یحیی آل‌اسحاق مطرح کرد؛
آزمون و خطای دولت‌ها و مشکلات ادامه‌دار اقتصادی
یحیی آل‌اسحاق نوشت: ما بسیاری از تفکرات اقتصادی را در کشور اجرایی کردیم؛ گاهی به‌شدت به اقتصاد دولتی نزدیک شدیم و گاهی به بازار آزاد. هر دولتی که در ایران جابه‌جا شده مدیریت خاص خود را نیز اعمال کرده که همین مساله مقدمات برخی از مشکلات در نگاه کلان را ایجاد کرده است.
یحیی آل‌اسحاق در یادداشتی با عنوان «اقتصاد دولتی از ابتدای انقلاب» در روزنامه تعادل نوشت: در این تردیدی وجود ندارد که در ماه‌های ابتدایی پیروزی انقلاب، بخش مهمی از نگاه‌ها به سمت دولتی شدن اقتصاد حرکت می‌کرد. در واقع در آن زمان بازاری بودن یا تمول مالی حتی با نگاه منفی مواجه بود. ما شاهد آن بودیم که حتی عده‌ای اتاق بازرگانی مشهد را آتش زدند. در چنین شرایطی بود که قانون اساسی ما تدوین شد و در آن در اصل ۴۴ آمد که بخش عمده‌ای از فعالیت‌های بزرگ اقتصادی مانند بانکداری یا معادن باید در اختیار دولت باشد؛ در ذیل این اصل آمده بود که این رویکرد در واقع تا جایی ادامه دارد که ضرر به وجود نیاید. پس از آن نیز ما با جنگ تحمیلی مواجه شدیم که دیگر در چارچوب آن نگاه دولتی غالب شد.
این نگاه از طرف نخست‌وزیر وقت و معاونان وی به شکل جدی دنبال می‌شد و طرفداران بازار که شامل افرادی مانند بنده و مرحوم حبیب‌الله عسگراولادی بود در اقلیت بودیم. در آن زمان کار به جایی رسید که دولت مطرح کرد که حتی تجارت خارجی نیز باید به وسیله دولت انجام شود که این موضوع با مخالفت جدی مرحوم عسگراولادی مواجه شد.
پس از به وجود آمدن این اختلاف‌نظرها در تجارت اعلام شد که ما باید نظر امام خمینی(ره) را جویا شویم. از این رو مرحوم عسگراولادی مقدمات این موضوع را فراهم کردند و امام خمینی(ره) در دستورالعملی معروف بیان کردند که هرآن کاری را که مردم می‌توانند انجام بدهند باید از سوی خودشان پیگیری شود و دولت باید به اموری ورود کند که مصلحت جامعه است یا در میان مردم اقبالی برای انجام شدن آن وجود ندارد؛ بدین‌ترتیب بسیاری از اختلاف‌نظرها برطرف شد.
ما در سال‌های گذشته، تجربیات خوبی داشتیم و در اتاق بازرگانی نیز تلاش شد با استفاده از این تجربیات، راه‌هایی برای کمک به شرایط اقتصادی کشور طراحی شود. در طول تمام این سال‌ها می‌توان گفت که ما بسیاری از تفکرات اقتصادی را در کشور اجرایی کردیم؛ گاهی به‌شدت به اقتصاد دولتی نزدیک شدیم و گاهی به بازار آزاد. در واقع هر دولتی که در ایران جابه‌جا شده مدیریت خاص خود را نیز اعمال کرده که همین مساله مقدمات برخی از مشکلات در نگاه کلان را ایجاد کرده است.
از سوی دیگر با وجود تمام اقدامات، اقتصاد در بسیاری از سال‌ها اولویت ما نبوده است و سیاست بر آن اولویت داشته است. همین موضوع باعث شده کشوری که پس از پیروزی انقلاب در حوزه‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی و امنیتی رشدی قابل توجه کرد که حتی دشمنان ما نیز نمی‌توانند در آن تردیدی ایجاد کنند در حوزه اقتصاد با چالش‌هایی مواجه شود.
دیدگاه تان را بنویسید