سناریوهای جلوگیری از قطعی و جیره‌بندی آب تهران

اعتمادآنلاین| یوسف رضاپور در نشست خبری در جمع خبرنگاران اظهار داشت: با توجه به اینکه امسال جزو معدود سال‌های خشک کشور است و میزان بارندگی 36 درصد نسبت به سال گذشته کاهش یافته و همچنین در 70 روز باقی مانده از سال آبی جاری امید چندانی به بارندگی نداریم می‌طلبد که با حساسیت بیشتری به بحث منابع و مصارف آب بپردازیم.

به گزارش ایلنا، وی با بیان اینکه کمبود بارش و افزایش دما را در سال جاری شاهدیم افزود: پیش بینی این است که پاییز گرمی نیز پیش رو داشته باشیم بنابراین مردم باید بیشتر نسبت به مصرف صحیح با ما همراهی کنند.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای تهران تصریح کرد: در حال حاضر استان 13 میلیون نفر جمعیت دارد که به اضافه اتباع بیگانه بالغ بر 15.5 میلیون نفر خواهد شد. بنابراین تامین آب شرب استان تهران از حساسیت ویژه برخوردار است.

وی با بیان اینکه مصرف آب شرب در تهران 42 درصد است افزود: این رقم در مقایسه با سهم هشت درصدی کشوری قابل توجه است.

رضاپور با بیان اینکه بالغ بر 75 درصد تامین آب تهران از سدها است خاطرنشان کرد: در شرایط خشکسالی سهم منابع آب زیرزمینی بیشتر می‌شود.

373 میلیون متر مکعب کاهش در ذخایر سدها

وی یادآور شد: وضعیت ذخایر سدها به گونه‌ای است که نسبت به سال گذشته 373 متر مکعب (دو برابر حجم مخزن امیرکبیر) کاهش را شاهدیم و این در حالیست که به دلیل افزایش دما و همچنین رعایت پروتکل‌های بهداشتی میزان مصرف بالا رفته است.

وی گفت: با تعامل بخش‌های مختلف شرکت‌های آبفای شهری و روستایی و بخش کشاورزی و صنعت به نحوی برنامه‌ریزی شده که تا پایان سال جاری مشکلی برای مصرف نداشه باشیم البته از مردم می‌خواهیم که با ما همراهی کنند. چرا که تاثیر همکاری مردم از بخشنامه‌ها بسیار بالاتر است.

وی ادامه داد: جلساتی در استانداری با حضور نمایندگان سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها برگزار کردیم و مصوباتی برای کاهش مصرف داشتیم که بتوانیم سال آبی را به سلامت طی کنیم.

بحران آب از برق بدتر است

میدرعامل آب منطقه‌ای تهران خطارنشان کرد:‌ بحران آب قطعا فراتر از بحران برق است چراکه اگر لازم باشد می توانیم برق را تولید و یا وارد کنیم اما در مورد آب این امکان را نداریم بنابراین تلاش این است که با همکاری بخش‌های دولتی و مصرف‌کنندگان از این شرایط عبور کنیم.

وی با بیان اینکه در مصوبه حفاظت از منابع آب استان کشت تابستانه ممنوع شده و آبیاری فضای سبز توسط شهرداری نیز محدود شده است یادآور شد: با اجرای این اقدامات مشکلی نخواهیم داشت اما برای بخش کشاورزی مشکلاتی ایجاد شده که می‌توانند از اعتبارات خشکسالی جهت دریافت خسارت استفاده کنند.

وی با بیان اینکه در راستای طرح تعادل بخشی 1400 حلقه چاه باید مسدود شود افزود: تاکنون 310 حلقه چاه غیرمجاز مسدود شده و از 520 کنتور که در دستور کار نصب است تاکنون 184 کنتور نصب شده است. همچنین 19 مورد توقیف ادوات حفاری غیرمجاز را داشتیم.

چند نفر امسال غرق شدند؟

وی در ادامه با اشاره به غرق شدن 33 نفر در سال جاری در مخازن سدهای پنجگانه تهران گفت:‌ این رقم سال گذشته 27 نفر بوده و این اتفاقات به رغم ایجاد فنس‌ها و نصب تابلوها رخ داده است.

وی با اشاره به مصوبه هیات دولت در سال 96 در زمینه سازگاری با کم‌آبی که با مشارکت وزارتخانه‌های نیرو، جهاد کشاورزی، صمت، کشور و سازمان برنامه و بودجه و محیط زیست بوده است خاطرنشان کرد:‌ هر استانی جهت محدودیت در مصرف و رعایت استانداردهای بین المللی مکلف شده است.

