تقلب به بازار اسقاط خودرو هم می‌رسد؟

مهران سالاریه، ­رییس ستاد نوسازی ناوگان و اسقاط خودرو‌های فرسوده اخیرا در گفت‌وگویی که با یکی از رسانه‌ها داشته، اعلام کرده که براساس ماده 10 قانون ساماندهی صنعت خودرو و اصلاحیه این ماده، یکی از ارکان شماره‌گذاری خودرو‌های تولیدی یا وارداتی، مجوزی است که از سمت ستاد نوسازی ناوگان و اسقاط خودرو‌های فرسوده باید ارایه شود تا پلیس راهور ناجا نسبت به شماره‌گذاری اقدام کند.

به گزارش اعتماد، او در این مورد توضیح داده که هماهنگی‌هایی از قبل صورت گرفته که باید مجوز شماره‌گذاری و معرفی خودرو‌های تولیدی از سمت این ستاد انجام شود بنابراین شماره‌گذاری تعدادی از خودرو‌ها اکنون از طریق سامانه‌ای که برای این مورد طراحی شده، در حال انجام است. در همین خصوص مکاتبه‌ای هم با رییس پلیس راهور ناجا صورت گرفته، مبنی بر اینکه همه خودرو‌هایی که تولید یا وارد شده‌اند و آماده شماره‌گذاری هستند، الزاما از این ستاد باید برای دریافت عوارض اسقاط اعم از نقدی یا گواهی اسقاط اقدام شود تا بعد از آن به پلیس راهور معرفی شوند. رییس ستاد نوسازی ناوگان و اسقاط خودرو‌های فرسوده گفته است: از رییس پلیس راهور درخواست داریم که به همکاران خود این موضوع را اعلام کنند تا زمانی که مجوزی از سمت این ستاد صادر نشده نسبت به شماره‌گذاری اقدام نکنند.

خودروهای وارداتی نیز همانند گذشته ملزم به ارایه گواهی اسقاط هستند اما هنوز آیین‌نامه آن تدوین نشده است. بر این اساس، هرچند هنوز خودروهای وارداتی همانند گذشته ملزم به ارایه گواهی اسقاط هستند اما هنوز آیین‌نامه آن تدوین نشده است. باتوجه به آزاد شدن بحث واردات خودروهای دست دوم ستاد نوسازی ناوگان و اسقاط خودروهای فرسوده به دنبال این است تا ساز و کار جدیدی را برای این منظور تهیه کند، حال که آیین‌نامه تدوین نشده، واردکنندگان ملزم شده‌اند به‌ازای شماره‌گذاری دو خودروی وارداتی، یک گواهی اسقاط ارایه دهند که با اعلام این خبر قیمت برخی خودروها نیز روندی کاهشی به خود گرفته است.

بازار تعمیر و نگهداری خودرو در ایران پررونق‌تر از اسقاط آن است

امیرحسن کاکایی، کارشناس صنعت خودرو در این باره به «اعتماد» گفت: اسقاط خودروهای فرسوده در ایران پدیده پیچیده‌ای است و اصلا مشخص نیست که یک خودرو بعد از 10 سال فرسوده محسوب می‌شود یا 15 و 20 سال، این درحالی است که در کشورهایی نظیر هندوستان یا کشورهای اروپایی به دلیل رطوبت بالایی که این کشورها دارند خود به خود خودروها پس از 10 سال عمرشان به پایان می‌رسد، چراکه استهلاک در این کشورها بالاست و در بخش خودروهای سنگین هم بعد از 3 سال خودرو مستهلک محسوب می‌شود به دلیل اینکه 24 ساعته از این خودروها استفاده می‌کنند و هم به دلیل شرایط آب و هوایی که در این کشورها وجود دارد. این کارشناس صنعت خودرو درخصوص وضعیت خودروهای فرسوده در ایران نیز گفت: در ایران شرایط آب و هوایی و وضعیت به گونه‌ای است که خودرو کالای مصرفی نیست و کالایی سرمایه‌ای محسوب می‌شود و مردم هم از این کالا مراقبت می‌کنند و بازار تعمیر و نگهداری خودرو هم پررونق است و به نسبت قیمت خودرو که بالاست هزینه‌های نگهداری از خودرو به‌صرفه‌تر است و به همین دلیل هم در آمار خودروهای فرسوده اختلافات زیادی وجود دارد.

با واردات رشد کند بازار اسقاط هم رونق می‌گیرد

او در پاسخ به این پرسش که چقدر احتمال دارد با اجرای این قانون، قیمت خودرو به مدار صعودی بازگردد، گفت: افزایش قیمت خودرو با اجرای قانون اسقاط به پارامترهای زیادی وابسته است، اگر بخواهیم به صورت منطقی قیمت اسقاط خودرو را در نظر بگیریم این رقم در محدوده 7 تا 8 میلیون تومان خواهد شد که این میزان در مقابل سایر هزینه‌های خودرو به خصوص خودروهای وارداتی رقم بسیار ناچیزی است.

