وعده ایجاد سالانه 1 میلیون شغل روحانی محقق نشد/ اشتغالزایی با طرح های تکراری جواب نداد

اعتمادآنلاین| بررسی پرونده ایجاد اشتغال در طول 8سال فعالیت دولت تدبیرحکایت از این دارد که طرح های دولت برای کاهش نرخ بیکار موثر نبوده است و میراث بیکاری از دولت روحانی به رئیسی واگذار خواهد شد.

به گزارش تسنیم، مطابق آخرین گزارش رسمی از سوی مرکز آمار ایران تعداد بیکاران در سال 99 نسبت به مدت مشابه قبل حدود 1میلیون و 500 هزار نفر کاهش یافته است که شاید به زعم دولتی ها علت آن شیوع ویروس کرونا باشد. اما تمام ماجرااین نیست. درست است که کرونا مشاغل زیادی را تحت تأثیر قرارداد اما علت اصلی ماندگاری نرخ بالای بیکاری شیوع ویروس کرونا نیست.

مطابق آمار ارائه شده از سوی مرکز آمار درباره جمعیت نیروی کار در زمستان 99,بررسی روند تغییرات نرخ بیکاری حاکی از آن است که این شاخص، نسبت به فصل مشابه در سال قبل ( زمستان 1398) ، 0.9 درصد کاهش یافته است.

در زمستان 1399، به میزان 40.9 درصد جمعیت 15 ساله و بیش‌تر از نظر اقتصادی فعال بوده‌اند، یعنی در گروه شاغلان یا بیکاران قرار گرفته‌اند. بررسی تغییرات نرخ مشارکت اقتصادی حاکی از آن است که این نرخ نسبت به فصل مشابه در سال قبل (زمستان1398) 1.5درصد کاهش یافته است.

جمعیت شاغلین 15 ساله و بیشتر در این فصل 23 میلیون و 135 هزار نفر بوده که نسبت به فصل مشابه سال قبل 300 هزار نفر کاهش داشته است. بررسی اشتغال در بخش‌های عمده اقتصادی نشان می‌دهد که در زمستان 1399، بخش خدمات با 50.4 درصد بیش­‌ترین سهم اشتغال را به خود اختصاص داده است. در مراتب بعدی بخش‌های صنعت با 33,8 درصد و کشاورزی با 15.8 درصد قرار دارند.

مطابق آمار در زمستان 99 سهم جمعیت بیکار فارغ التحصیل آموزش عالی از کل بیکاران 38.8 درصد بوده است. این سهم در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی بیشتر بوده است.

درجا زدن طرح های اشتغالی دولت باعث شده است که براساس آمارهای مرکز آمار ایران، جمعیت بیکاران در سال 99 فقط حدود 9 هزار نفر کم‌تر از جمعیت بیکاران در سال 92 بوده است.

نرخ بیکاری در سال 92 بالغ بر 10.5 درصد بود که در سال 99 با کاهش 0.9 درصدی به 9.6 درصد رسید. یکی از دلایل تک رقمی شدن نرخ بیکاری ناشی از فعالیت دولت برای ایجاد شغل نیست بلکه نرخ مشارکت اقتصادی که نشان دهنده شاغلان و بیکاران است، کم شده است. که این مسئله موید این خروج بیش از یک میلیون نفر از شاغل در سال 98 تا 99 است و نسبت اشتغال نیز 2.1 درصد کاهش یافت. از سوی دیگر جمعیت فعال کشور که افراد جویای کار هستند در این مدت یک میلیون و 430 هزار نفر از متقاضیان کاشته شده است.

