عدم اعمال آیین‌نامه‌های هوایی جرم است

اعتمادآنلاین| باتوجه به حواشی و اتفاقات اخیر درخصوص برکناری رییس سازمان هواپیمایی کشوری، عدم اجرای مصوبات قانونی و آیین‌نامه‌های تخصصی ایکائو و سازمان هواپیمایی کشوری از مصادیق ماده 576 قانون مجازات اسلامی (کتاب پنجم-تعزیرات) بوده و جرم تلقی می‌گردد. درخصوص سرپرست محترم حراست شرکت هواپیمایی ماهان که در حال حاضر حدود 16 ماه است که متصدی این جایگاه مهم هستند، متاسفانه شرایط مقرر در آیین‌نامه «الزامات مدیران حراست شرکت‌های هواپیمایی» را نداشته و متاسفانه این امر از دیدگاه مسوولان به مدت طولانی مغفول مانده است.

به گزارش تعادل، براساس شرایط اختصاصی آیین‌نامه مذکور؛ مدیران عامل شرکت‌های ارایه‌دهندگان خدمات هوایی باید مدیر حراست موردنظرشان را جهت انجام مصاحبه با لحاظ شرایط احراز موارد زیر به دفتر مرکزی حراست هواپیمایی کشوری (اداره برنامه‌ریزی امنیت و ایکائو) معرفی نمایند:

1- داشتن دانش و تجربه مناسب در حوزه امنیت هواپیمایی کشوری و گذراندن دوره انکس 17 و حمل کالای خطرناک

2- آشنایی با مقررات و استانداردهای سازمان هواپیمایی کشوری

3- داشتن مدرک icdl ‌

4- دارا بودن مدرک حداقل intermediate در زبان انگلیسی‌

5- داشتن مهارت لازم در تجزیه و تحلیل مسائل امنیتی‌

6- داشتن حداقل 2 سال سابقه کار مفید و مستمر در حوزه امنیت هواپیمایی‌

7- داشتن سن حداقل 25 و حداکثر 65 سال‌

8- دارا بودن حداقل مدرک کارشناسی در رشته مرتبط‌

در مورد وضعیت سرپرست حراست شرکت هواپیمایی ماهان حسب بررسی‌های صورت گرفته از سوی متخصصان و فعالان حوزه حمل و نقل هوایی متاسفانه شرایط مذکور اعمال نشده است. سفرهای هوایی، با همه جذابیت، سرعت و دقت عملی که دارند، می‌توانند به یک حادثه ناگوار و خاطره‌ای تلخ تبدیل شوند. سازمان بین‌المللی هوانوردی غیرنظامی (ایکائو) ماموریت هماهنگ‌سازی استانداردهای بین‌المللی پروازی و مدیریت خطوط هوایی در سطح جهان را برعهده دارد. اجرای کنوانسیون بین‌المللی شیکاگو از مهم‌ترین اهداف تشکیل این نهاد بین‌المللی است. براساس این معاهده سازمان هواپیمایی کشوری ملزم به رعایت دستورالعمل‌ها و ضمائم ابلاغی می‌باشند.

ضمیمه شماره 17 پیمان شیکاگو درخصوص مسائل امنیت هوانوردی تجاری سخن می‌گوید. پرواضح است رعایت این مقررات برای سازمان هواپیمایی کشوری، مسافران و شرکت‌های هواپیمایی بسیار حائز اهمیت است. بدین منظور سازمان هواپیمایی کشوری نیز اجرای برخی از مقررات انکس شماره 17 را به شرکت‌های هواپیمایی (واحد حراست آنها) واگذار کرده است و مدیران حراستی شرکت‌های هواپیمایی را ملزم به داشتن شرایط عمومی و اختصاصی براساس دستورالعمل شماره 7317 صادره نموده است. در حال حاضر مدیریت حراست شرکت هواپیمایی ماهان نزدیک به یک سال و نیم است که به عنوان سرپرست منصوب گشته است و متاسفانه تا به حال نیز برای ایشان ابلاغیه تایید صلاحیت از سوی حراست سازمان هواپیمایی کشوری (براساس دستورالعمل شماره 7317) صادر نشده است.

