چرا آمار تورم اسفندماه 1401 منتشر نمی‌شود؟

مرکز آمار ایران که طی یک فرایند منظم اول هر ماه نرخ تورم ماه قبل را اعلام می کرد؛ درباره نرخ تورم اسفندماه 1401 سکوت کرده است. این در حالی است که یک ماه از سال 1402 گذشته است. بهانه مرکز آمار برای این تاخیر، تغییر سال پایه محاسبات سبد مصرفی خانوار از سال 95 به سال 1401 است. موضوعی که با انتقاد جواد صالحی اصفهانی، استاد دانشگاه ویرجینیا تک همراه شده است.

صالحی اصفهانی در یادداشتی که در وبسایت خود منتشر کرده می نویسد: این تاخیر عجیب ممکن است به این گمانه زنی منجر شود که مرکز آمار اخبار بدتری را پنهان می کند.

استاد ایرانی دانشگاه ویرجینیاتک می گوید: به‌روزرسانی‌های پنج ساله طبیعی و ضروری است زیرا وزن هزینه‌های مورد استفاده برای محاسبه شاخص در طول زمان تغییر می‌کند. محاسبات مجدد احتمالاً با استفاده از آمارگیری بودجه خانوار برای سال ۱۴۰۰ که سال گذشته منتشر شد، رخ خواهند داد. اما آیا زمان کافی برای تخمین وزن‌های جدید وجود نداشته است؟

 به گفته جواد صالحی اصفهانی، اقدام مرکز آمار منجر به گمانه‌زنی‌هایی شده است مبنی بر اینکه مرکز آمار ممکن است اخبار بدتری را از مردم پنهان کرده باشد. شتاب تورم در اسفند ماه تعجب‌آور نیست زیرا قیمت‌ها معمولاً در آخرین ماه سال که ایرانی‌ها خریدهای نوروزی خود را انجام می‌دهند با سرعت بیشتری افزایش می‌یابد. با این حال، تعجب‌آور خواهد بود که عدد مرکز آمار ایران بالاتر باشد، زیرا حداقل در چند سال گذشته، شاخص قیمت بانک مرکزی که تورم شهری را اندازه‌گیری می‌کند، سریع‌تر از شاخص شهری مرکز آمار افزایش یافته است، اگرچه نزدیک به محاسبه مرکز آمار از شاخص قیمت روستایی بوده است.

این اقتصاددان در یادداشت خود نوشته که «رقابت بین دو سازمان دولتی بر سر گزارش تورم سابقه دارد؛ بانک مرکزی برای مدتی انتشار نرخ تورم خود را متوقف کرد تا در مهم‌ترین آمار اقتصادی که دولت اعلام می‌کند سردرگمی ایجاد نشود. برای مدت طولانی، این دو نرخ روندهای بسیار مشابهی را ارائه می دادند که مشکلی نداشت. در هر صورت، داشتن دو سریال مستقل که داستان تورم یکسانی را روایت می‌کنند، اطمینان‌بخش بود. اما، از سال ۲۰۱۸، به دلایلی که من نمی‌دانم، دو سری شاخص قیمت شهری شروع به واگرایی کردند. در سال ۲۰۲۱، شاخص بانک مرکزی ۳۱ درصد از شاخص مرکز آمار ایران فراتر رفت. می‌توان امیدوار بود که تاخیر برای رفع این اختلاف باشد. تا آن زمان، عدم اطمینان در مورد سرعت افزایش قیمت‌ها و اینکه آیا تورم شتاب می‌گیرد یا تعدیل می‌شود وجود دارد. در سطح جهانی، قیمت مواد غذایی در حال کاهش است، اگرچه قیمت‌های ایران ارتباط نزدیک‌تری با نرخ ارز دارد که پویایی خاص خود را دارد.»

جواد صالحی اصفهانی همچنین گفته در مورد آمارهای رشد اقتصادی اخیر دو مرکز آماری دچار سردرگمی است. او نوشته «من از این که می‌بینم برآورد بانک مرکزی ایران از رشد اقتصادی در ۹ ماه اول سال گذشته بالاتر از مرکز آمار است، علی‌رغم تورم بالاتر بانک مرکزی، متعجبم. درست است، شاخص قیمت مصرف‌کننده و شاخص تعدیل‌کننده قیمت تولید ناخالص داخلی چیزهای مختلفی را برآورد می‌کنند، اما با این حال من برعکس آن را انتظار داشتم.»