلف به شکل کاملا انفجاری رشد کرد.

ظرف مدت کوتاهی بسیاری از شهروندان ایرانی مشتری و مشترک خدماتی شدند که صرفا بر بستر اینترنت جریان دارد. استفاده عموم مردم از سرویس‌های حمل‌ونقل آنلاین و توسعه کسب و کارهای کوچک بر بستر برخی شبکه‌های اجتماعی از آن جمله است.

از آن‌سو، با توسعه شفافیت، ارتقای خدمات الکترونیکی دولت و یکپارچه‌تر شدن نظام‌های اطلاع‌رسانی و ارتباطی، سطحی از شفافیت ناگزیر در جامعه توسعه پیدا کرده است که دیگر نمی‌توان به گذشته بازگشت.

تجربه رجیستر شدن گوشی‌های موبایل و نیز انتشار اطلاعاتی در باره تخصیص ارزهای چهار هزار تومانی به سبب یکپارچه شدن اطلاعات وزارت صمت، بانک مرکزی، گمرک و برخی دستگاه‌های مرتبط نیز نمونه دیگری از مزایای بهره‌مندی از فناوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی است، به زودی و با ورود نسل پنجم از تکنولوژی‌های ارتباطی، زندگی ما شکل تازه‌ای خواهد یافت و شاید روزی دیگر به خاطر نداشته باشیم که قبل از ورود تکنولوژی نسل پنجم ارتباطات (5G) چطور زندگی می‌کردیم.

تغییر رویکردها و نگاه توسعه‌ای به مدیریت کلان زیست بوم ICT

یکی از گام‌هایی که در این مسیر برداشته شد، تغییر ماهیت سازمان فناوری اطلاعات ایران به عنوان سازمان توسعه‌ای است که به پیشنهاد وزارت ارتباطات، هیات دولت اساسنامه جدید سازمان توسعه‌ای فناوری اطلاعات را تصویب کرد.

با توجه به اصلاحیه اساسنامه سازمان فناوری اطلاعات ایران، این سازمان از شرکت مخابرات ایران منفک و به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران منتقل شده و به عنوان یک سازمان توسعه‌ای فعالیت خود را آغاز کرد. سازمان فناوری اطلاعات در چارچوب اساسنامه جدید، از یک سازمان حاکمیتی به یک سازمان توسعه‌دهنده تبدیل شده و در کنار پست بانک و مرکز تحقیقات ارتباطات و فناوری اطلاعات، یک ساختار سه‌گانه برای مشارکت در پروژه‌ها را شکل داده است.

ایجاد پارک اقتصاد دیجیتال

ایجاد پارک‌های اقتصاد دیجیتال، گامی موثر در جهت توسعه و رونق کسب و کارهای حوزه ICT است و شرکت‌های فعال در این حوزه می‌توانند در قالب این پارک سهم بیشتری از بازار این حوزه را به دست بیاورند. هدف از ایجاد پارک اقتصاد دیجیتال حمایت از شرکت‌های استانی فعال در حوزه ICT است به نحوی که این شرکت‌ها بتوانند سهم بیشتری از بازار این حوزه در داخل و خارج از کشور را به خود اختصاص دهند.

با راه‌اندازی این مجموعه‌ها می‌توان فقدان ارتباط سیستمی میان شرکت‌های رشدیافته در پارک‌های علم و فناوری با عرصه بازار و تجارت حوزه ICT را از بین برد.

مجوز ایجاد صندوق پژوهش و فناوری غیردولتی نوآفرین

مهرماه 98 صندوق نوآفرین، در چارچوب مصوبه دولت و تاکید رئیس جمهوری مبنی بر اجرای هر چه سریع‌تر مصوبه حمایت از کسب و کار نوپا، در کارگروه صندوق‌های پژوهش و فناوری به تصویب رسید.

این صندوق با سرمایه هزار میلیارد ریالی با سهامداری 40 درصدی سازمان فناوری اطلاعات ایران و 60 درصدی بخش خصوصی تأسیس شد.

تغییر استراتژی پست بانک

سال 93 اساسنامه جدید پست بانک‌ایران در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید و به واسطه این مصوبه، راهبردها و ماهیت فعالیت‌های آن به بانک توسعه‌ای - تخصصی حوزه ICT و خرده بانکدار حوزه روستائی کشور، تغییر پیدا کرد.

این بانک با ایجاد زیرساخت‌های لازم بانکداری الکترونیکی درسطح کشور، توانسته نیازهای مالی و بانکی مردم کشور به ویژه روستائیان را تامین کند. این در حالی است که سایر بانک‌ها به جهت عدم صرفه اقتصادی هیچ رغبتی به حضور در این مناطق ندارند.

پست‌بانک‌ایران تمامی منابعی که در روستاها جذب کرده در همان مناطق صرف رونق واحدهای تولیدی و اشتغالزایی می‌کند تا موتور محرکه اقتصادی کشور یعنی روستاها بیش از پیش مقتدر عمل کنند.

مأموریت اساسی پست‌بانک‌ایران به عنوان بانک تخصصی حوزه ICT کشور، کمک به اشتغال‌زایی و رونق کسب‌وکارهای خرد و متوسط (SME) است.

توسعه منطقه ویژه اقتصادی پیام

طرح جامع فرودگاه بین‌المللی و منطقه ویژه اقتصادی پیام برای تمامی سه هزار و 600 هکتار اراضی منطقه ویژه پیام با چشم‌انداز 20 ساله مطالعه و اجرا شده است. در طرح جامع سعی شده با توجه به اولویت‌های متفاوت فرودگاه بین‌المللی و منطقه ویژه اقتصادی پیام، کارکرد هر بخش در چشم‌انداز 20 ساله تعیین شود.

در طرح جامع، فعالیت‌های این مجموعه به طور عمده به سه بخش تولید، پردازش و پشتیبانی صنعت و خدمات اقتصادی، شهرک ICT و فرودگاه مسافری و شهری (عملیات پروازی) طبقه‌بندی شده است. منطقه ویژه اقتصادی پیام ویژگی‌های منحصر به‌ فردی دارد که از جمله آن می‌توان به استفاده از یک گمرک تخصصی برای تولیدکنندگان حوزه فناوری اطلاعات وجود آزمایشگاه‌های تخصصی حوزه، امکان واگذاری زمین به صورت اجاره بلند مدت کرده برای فعالانICT اشاره کرد.