با توجه به اینکه دولتی ها اوضاع آشفته اشتغال را ناشی از شیوع ویروس کرونا می دانند، چندی پیش مرکز پژوهش های مجلس در تحلیل آمارهای بهار 99 بررسی هایی انجام داد, همچنین از آنجایی که شاغلین مزد و حقوق‌بگیر در کشورهای آمریکا، آلمان، فرانسه، کانادا، استرالیا و کره جنوبی درصد بالایی دارند، لذا در اثر شیوع بیماری کرونا این کشورها افزایش نرخ بیکاری داشته‌اند. اما چون این نسبت در ایران پایین است، بعد از بحران کرونا، نرخ بیکاری کاهش داشته است.

از آنجایی که سهم شاغلین کارکن مستقل در ایران بالاست تأثیر این بحران در افزایش جمعیت غیرفعال و کاهش نرخ مشارکت نمایان شده است. نتایج محاسبات نشان می‌دهد در صورتی که افراد دلسرد شده (شاغل و بیکار 1398 که در بهار1399 غیرفعال شده‌اند) همچنان در بازار کار باقی می‌ماندند نرخ بیکاری در بهار 1399 به جای 9.8 درصد اعلام شده توسط مرکز آمار ایران به 24 درصد می‌رسید.از آنجایی که در حال حاضر نیز نرخ بیکاری در پاییز 99 حدود 9.4 درصد و در زمستان به 9.7 درصد رسیده است؛ تفاوت چندانی با نرخ بیکاری در بهار 99 ندارد. به عبارتی با استناد به این تحلیل مرکز پژوهش های مجلس می توان گفت, اگر جمعیت غیرفعال در پاییز 99 در بازار کارباقی می ماندند و از کار دلسرد نمی شدند, نرخ بیکاری که مرکز آمار 9.4 درصد اعلام کرده است نزدیک به 24 درصد می شد.

به استناد آمار رسمی باید گفت که بنا به آمار رسمی مرکز آمار ایران، تغییرات جمع شاغلان از سال 96 نشان می‌دهد که بیش از 34 هزار نفر از شاغلان کاسته شده در حالی که دولت برنامه سالانه ایجاد یک میلیون شغل ارائه کرد و قاعدتاً باید 4 میلیون فرصت شغلی ایجاد شده باشد.

مقایسه جمعیت شاغل در سال 92 نسبت به99 نشان می دهد که کل میزان اشتغال ایجاد شده کمتر از 2میلیون نفر است. در حالی که دولتی ها همواره شعار می دادند که با پول پاشی شغل ایجاد نمی شود اما مشاهده کردیم که منابع زیادی از صندوق توسعه ملی برای طرح های اشتغال زایی دولت هزینه شد اما انحراف منابع مانع از ایجاد 4میلیون شغل که تعهد دولت بود شد.

تغییرات جمعیت بیکار در سال 92 نسبت به سال 99 نیز نشان می‌دهد بیش از 9 هزار نفر از جمعیت بیکار کاهش یافت. اگر نسبت سال 96 به 99 گرفته شود نیز 730 هزار نفر از جمعیت بیکاران کم شد که میانگین سالانه آن 180 هزار نفر می‌شود.

دولت روحانی در طول هشت سال فعالیت خود میراثی در زمینه اشتغال و بیکاری به جای گذاشته که در برخی موارد شبیه به دوره‌های قبل از آن است. پول پاشی در دولت‌های مختلف برای ایجاد اشتغال و تک رقمی کردن نرخ بیکاری در دستور کار بوده است که رسیدن به نرخ تک رقمی بیکاری نیز کاذب است چرا که علت اصلی آن کاهش نرخ مشارکت است.

درست است که مشکل بیکاری ریشه در سال های طولانی دارد و مختص به چند سال اخیر نیست وحل مشکل بیکاری از دغدغه های مسئولین در همه دولت ها بوده است. اما عدم نداشتن برنامه های منسجم و تکرار طرح های قبلی بیکاری در طی 8سال اخیر باعث شد تا همچنان جمعیت طویل بیکاران ادامه دارد و دولت دوازدهم پرونده ای شکست خورده در مدیریت بازار کار را به دولت بعدی تحویل دهد.