درآمد سرانه ایران از پاکستان هم کمتر شد!

اعتمادآنلاین| اقتصاد ایران سال به سال آب می‌رود و البته تک‌تک ایرانی‌ها این موضوع را با پوست و گوشت و استخوان خود حس می‌کنند. اما حالا آمارهای بانک جهانی می‌گوید تولید ناخالص داخلی ایران از پاکستان هم کمتر شده و ایران با کشورهایی چون نیجریه و کنگو و جزایر سلیمان مقایسه می‌شود نه ترکیه و دیگر کشورها.

به گزارش تجارت‌نیوز، بانک جهانی (The World Bank) به تازگی تولید ناخالص داخلی (یا همان GDP) ایران را بر اساس نرخ ارز نیمایی (حدود 22 هزار و 800 تومان در زمان نگارش این متن) به روزرسانی کرده و به این ترتیب، تولید ناخالص داخلی ایران در سال 2020 میلادی را (سال 1399 خورشیدی) حدود 191 میلیارد دلار برآورد است.

به این ترتیب، اقتصاد ایران که تا پیش از این ادعا می‌شد در زمره 20 اقتصاد بزرگ دنیا است، اکنون دست‌کم 30 رتبه تنزل پیدا کرده و ایران حالا 51 امین اقتصاد بزرگ دنیا است. نکته اینکه بر اساس این محاسبات، اقتصاد ایران حالا از اقتصاد کشورهایی مانند امارات متحده عربی، پاکستان و بنگلادش کوچک‌تر شده است.

تا سال 1384 خورشیدی، اقتصاد ایران و ترکیه هم‌اندازه بودند. اما در حالی که اقتصاد ترکیه در 16 سال گذشته، تقریبا 2٫3 برابر بزرگ‌تر شده، اقتصاد ایران در همین بازه زمانی تقریبا در جا زده و اگر محاسبات اسمی (nominal) را در نظر بگیریم، ایران حتی پسرفت هم داشته است.

در سال 1399، اقتصاد پاکستان هم حدود 263 میلیارد دلار (حدود 37 درصد بیشتر از ایران) تولید کالا و خدمات داشته و عراق هم با تولید 167 میلیارد دلاری، تنها 3 پله پس از ایران در این رده‌بندی قرار گرفته است. کشورهایی مانند ویتنام، کلمبیا، بنگلادش و آفریقای‌جنوبی هم در این رده‌بندی بالاتر از ایران قرار دارند.

دلیل افت حیرت‌آور جایگاه اقتصاد ایران در مقایسه اقتصادهای جهانی واضح است: تا چند سال پیش، هر یک دلار آمریکا در محاسبات اقتصادی ایران 3700 تومان در نظر گرفته می‌شد (و بعد هم 4200 تومان)، اما حالا این محاسبات بر اساس نرخ «دلار نیمایی» به روز شده‌اند و اگر نرخ دلار واقعی در بازار آزاد ایران را در نظر بگیریم، اقتصاد ایران از اقتصاد عراق هم کوچک‌تر می‌شود.

اما شیوه دوم برای مقایسه عملکرد اقتصاد کشورها با یکدیگر، استفاده از «شاخص برابری قدرت» (Purchasing Power Parity یا به اختصار PPP) است. در این شاخص، به جای استفاده از نرخ واقعی دلار، قدرت خرید هر یک دلار آمریکا در کشورها با یکدیگر مقایسه می‌شود.

مثلا، با یک دلار شما ممکن است در ترکیه بتوانید تنها 2 بطری آب معدنی بخرید، اما با همین یک دلار در ایران، 7 بطری آب معدنی می‌خرید. به این ترتیب، مقایسه دستمزدها، مخارج و به طور کلی اقتصاد ایران و ترکیه بر اساس نرخ واقعی دلار، منصفانه نیست. (برای محاسبه و مقایسه PPP در دو کشور، سبدی از کالاها در دو کشور را با هم مقایسه می‌کنند.)