انجمن بهره‌وری: معاونت بهره‌وری، نوآوری و کیفیت تشکیل شود

اعتمادآنلاین| اعضای هیات مدیره انجمن بهره‌وری ایران در نامه‌ای به آیت‌الله رئیسی، رییس‌جمهور منتخب ضمن توصیف وضعیت نامطلوب بهره‌وری کشور در 40 سال اخیر و برشمردن عوامل نابهره‌وری کشور، 7 پیشنهاد از جمله تشکیل مجمع عالی بهره‌وری، ادغام معاونت علمی و فناوری رییس‌جمهور، سازمان استاندارد و سازمان بهره‌وری و تشکیل معاونت بهره‌وری، نوآوری و کیفیت، توجه ویژه به گشودگی حوزه اقتصاد و همچنین انتخاب وزرا و مدیران ارشد کشور از میان افراد باورمند به بهره‌وری را ارائه کردند.

به گزارش فارس، در ابتدای این نامه با بیان اینکه متاسفانه با وجود اهمیت بسیار بالای بهره‌وری، این امر مهم در کشور مغفول مانده، آمده است در سه برنامه 5 ساله چهارم، پنجم و ششم مقرر گردیده بود که سهم بهره‌وری از رشد GDP به ترتیب 31، 32 و 35 درصد باشد و به عبارتی 2.5 تا 2.8 درصد از رشد 8 درصد سالیانه از بهره‌وری باشد، اما آنچه در عمل با کمال تاسف رخ داده، سهم بهره‌وری از رشد 3.8 درصد GDP در برنامه چهارم فقط 0.6 درصد، رشد منفی 0.5 درصد در برنامه پنجم و رشد منفی 3.7 درصد در برنامه ششم بوده است. یعنی نه تنها بهره‌وری موجب رشد اقتصادی نشده، بلکه ناکارآمدی‌ها و نابهره‌وری‌ها رشد اقتصادی را نیز منفی‌تر کرده است.

این نامه که به امضای اعضای هیات مدیره نصرالله جهانگرد، محسن حاجی میرزایی، علی اکبر اولیاء، حمید آشتیانی، سید حمید کلانتری، بهرام جلوداری و محمدعلی مهدوی رسیده به پایین بودن بهره‌وری سرمایه در کشور نیز اشاره و اذعان شده که بهره‌وری سرمایه به دلایل گوناگون از جمله طولانی شدن دوره اجرای پروژه‌ها تا بهره‌برداری، رکود اقتصادی و تعطیلی 30 تا 50 درصد ظرفیت تولید واحدهای صنعتی، وجود مقررات زائد در محیط کسب‌وکار در حوزه‌های مختلف، دچار مشکل جدی است. در کشور متاسفانه با خواب سرمایه بسیار بالایی روبرو هستیم، بیش از 80 تا 90 هزار پروژه عمرانی ناتمام بوده و 20 درصد تولید ناخالص کشور مربوط به موجودی انبار است، در حالی که این نسبت در دنیا رقمی معادل 2.3 درصد است.

به باور نویسندگان این نامه، از دیگر عوامل بسیار موثر در پایین بودن بهره‌وری و وجود نابهره‌وری‌ها، ضعف در باور بهره‌وری در بین مسئولان و مدیران ارشد و فرهنگ کار، نوآوری و بهره‌وری در جامعه است. هنوز بعد از گذشت 40 سال که رشد میانگین بهره‌وری کشور تقریبا صفر بوده است، هیچ وزیری برای برنامه‌های خود پیوست بهره‌وری نمی‌دهد و ارزیابی‌ها و نظارت‌های کلی سازمان ملی بهره‌وری ایران نیز در این حوزه تاثیرگذار نبوده است.

در ادامه این نامه که به دفتر رییس جمهور منتخب ارسال شده، پیشنهادهایی از جمله تشکیل یک کمیته یا کارگروه ملی متشکل از افراد شایسته و نخبه در حوزه مدیریت بهره‌وری از اساتید برجسته دانشگاه، مدیران موفق از دولت و بخش خصوصی، مشاوران باسابقه از مدیریت برای بررسی همه جانبه و جامع موضوع با مطالعه کلیه سوابق و بهره‌گیری از تجارب بین‌المللی و ارائه راهکارها و برنامه‌های پیشنهادی روشن، اثربخش و قابل اجرا ارائه شده که این کمیته که اعضایش با حکم مستقیم رییس جمهور منتخب تعیین می‌گردند، می‌تواند به‌عنوان مجمع عالی بهره‌وری کشور هر ساله به‌طور مستمر وضعیت بهره‌وری را رصد و گزارش‌های تحلیلی سالیانه را ارائه نمایند.