کاکایی خاطرنشان کرد: البته یک بحثی هم از گذشته مطرح بود که به جای اینکه اسقاط خودروی فرسوده صورت گیرد هزینه آن را اعلام کنند و این رقم را پرداخت کنند و دولت هم پیگیر فرآیند اسقاط شود اما اینکه اجبار در اسقاط خودرو باشد کم‌کم اسقاط خودرو هم ارزشمند می‌شود و به دلیل اینکه این فرآیند شرطی است برای واردات خودرو، پس یک بازار به شمار می‌رود و در صورتی که میزان واردات رشد کند بازار اسقاط هم رونق پیدا می‌کند.

برخی خودروها عمر 50 ساله دارند

این کارشناس صنعت خودرو در ادامه افزود: امروز تریلی‌هایی در کشور تردد می‌کنند که 50 سال از عمرشان می‌گذرد اما در ایران هنوز اسقاط نشده‌اند و برخی هم همچنان با این تریلی‌ها کار می‌کنند و اصلا جایگزینی برای آنها نیست.

او ادامه داد: البته چند سالی بود که موضوع مربوط به اسقاط خودرو مطرح نبود هم به دلیل ممنوعیت‌ها در بخش واردات خودرو و هم اینکه دولت بودجه‌ای بابت اسقاط خودرو نداشت و این روزها هم در صورتی که بازار واردات پررونق باشد قطعا اسقاط خودرو هم قیمت‌ها را افزایش خواهد داد.

کاکایی ادامه داد: فعلا براساس قیمت‌هایی که برای اسقاط خودرو وجود دارد و باتوجه به قیمت‌های بالای خودرو که بیش از 500 میلیون تومان است رقم اسقاط ناچیز است و تاثیر زیادی هم بر قیمت نهایی خودرو ندارد، اما اگر تنها این فرآیند را بخواهند برای پلاک کردن خودرو در نظر بگیرند باید کسی باشد که خودروی فرسوده برای اسقاط داشته باشد و حاضر باشد خودرو را هم برای اسقاط بدهد تا این قانون اجرایی شود.

عمر مفید خودرو در ایران از 10 به 20 سال رسید

او در مورد عمر مفید خودروها در کشورهای دیگر گفت: عمر مفید خودرو در کشورهای اروپایی بین 3 تا 5 سال است به خصوص خودروهای سنگین که به سرعت فرسوده می‌شوند اما در ایران بیش از 6 میلیون خودروی فرسوده وجود دارد به خصوص در مورد تاکسی‌ها و خودروهای سنگین که قبلا سن مفیدشان 10 سال بود اما به دلیل اینکه مردم این خودروها را نگه داشتند دولت سن خودروهای فرسوده را 15 سال اعلام کرد و الان به 20 سال رسیده است.

کاکایی خاطرنشان کرد: مردم در ایران به ندرت به سمت اسقاط خودروهای‌شان می‌روند و دولت‌ها هم در طول 20 سال گذشته مرز فرسودگی خودرو را تغییر دادند و به همین دلیل در خیابان‌های سطح شهر پیکان و یا وانت پیکان‌های 40 سال پیش هم همچنان تردد می‌کنند و ما می‌بینیم که این خودروها با وجودی که فرسوده شده‌اند اما هنوز اسقاط نشده‌اند و صاحبان این خودروها هم نمی‌خواهند آنها را اسقاط کنند چون قادر به جایگزینی این خودروها نیستند، چراکه اگر خودروی خود را 10 میلیون تومان بفروشند، حداقل باید 250 میلیون تومان بابت خرید خوردوی جدید بدهند.

این کارشناس صنعت خودرو افزود: در دنیا برای خودروهای سنگین شرایط این‌گونه است که پلیس جلوی خودروهای با سن بالا را می‌گیرد و در صورتی که تشخیص دهد خودرو فرسوده شده از تردد آن جلوگیری می‌کند اما در ایران این سخت‌گیری‌ها وجود ندارد.

کاکایی تصریح کرد: اسقاط خودرو به فرآیندی گفته می‌شود که یک خودروی فرسوده به صورت کامل منهدم شود و در دنیا هم با اسکریپر خودروها را به صورت کامل له می‌کنند و مواد اولیه آن مانند چدن و غیره را جدا می‌کنند اما در صورتی که این خودروها را قبل از این فرآیند بخرند و قطعات آن را به صورت جداگانه باز کرده و تمیز کنند و بفروشند محلی برای تقلب محسوب می‌شود.

او در مورد احتمال تقلب برای دریافت گواهی اسقاط نیز افزود: مراکز اسقاط در سطح کشور زیادند و چندان کنترلی هم بر آنها نمی‌شود در نتیجه ممکن است افراد تاییدیه هم از مرکز اسقاط بگیرند اما خودروی اسقاطی همچنان در حرکت باشد که اصل ماجرا مشکلات اقتصادی در کشور است.

کاکایی با بیان اینکه وضعیت حمل و نقل خودروهای فرسوده در ایران آشفته است و پلیس هم قادر نیست جلوی این جمعیت بایستد، گفت: این درحالی است که در کشورهای اروپایی اشخاص خودروهای فرسوده را نمی‌خرند و شرکت‌های حمل و نقل این کار را انجام می‌دهند و یک نوع کسب و کاری هم در این زمینه به شمار می‌رود و پس از 5 سال فرد خودرو را با یک رقم معقولی می‌فروشد و با مشوق‌هایی که وجود دارد یک خودروی جدید را خریداری می‌کند.