86.5 درصد مصرف از منابع تجدیدپذیر شونده

وی بابیان اینکه در حال حاضر 86.5 درصد مصرف آب تهران از منابع تجدیدپذیر شونده را شاهدیم افزود: این در حالی ا ست که رقم مصرف استاندارد آب باید 40 درصد باشد.

وی تاکید کرد:‌ هر قدر از منابع آب سطحی و زیرزمینی بیشتر استفاده شود تنش آبی ایجاد می‌شود که به صورت مناقشات و منازعات محلی خود ار نشان می‌دهد.

وی با بیان اینکه مصرف بیش از 60 درصد از منابع آب تجدیدپذیر به صورت بحران خود را نشان می‌دهد افزود: مثلا در اصفهان به خاطر مباحث بین حوضه‌ای مشکلی به وجود آمده است.

رضاپور با بیان اینکه درست مصرف کردن به معنای کاهش مصرف نیست خاطرنشان کرد: رعایت مصرف درست عدم کشت پرآب است یعنی ا کنون اولویت ما ابتدا تامین آب شرب و بعد صنعت و کشاورزی است بنابراین نیاز کشاورزی باید از استان‌های همجوار تامین شود.

وی با اشاره به رقم بالای مصرف آب تجدیدپذیر در کشور تصریح کرد:‌در حال حاضر این رقم در کشور ما 86.7 درصد و در مصر 52 درصد است حتی در کشورهایی مثل عربستان و پاکستان بین 40 تا 45 درصد نوسان دارند.

وی یادآور شد: اگر میزان مصرف آب تجدیدپذیر روی 60 درصد باشد ما در تنش آبی خواهیم بود بنابراین در حال حاضر در مورد تهران باید 26.5 درصد از مصرف فعلی کم شود یعنی طی مدت 20 سال باید یک میلیارد و 288 مییون متر مکعب از مصرف آب کم شود که این رقم در افق 1405 ، 420 میلیون متر مکعب تعیین شده است. به عبارت دیگر در قالب برنامه هفتم توسعه باید 420 میلیون متر مکعب مصرف آب استان کاهش یابد که در قالب بحث بهره‌وری و روش‌های نوین کشاورزی و شرب اجرا می‌شود.

این مقام مسئول سهم امسال برای کاهش مصرف تهران را 75.6 میلیون متر مکعب اعلام کرد و افزود: این رقم باید با مدیریت مصرف در بخش‌های مختلف اجرایی شود.

وی با تاکید بر اینکه اگر الگوی مصرف اصلاح نشود قطعا به مشکل برمی‌خوریم افزود: مناقشات و منازعات نه تنها در سطح استان بلکه بین روستاها نیز کشیده خواهد شد و این موضوع به مباحث سیاسی و دولت‌ها ربطی ندارد باید اقدامات لازم در شرایط متعارف انجام شود تا در وضعیت پایداری قرار گیریم.

سالی 20 سانتیمتر فرونشست داریم

وی درباره موضوع فرونشست زمین در تهران گفت: فرونشست به خاطر برداشت از بیش از پتانسیل از آب‌های زیرزمینی است که ما در قالب طرح‌های تعادل بخشی روی مدیریت برداشت اقداماتی انجام می‌دهیم.

وی ادامه داد: در حال حاضر بیشترین فرونشست‌ها در دشت ورامین به میزان یک متر و 20 سانتی و در آبسرد دو متر و 30 سانت است در بقیه حوزه‌ها نیز بین 55 تا 60 سانت فرونشست را شاهدیم.

وی یادآور شد: ما در راستای اقدامات تعادل بخشی و استفاده از کنتورها و همچنین اعطای مجوز بهره‌برداری به چاره‌های مجاز و تغذیه مصنوعی پساب در صدد کم کردن افزایش فرونشست هستیم به این ترتیب که جهت انسداد بیشتر چاه‌ها تعداد پیمانکاران بیشتر شد و مراقبت‌ها نیز افزایش خواهد یافت.

وی رقم سالانه فرونشست را 20 سانتی متر در سال عنوان کرد.

وضعیت فرار آب سد لار

رضاپور در ادامه درباره جلوگیری از فرار آب سد لار گفت: طرحی در سال 88 ابلاغ شد مجوز قانونی آن به مجلس رفته و بناست که هر سال اعتباراتی در نظر گرفته شود. مطالعاتی با مشارکت مشاوران داخلی و جوینت‌های خارجی انجام شده و در صورتی که منابع مالی مورد نیاز که رقم آن 300 تا 400 میلیارد تومان است تزریق شود ظرف چهار سال امکان حل این مشکل را خواهیم داشت.