توجه ویژه به شایستگی‌های فردی و تخصصی، انگیزه، شادابی با تاکید بر رشد بهره‌وری در انتخاب وزراء، مدیران ارشد و استانداران و درخواست برنامه خاص از آنان قبل از معرفی و انتصاب در ارتباط با بهره‌وری، تاکید سنجیده و اثربخش ریاست محترم جمهوری و وزرا در گفتمان رسمی خود به مقوله پیشرفت بهره‌وری کشور و دستور ویژه به وزرای منتخب آموزش و پرورش، عطف، فناوری اطلاعات و ارتباطات، صنعت معدن و تجارت، جهاد کشاورزی، نفت و نیرو و روسای دو سازمان مهم برنامه و بودجه و اداری و استخدامی برای ارائه برنامه ویژه بهره‌وری به هیات دولت از دیگر پیشنهادهای مطرح شده در نامه انجمن بهره‌وری ایران به رییس جمهور منتخب است.

در این نامه علاوه بر اینکه بر حمایت و تشویق حرکت نوآوری در جهت امیدآفرینی در شرکت‌های دانش بنیان، استارت‌آپ‌ها، شتاب‌دهنده‌ها و جلوگیری از خروج نخبگان و جوانان بااستعداد با حمایت خاص از رشد اقتصاد دیجیتال و کسب‌وکارهای اینترنتی تاکید جدی شده، پیشنهاد شده است که برای ارتقای اثربخشی و کارآمدی سازمان‌های مسئول در حوزه نوآوری، بهره‌وری و کیفیت با کنار هم قرار گرفتن معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و سازمان‌های بهره‌وری و استاندارد، ساختار توانمند و هماهنگ‌تری با عنوان معاونت بهره‌وری، نوآوری و کیفیت (P.Q.I.) تاسیس و سازمان‌های مرتبط نیز با اعمال اصلاحات در وظایف و ساختار در ذیل آن قرار گیرند.

متن کامل نامه انجمن بهره‌وری ایران به جناب آیت‌الله رئیسی، سیزدهمین رئیس جمهور منتخب به شرح ذیل است:

با آرزوی توفیق الهی برای حضرت‌عالی در مسئولیت بسیار خطیر ریاست جمهوری در این مقطع زمانی، بدون هرگونه مقدمه‌ای، نظرات انجمن بهره‌وری ایران به‌عنوان فعال‌ترین و باسابقه‌ترین انجمن و سازمان غیردولتی در زمینه بهره‌وری که متاسفانه علیرغم اهمیت بسیار بالای آن، در کشور ما مغفول مانده است را حضورتان عرض می‌‌داریم، امید که از آغازین روزهای فعالیت به‌ویژه در انتخاب همکاران محترم در هیات وزیران مورد توجه ویژه جناب‌عالی قرار بگیرند:

1.رشد تولید ناخالص داخلی هر کشور حاصل رشد دو عامل اصلی، یعنی افزایش سرمایه‌گذاری و رشد بهره‌وری است. میزان رشد بهره‌وری در هر کشوری، حکایت از توانمندی‌ها، صلاحیت‌ها و شایستگی‌های نظام مدیریت و مدیران آن کشور می‌باشد. در سه برنامه 5 ساله چهارم، پنجم و ششم مقرر گردیده بود که سهم بهره‌وری از رشد GDP به ترتیب 31 درصد، 32 درصد و 35 درصد باشد و به عبارتی 2.5 تا 2.8 درصد از رشد 8 درصد سالیانه از بهره‌وری باشد.

2.آنچه در عمل با کمال تاسف رخ داده است، سهم بهره‌وری از رشد 3.8 درصدی GDP در برنامه چهارم فقط 0.6 درصد و رشد منفی 0.5 درصد در برنامه پنجم و رشد منفی 3.7 درصد در برنامه ششم بوده است. (یعنی یک سیر نزولی و شدید در نابهره‌وری اقتصاد کشور) یعنی نه تنها بهره‌وری موجب رشد اقتصادی نشده است، بلکه ناکارآمدی‌ها و نابهره‌وری‌ها رشد اقتصادی را نیز منفی‌تر کرده است. این در حالی است که در 24 کشور آسیایی بر اساس گزارش سازمان بهره‌وری آسیایی، سهم بهره‌وری در رشد تولید ناخالص داخلی‌شان در دوره مشابه به‌طور میانگین 35 درصد بوده است.

