بدهی بانک‌ها و دولت به بانک مرکزی زیاد شد

اعتمادآنلاین| آنطور که گزارش بانک مرکزی از متغیرهای پولی و بانکی در پایان خرداد سال جاری نشان می‌دهد، در این مدت خالص مطالبات بانک مرکزی از بخش دولتی با 53.5 درصد رشد نسبت به خرداد سال قبل به 201 هزار و 600 میلیارد تومان و مطالبات بانک مرکزی از بانک‌ها با 0.1 درصد رشد به 113 هزار و 400 میلیارد تومان رسید.

به گزارش ایسنا، در این زمینه، بانک مرکزی در اطلاعیه‌ای دلیل اصلی افزایش مطالبات خود از بخش دولتی در دوره مذکور را استفاده دولت از وجوه تنخواه گردان (جمعاً به میزان 555.3 هزار میلیارد ریال) اعلام کرد.

در خصوص تحولات مربوط به استفاده دولت از وجوه تنخواه گردان خزانه در سال جاری نیز توضیح داد که با توجه به رقم منابع بودجه عمومی سال 1400 (مصوب مجلس شورای اسلامی، معادل 13737.7 هزار میلیارد ریال) سقف اولیه تنخواه گردان خزانه به میزان سه درصد بودجه عمومی (412.1 هزار میلیارد ریال) تعیین و تا ابتدای اردیبهشت ماه 1400 تمامی این مبلغ طی دو قسط در اختیار دولت قرار گرفت.

در ادامه، هیئت وزیران در جلسه مورخ 1400.3.26 و به پیشنهاد سازمان برنامه و بودجه (به منظور پیشگیری، امدادرسانی و جبران خسارات ناشی از حوادث غیرمترقبه، در اجرای ماده (10) قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت و اصلاحیه آن مبنی بر افزایش تا معادل سه درصد تنخواه گردان خزانه و تبصره الحاقی به ماده (24) قانون محاسبات عمومی کشور ـ مصوب سال 1366ـ موضوع ماده (1) قانون تنظیم بخش از مقررات مالی دولت ـ مصوب سال 1380 ـ و با رعایت بند (م) ماده (28) قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (2) ـ مصوب سال 1393 ـ و سایر قوانین مرتبط) مقرر کرد سقف مجاز تنخواه گردان خزانه در سال 1400 به میزان یک واحد درصد افزایش یابد (افزایش از 412.1 به 549.5 هزار میلیارد ریال) و بانک مرکزی را موظف کرد در اسرع وقت افزایش تنخواه گردان خزانه را در اختیار وزارت امور اقتصادی و دارایی (خزانه داری کل کشور) قرار دهد. لذا بانک مرکزی با توجه به مصوبه مذکور، در تاریخ 1400.3.30 نسبت به پرداخت مبلغ اضافه شده به سقف مجاز تنخواه گردان خزانه (137.4 هزار میلیارد ریال) اقدام کرد.

چرا سقف برداشت دولت از تنخواه زیاد شد؟

در خصوص عوامل موثر بر افزایش سقف مجاز تنخواه گردان خزانه در سال 1400، بانک مرکزی به چسبندگی هزینه‌های جاری دولت و همچنین کاهش قابل توجه برخی از درآمدهای دولت (نظیر درآمدهای مالیاتی بر نقل و انتقال سهام در سه ماهه ابتدایی سال 1400 نسبت به دوره مشابه سال قبل) اشاره کرد.

علاوه بر این، به استناد جز (4) تبصره (14) قانون بودجه سال 1400 کل کشور، بانک مرکزی موظف شده است برای پرداخت به موقع مصارف هدفمندی و بر اساس درخواست سازمان برنامه و بودجه، معادل یک درصد از جمع مصارف جدول تبصره (14) را (حدود 33.4 هزار میلیارد ریال) به صورت تنخواه در اختیار سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها قرار دهد که از این میزان، معادل 2000 میلیارد تومان در تاریخ 1400.3.5 در اختیار سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها (به منظور پرداخت به شرکت مادرتخصصی بازرگانی دولتی ایران برای خرید تضمینی گندم) قرار گرفته است.

بر این اساس در طول سه ماهه اول سال جاری، از مجموع تنخواه گردان (خزانه و سازمان هدفمندسازی یارانه ها) به میزان 569.5 هزار میلیارد ریال، 555.3 هزار میلیارد ریال توسط دولت مورد استفاده قرار گرفته است که از این میزان 432.1 هزار میلیارد ریال (78 درصد) در قبل و 123.2 هزار میلیارد ریال (22 درصد) در دوره مدیریت جدید بانک مرکزی اجرایی شده است.

از سوی دیگر، جزئیات افزایش بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی نیز بررسی شد که وضعیت دارایی‌ها و بدهی‌های بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی حاکی از آن است که میزان دارایی‌های خارجی در این بخش با 91.1 درصد رشد نسبت به پایان خرداد سال قبل همراه بوده و به 1353 هزار و 100 میلیارد تومان رسیده است.

سپرده بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی نزد بانک مرکزی نیز با 34.1 درصد افزایش نسبت به خرداد سال گذشته به 420 هزار میلیارد تومان رسید. همچنین، بدهی بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی به بانک مرکزی نیز در پایان خرداد 1400 با 0.1 درصد افزایش به 113 هزار و 400 میلیارد تومان رسیده است.

خلاصه دارایی‌ها و بدهی‌های بانک‌های تجاری

علاوه بر این، میزان دارایی‌های خارجی بانک‌های تجاری کشور در پایان خرداد 1400 معادل 197 هزار و 100 میلیارد تومان است که نسبت به مدت مشابه سال پیش 151.4 درصد رشد نشان می‌دهد.

سپرده بانک‌های تجاری نزد بانک مرکزی نیز 74.4 هزار میلیارد ریال بوده که 23.9 درصد کاهش یافته است.

جمع کل دارایی‌های بانک‌های تجاری در دوره مورد بررسی، 1228 هزار و 100 میلیارد تومان بوده که به نسبت خرداد 99 دارای 60.8 درصد رشد است و میزان بدهی بانک‌های تجاری به بانک مرکزی در پایان خرداد 1400 به 74.7 هزار میلیارد ریال رسیده که 23.9 درصد نسبت به سال قبل افت داشته است.

وضعیت دارایی‌ها و بدهی‌های بانک‌های تخصصی

بر پایه این گزارش، میزان دارایی‌های خارجی بانک‌های تخصصی در پایان خرداد 1400 معادل 332 هزار و 100 میلیارد تومان است که نسبت به سال قبل 60.6 درصد رشد یافته است.

جمع کل دارایی‌های بانک‌های تخصصی در این دوره رقم 1197 هزار و 300 میلیارد تومان است که 40.3 درصد رشد دارد. همچنین میزان بدهی بانک‌های تخصصی به بانک مرکزی 45 هزار و 400 میلیارد تومان است که معادل سه درصد نسبت به پایان خرداد 99 کاهش داشته است.