مرجع متولی اجرا و نظارت بر هوانوردی تجاری کشور برای حفظ ایمنی دقیق و اجرای کامل قوانین بین‌المللی الزاماتی را درخصوص مدیران حراستی در آیین‌نامه‌های خود درنظر گرفته است. انتصاب افراد دور از دانش مربوط به انکس 17 پیمان شیکاگو و سطح موردنیاز تسلط به زبان انگلیسی یا مدرک تحصیلی مرتبط و کافی به مرور زمان می‌تواند حواشی شدید و ضربات جبران‌ناپذیری را به امنیت هوانوردی تجاری وارد سازد. مدیریت حراست این شرکت فاقد استانداردهای لازم ابلاغی از سوی سازمان هواپیمایی کشوری می‌باشد که باید به‌ طور جدی از سوی مراجع نظارتی مورد بررسی و پیگیری قرار گیرد. همچنین تسلط به زبان انگلیسی و داشتن مدرک دانشگاهی مورد توجه قانونگذار به جهت حساسیت این پست واقع گشته است و فردی که سطح تسلط کافی به بدیهیات دانشگاهی نداشته باشد از مدیریت حرفه این سمت عاجز است. فعالان حوزه حقوق هوایی نیز اظهار داشته‌اند در این خصوص بارها اقداماتی را از جهت قانونی انجام و به مراجع متولی گزارش داده‌اند. در برخی از شرکت‌های هواپیمایی شنیده شده است که مدیران حراستی به جای رعایت هر چه تمام‌تر قوانین مرتبط با امنیت هوانوردی پا را فراتر نهاده و به زندگی شخصی افراد ورود کرده و آنها را تفتیش و بررسی کرده‌اند و در مواردی نیز مدعی بررسی خطوط مخابراتی پرسنل شده‌اند که خلاف قوانین موضوعه کشور می‌باشد.

وظیفه واحد حراست ایرلاین مطابق پیمان شیکاگو درخصوص مقررات هوانوردی صرفا اجرای انکس شماره 17 آن هم محدود به مسائل داخلی ایرلاین می‌باشد، از طرفی انکس شماره 17 شامل مسائل امنیتی مربوط به عملیات هوانوردی اعم از پیشگیری از خرابکاری و... است و واحد حراست شرکت‌های هواپیمایی به هیچ‌وجه مرجع تفتیش و بررسی صلاحیت خصوصی پرسنل خود نمی‌باشند. سالانه حوادث و اتفاقات بسیاری از سوی مسافران اخلالگر، نابهنجار و قانون‌شکن در پروازهای هوایی به وقوع می‌پیوندد که موجب آسیب‌های جانی و مالی به مسافران، بار، هواپیما و شرکت‌های هواپیمایی می‌شود.

حوادث و اتفاقات هواپیما، اقسام گوناگونی از رفتارهای مجرمانه را شامل می‌شود که از مهم‌ترین آنها می‌توان به مواردی ازجمله تهدید به ضرب و جرح خدمه و مسافران هواپیما، نزاع میان مسافران، کودک‌آزاری، حمله و تجاوز، استعمال غیرقانونی مواد مخدر، سیگار کشیدن، تخریب کابین و صندلی‌های هواپیما، استفاده غیرمجاز از تجهیزات الکترونیکی، نابود کردن ابزار و تجهیزات ایمنی هواپیما اشاره کرد. مدیریت حراست شرکت‌های هواپیمایی عهده‌دار پیشگیری و اقدامات خاصی درخصوص جلوگیری از مخاطرات سفر‌های هوایی می‌باشند که ایفای نقش تخصصی و حرفه‌ای از سوی آنها مورد توجه حاکمیت و مردم است. نهاد متولی ناظر و تایید‌کننده صلاحیت مدیران حراست شرکت‌های هواپیمایی خصوصی، سازمان هواپیمایی کشوری و دفتر حراست سازمان می‌باشد. با توجه به اینکه قانونگذار در ماده 576 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) استنکاف از قوانین توسط مقامات و مستخدمین دولتی را جرم‌انگاری نموده است، با جمع شرایط مذکور موضوع می‌تواند از سوی دستگاه قضایی تحت پیگرد قرار گیرد.

ماده 576 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) اشعار دارد:

چنانچه هر یک از صاحب‌منصبان و مستخدمین و مامورین دولتی و شهرداری‌ها در هر رتبه و مقامی که باشند از مقام خود سوءاستفاده ‌نموده و از اجرای اوامر کتبی دولتی یا اجرای قوانین مملکتی یا اجرای احکام یا اوامر مقامات قضایی یا هرگونه امری که از طرف مقامات قانونی ‌صادر شده باشد جلوگیری نماید به انفصال از خدمات دولتی از یک تا پنج سال محکوم خواهد شد.