3. بهره‌وری حاصل دو عنصر اصلی یعنی بهره‌وری سرمایه و بهره‌وری نیروی کار است که کشور ما در هر دو عرصه دچار مشکل جدی است. بهره‌وری سرمایه به دلایل گوناگون از جمله طولانی شدن دوره اجرای پروژه‌ها تا بهره‌برداری، رکود اقتصادی و تعطیلی 30 تا 50 ٪ ظرفیت تولید واحدهای صنعتی، وجود مقررات زائد در محیط کسب‌وکار در حوزه‌های مختلف، اخذ موافقت اصولی تا امور گمرکی، مشکلات ارزی، مشکلات بانکی، مشکلات حوزه صادرات و ... دچار مشکل جدی است. در کشور ما متاسفانه با خواب سرمایه بسیار بالایی روبرو هستیم، بیش از 80 تا 90 هزار پروژه عمرانی ناتمام و سهم بالای انبار در بخش تولید و صنعت (20 درصد تولید ناخالص کشور مربوط به موجودی انبار است. این نسبت در دنیا رقمی معادل 2.3 درصد است. داوود دانش جعفری، کتاب بهره‌وری امروز ایران، صفحه 58). پایین بودن بهره‌وری نیروی کار هم کم و بیش دلایلش در نیان کارمندان و کارگران به‌ویژه شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی، فرهنگیان به دلیل ضعف در ساختارها، بروکراسی، ناکارآمدی مدیران و مدیریت و دخالت‌های گوناگون عوامل نظارتی روشن است. البته در بخش بهره‌وری نیروی کار لازم است مشکلات ناشی از بیکاری، رشد گسترده مشاغل کاذب و ناپایدار رکود اقتصادی ناشی از تحریم‌ها مورد نظر قرار گیرد.

4. از دیگر عوامل بسیار موثر در پایین بودن بهره‌وری و وجود نابهره‌وری‌ها، ضعف در باور بهره‌وری در بین مسئولان و مدیران ارشد و فرهنگ کار، نوآوری و بهره‌وری در جامعه است. به‌مثال کمتر و به‌ندرت با این پرسش یا تذکر از طرف نمایندگان مجلس به وزرا روبرو بوده‌ایم که چرا بهره‌وری در حوزه و بخش شما ضعیف است؟ به‌ندرت در جلسات هیات دولت در دولت‌های گذشته شاهد بحث و گفتگو در مورد مسائل اساسی بهره‌وری بوده‌ایم. در حالی‌که مسائل و مشکلات روزمره همچون پایین بودن تولید، رکود اقتصادی، تورم و حتی مسائلی مثل مرغ و تخم مرغ و ... که همه معلول غفلت از بهره‌وری و کارآمدی است، وقت گران دولت و مجلس را به خود اختصاص د اده است، هنوز بعد از گذشت 40 سال که رشد میانگین بهره‌وری کشور تقریبا صفر بوده است، هیچ وزیری برای برنامه‌های خود پیوست بهره‌وری نمی‌دهد و ارزیابی‌ها و نظارت‌های کلی سازمان ملی بهره‌وری ایران نیز در این حوزه تاثیرگذار نبوده است.

در زمینه فرهنگ و دانش بهره‌وری هم باید کار از آموزش و پرورش شروع و در دانشگاه‌ها تعمیق یابد و در صداوسیما به‌طور مستمر الگوهای موفق بهره‌وری معرفی و ترویج شود، اما افسوس که صداوسیما حتی در حد تبلیغ یک کالا مثل دوغ و شامپو هم به بهره‌وری بها نداده است و اینها واقعیت‌های نابهره‌وری در کشور است. متاسفانه مدارس و دانشگاه‌های ما نیز در حد حداقل هم به پرورش منابع انسانی بهره‌ور توجه و عنایتی ندارند.