سناریوهای جیره‌بندی نشدن تهران

رضاپور در پاسخ به سوال ایلنا درباره اینکه میزان ذخایر آب سدها به چه رقمی برسد به وضعیت جیره‌بندی و یا قطعی آب می‌رسیم، توضیح داد: میزان ذخایر آبی را از انتهای سال محاسبه می‌کنیم و بارش‌ها را در بدبینانه‌ترین حالت در نظر می‌گیریم در حال حاضر حداکثر 30 درصد از منابع آب زیرزمینی و 70 درصد از آب سدها باید ا ستفاده شود اما اگر لازم باشد آب بیشتری وارد شبکه کنیم باید از آب چاه‌های کشاورزی خریداری کنیم و خسارت عدم کشت را به کشاورز بدهیم.

وی تاکید کرد: به هیچ وجه بحث جیره‌بندی مطرح نیست چون در این صورت میزان هدرروی افزایش می‌یابد.

وی با بیان اینکه هر قدر از آب سدها کم شود میزان کیفیت آب نیز پایین می‌آید افزود: ما باید سهم سطح آب زیرزمینی و سدها را به صورت بالانس نگه داریم. پایین آمدن سطح آب سدها منجر به کاهش کیفیت و ایجاد مخاطرات برای آبزیان خواهد شد.

مدیرعامل آب منطقه‌ای تهران با بیان اینکه خط قرمز ما حجم آب استراتژیک است افزود: در حال حاضر این مشکل در شرق تهران بیش از غرب است.

وی خاطرنشان کرد: برای جلوگیری از جیره‌بندی و یا قطعی چاه بحران تعریف می‌کنیم و یا آب چاه‌های کشاورزی را خریداری می‌کنیم بنابراین تمام برنامه ما این است که مشکلی متوجه مردم نشود.

چرا چاه غیرمجاز داریم؟

وی درباره چرایی استفاده از چاه‌های غیرمجاز در کشور گفت: استفاده از این چاه‌ها بیشتر به خاطر اشتغال است که ما نتوانسته‌ایم ایجاد کنیم حل مشکل گارد گرفتن مقابل مردم نیست. مشکل وقتی حل می‌شود که مردم فقط به خاطر معیشت و اشتغال کشاورزی نکنند. اکنون 100 هزار چاه غیرمجاز به رقم 400 هزار رسیده است. بنابراین راه حل اصلی ایجاد شغل پایدار برای مردم است.

وضعیت رسوبات سدها

وی درباره بحث رسوبات سدهای تهران گفت: سدهای پنچ گانه تهران مشکل رسوبی ندارند یعنی میزان رسوبات در حد طراحی اولیه است. تنها سد لتیان است که هر ساله عملیات رسوب‌زدایی انجام می‌شود اما در هر صورت مشکلی به لحاظ آورد رسوبی و یا از مدار بهره‌برداری خار جشدن سدها نداریم.

برقابی‌ها در تهران چقدر تولید دارند؟

وی درباره سهم تولید برق از نیروگاه‌های برق آبی استان تهران گفت: این میزان در استان سه درصد کل کشور است در حال حاضر تولید نیروگاه‌های برق آبی 35 درصد نسبت به سال گذشته کاهش یافته است. یعنی ظرفیت نیروگاه‌های برق آبی 365 مگاوات است و این در حالی است که سال گذشته این رقم 599 هزار مگاوات بوده است.

این مقام مسئول درباره امضای تفاهم‌نامه با شهرداری جهت استفاده از پساب که سال گذشته به امضا رسید گفت: بر مبنای افق 1410 ، 145 میلیون متر مکعب پساب برای جلوگیری از برداشت آب زیرزمینی در تهران تحویل شهرداری خواهد شد که در حال حاضر 40 میلیون متر مکعب پساب آماده واگذاری است و نیاز به خط انتقال دارد بنابر این است که تا افق 1410 ، 105 میلیون متر مکعب عملیاتی شود که به جبران کسری مخازن دشت تهران و همچنین جلوگیری از فرونشت کمک خواهد کرد.

وی درباره سناریوهای تامین آب در صورت به مشکل برخوردن در استان تهران گفت: منابع تامین آب ما آب‌های زیزمینی و سدها است.در بدبینانه‌ترین حالت از مناطق دور آب وارد خواهیم کرد اما برنامه ما این است که به حوضه‌های مجاور دست‌اندازی نداشته باشیم یعنی ایجاداشتغال را به سواحل و مناطقی ببریم که به منابع آبی دسترسی دارند.