حذف ناگهانی ارز ترجیحی، دهک‌های پایین را دچار مشکل می‌کند

مجیدرضا حریری، رئیس اتاق صنایع ایران و چین در روزنامه تعادل نوشت: ما در دهه‌های گذشته بارها به سمت اجرای این سیاست رفته‌ایم که برای تامین برخی کالاها، ارز ارزان‌قیمت و سوبسید دولتی را در نظر بگیریم که اکثر قریب به اتفاق این طرح‌ها در رسیدن به اهداف نهایی خود با مشکل مواجه شده‌اند و همین موضوع باعث شکل‌گیری یک الزام جدید برای اصلاح آنها شده است.

در رابطه با ارز4200 تومانی نیز همین اتفاق رخ داده، یعنی از یکسو در مسیر تخصیص آن حیف و میل صورت گرفته و از سوی دیگر حمایت‌های لازم که در برنامه اصلی پیش‌بینی شده بود، به اقشار هدف و گروه‌های کم‌درآمد نرسیده است. به همین دلیل بحث درباره اصلاح یا قطع نهایی آن مطرح شده و بسیاری از کارشناسان نیز در این رابطه اتفاق نظر دارند. این درست است که ارز دولتی به اهداف خود نرسیده اما در عین حال نباید فراموش کرد که این ارز به هر حال تاثیراتی داشته و حذف ناگهانی آن تبعات خاص خود را خواهد داشت.

یعنی در عین حال که باید اصلاحاتی در دستور کار باشد، نحوه اجرای این اصلاحات نیز بسیار اهمیت دارد زیرا در غیر این صورت، امکان آنکه تبعات اقتصادی و اجتماعی به همراه داشته باشد بسیار زیاد است. برای مثال در کشورهایی که بهره‌وری بالاست، قیمت هر کیلو مرغ حدودا دو دلار محاسبه می‌شود، یعنی با نرخ‌های فعلی قیمت مرغ به شکل آزاد باید به حدود 60 هزار تومان برسد اما این قیمت در بازار ایران فعلا حدود 30 هزار تومان است، این یعنی ارز 4200 تومانی و سیاست‌های حمایتی دولت قیمت این محصول را پایین نگه داشته است، این در حالتی که با قیمت فعلی نیز فشار زیادی به مردم وارد شده و بخشی از جامعه قدرت خرید خود را از دست داده‌اند. اگر بنا باشد دولت ارز ترجیحی را حذف کرده و حمایت‌های خود را قطع کند، یعنی قیمت مرغ دو برابر خواهد شد، این در حالی است که ما بهره‌وری پایین‌تری از استاندارد جهانی داریم و شرایط روانی نیز در بازار بر قیمت‌ها تاثیر می‌گذارد. آیا آماده چنین اتفاقی هستیم؟ از این‌رو قطعا دولت و مجلس باید پیش از تصمیم نهایی برای حذف این ارز تمام تبعات ممکن را بررسی کرده و بعد از آن اقدامات لازم را نهایی کنند.

با توجه به اینکه در حال حاضر نزدیک به هفت دهک از اقتصاد ایران نیاز به حمایت‌های دولتی دارد، نمی‌توان انتظار داشت که این ارز حذف شده و این اقشار بدون مشکل به زندگی خود ادامه دهند. از این رو تصمیم‌گیران باید برای نهایی کردن حمایت‌های جایگزین به شکل عملی بر زندگی مردم تاثیر داشته باشد به جمع‌بندی برسند و سپس به حذف ارز دولتی اقدام کنند، بالا نرفتن فشار بر مردم باید یک خط قرمز مهم در اجرای این سیاست‌های اقتصادی باشد.