وقت جنابعالی را در این روزهای پرمشغله بیش از حد تصدیع نمی‌نماییم و به سایر دلایل عدم توجه و توفیق در حوزه بهره‌وری از جمله نبود نظام شایستگی در انتصابات و ارتقای مدیران، مشکلات ناشی از نظام حقوق و دستمزد، افت سرمایه‌های اجتماعی، بی‌ثباتی در اقتصاد به‌ویژه نرخ ارز، تحریم‌ها، عدم تعاملات اقتصادی مطلوب با دنیا، ناهماهنگی‌های زیاد ناشی از ساختارهای موازی و اقدامات ناهماهنگ، تمرکزگرایی، عدم ریسک پذیری و شجاعت مدیران و عوامل دیگر نمی‌پردازیم، بلکه با اغتنام فرصت چند پیشنهاد تقدیم حضور حضرت‌عالی می‌نماییم:

1. تشکیل یک کمیته یا کارگروه ملی متشکل از افراد شایسته و نخبه در حوزه مدیریت بهره‌وری از اساتید برجسته دانشگاه، مدیران موفق از دولت و بخش خصوصی، مشاوران باسابقه از مدیریت برای بررسی همه جانبه و جامع موضوع با مطالعه کلیه سوابق و بهره‌گیری از تجارب بین‌المللی و ارائه راهکارها و برنامه‌های پیشنهادی روشن، اثربخش و قابل اجرا. این کمیته که اعضایش با حکم مستقیم جنابعالی تعیین می‌گردند، می‌تواند به‌عنوان مجمع عالی بهره‌وری کشور هر ساله به‌طور مستمر وضعیت بهره‌وری را رصد و گزارش‌های تحلیلی سالیانه را ارائه نمایند.

2. شایسته است توجه ویژه به شایستگی‌های فردی و تخصصی، انگیزه، شادابی با تاکید بر رشد بهره‌وری در انتخاب وزراء، مدیران ارشد و استانداران و درخواست برنامه خاص از آنان قبل از معرفی و انتصاب در ارتباط با بهره‌وری معطوف گردد.

3. تاکید سنجیده و اثربخش ریاست محترم جمهوری و وزرا در گفتمان رسمی خود در نطق‌ها، بیانیه‌ها، بخشنامه‌ها، مصوبات، مصاحبه‌ها و گفتگو با اصحاب رسانه به مقوله پیشرفت بهره‌وری کشور.

4. دستور ویژه به وزرای منتخب آموزش و پرورش، عطف، فناوری اطلاعات و ارتباطات، صنعت معدن و تجارت، جهاد کشاورزی، نفت و نیرو و روسای دو سازمان مهم برنامه و بودجه و اداری و استخدامی برای ارائه برنامه ویژه بهره‌وری به هیات دولت ظرف سه ماه.

5. با توجه به بررسی‌های به عمل آمده در این انجمن و رایزنی با روسای سازمان ملی بهره‌وری ایران و سازمان استاندارد برای ارتقای اثربخشی و کارآمدی سازمان‌های مسئول در حوزه نوآوری، بهره‌وری و کیفیت با کنار هم قرار گرفتن معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و سازمان‌های بهره‌وری و استاندارد ساختار توانمند و هماهنگ‌تری با عنوان معاونت بهره‌وری، نوآوری و کیفیت (P.Q.I.) تاسیس و سازمان‌های مرتبط نیز با اعمال اصلاحات در وظایف و ساختار در ذیل آن قرار گیرند.

6. توجه ویژه به گشودگی حوزه اقتصاد با بهبود موثر در روابط بین‌الملل، جلب سرمایه‌گذاری‌های خارجی،‌ توسعه صادرات، جلب مشارکت سرمایه‌گذاری ایرانیان مقیم خارج، امیددادن به کارآفرینان و صنعتگران با تحول همه جانبه و بهبود محیط کسب و کار.

7. حمایت و تشویق حرکت نوآوری در جهت امیدآفرینی در شرکت‌های دانش بنیان، استارت‌آپ‌ها، شتاب‌دهنده‌ها و جلوگیری از خروج نخبگان و جوانان بااستعداد با حمایت خاص از رشد اقتصاد دیجیتال و کسب‌وکارهای اینترنتی با تامین زیرساخت‌های فنی و قانونی. تاسیس سازمان‌های مرتبط نیز با اعمال اصلاحات لازم در ذیل آن قرار گیرد.

جهت مزید استحضار یک جلد کتاب «بهره‌وری امروز ایران» که حاصل مباحث بسیار ارزشمند صاحب‌نظران حوزه اقتصاد، مدیریت و بهره‌وری در دهمین همایش ملی بهره‌وری است، تقدیم حضورتان می‌گردد. قطعا مروری بر کتاب، خالی از لطف نخواهد بود.

در پایان توفیق روزافزون از درگاه ایزد منان برای جنابعالی در ساختن و توسعه کشور و حل مشکلات متعدد و متنوع مردم با توجه و عنایت ویژه‌ای که به بهره‌وری خواهید فرمود، مسالت می‌نماییم.