رانت تسهیلات؛ هدیه بانک‌ها به فروشگاه‌های بزرگ!

روزنامه قدس در گزارشی نوشت: رانت تسهیلات بانکی و تبلیغات کلان در فروشگاه‌های بزرگ لوازم خانگی تیشه به ریشه فروشگاه‌های کوچک می‌زند.

رقابت نابرابر فروشگاه‌های بزرگ با مشاغل خُرد

سال‌هاست در کلانشهرها با مال‌ها و فروشگاه‌های زنجیره‌ای بزرگ مواجهیم، فروشگاه‌هایی که از شیر مرغ تا جان آدمیزاد را می‌توان در آن‌ها یافت؛ شاید زندگی شهری و گسترش مدرنیته ما را ناگزیر از ایجاد و استفاده چنین فروشگاه‌هایی کند، اما باید به ‌این نکته هم توجه کرد که ایجاد این فروشگاه‌ها چه ضربه‌ اقتصادی را در کنار تمام رفاهیاتی که به‌دنبال دارند، به ‌جامعه می‌زند.

پژوهشگران حوزه سیاست‌گذاری و مدیریت سازمان‌های صنفی معتقدند گسترش بی‌رویه این فروشگاه‌ها به ‌مرور منجر به ‌جمع شدن صنوف خرد و افزایش کارگران و کاهش استقلال مالی آنان می‌شود، بنابراین به‌نظر می‌رسد درخصوص نحوه فعالیت و گسترش این فروشگاه‌ها باید برنامه‌ریزی دقیق‌تری صورت گیرد. چند سالی است علاوه بر هایپرمارکت‌ها، با پدیده فروشگاه‌های بزرگ لوازم خانگی هم مواجهیم، فروشگاه‌هایی که در سایه تبلیغات تلویزیونی و شهری و با شعارهای فریبنده‌ای چون «می‌ری می‌گردی، ولی برمی‌گردی»، «چون خوش‌قیمت‌های بازار پیش ماست»، «بگرد، قیمت بگیر و مقایسه کن» و غیره در حال سایه‌اندازی بر صنوف خرد هستند؛ صنوفی که سال‌های سال است در کنار مردم و در محله‌ها در حال فعالیت‌اند. این رویه سبب شده صنف لوازم خانگی ضمن انتقاد از شرایط موجود، نسبت به‌نتایج این وضعیت به ‌مسئولان هشدار دهد، هشداری که در صورت نادیده گرفتن ممکن است همان بلایی را که هم‌اینک بر سر بقالی‌های محلی آورده، در آینده نه‌چندان دور بر سر صنف لوازم خانگی و دیگر صنوف هم بیاورد.

ایجاد رکود در فروشگاه‌های خرد

اکبر پازوکی، رئیس اتحادیه لوازم خانگی تهران ازجمله افرادی است که معتقد است ایجاد فروشگاه‌های بزرگ، اصناف خرد لوازم‌خانگی، مبلمان و حتی باربرها را دچار مشکل کرده است و همین امر سبب شده اصناف خرد در رکود بالایی به سر ببرند. وی در گفت‌وگو با قدس بر ضرورت داشتن برنامه‌ریزی توسط دولت پیش از ایجاد کسب‌وکارهای نوین تأکید و تصریح کرد: پرسشی که مطرح است اینکه چرا تمام تسهیلات بانک‌ها به ‌سمت این نوع کسب‌وکارها سوق داده شده و در مقابل کسب‌وکارهای کوچک که همیشه حامی تولید و تولیدکننده بودند باید از بین بروند. متأسفانه در سال‌های اخیر تمام تسهیلات بانکی به‌جای اینکه به‌سمت تولید هدایت شوند، به ‌سمت فروشگاه‌های بزرگ سوق داده شده‌اند.

 

پازوکی ضمن بیان اینکه این فروشگاه‌ها با تبلیغات عوام‌فریبانه مردم را به ‌قسطی خرید کردن سوق داده‌اند، افزود: اگر بانک پول دارد چرا این تسهیلات را به ‌مردم نمی‌دهد. مسئله دیگری که مطرح است اینکه در حالی که تولید باید بر پایه صادرات باشد؛ این اتفاق رخ نمی‌دهد و تصور این است که فروشگاه‌های بزرگ مازاد تولید را با شرایط اقساطی به ‌مردم می‌دهند. رئیس اتحادیه لوازم خانگی تهران در ادامه سخنان خود رویه فعلی را عامل حواله‌فروشی دانست و خاطرنشان کرد: حواله‌فروشی هم به ‌تولید و هم توزیع ضربه می‌زند. وی به ‌میزان تبلیغاتی که این فروشگاه‌ها انجام می‌دهند اشاره کرد و گفت: مگر یک کاسب چه میزان درآمد دارد که هر روز با این حجم به ‌مردم کالا بفروشد و یا اینکه هر روز در بیلبوردهای کشور تبلیغ داشته باشد و هر ملکی که می‌خواهد را خریداری و تبدیل به‌تجاری کند. پازوکی به‌تبلیغاتی چون «در شهر نگردید» اشاره و خطاب به‌مردم تأکید کرد: از مردم خواهش می‌کنم که در شهر بگردند، چنانچه بگردند متوجه خواهند شد چه اتفاقی در حال رخ دادن است. رئیس اتحادیه لوازم خانگی تهران اضافه کرد: متأسفانه این فروشگاه‌ها چندین صنف را درگیر کرده‌اند و این یعنی این صنوف باید کسب و کار خود را جمع کنند.

احداث هر فروشگاه بزرگ مساوی است با تعطیلی ۳۰ درصدی فروشگاه‌های خرد

در همین زمینه سیدرسول ابن‌الرضا، رئیس اتحادیه لوازم خانگی مشهد در گفت‌وگو با قدس ضمن اشاره به‌اینکه افتتاح فروشگاه‌های بزرگ هزینه‌های کلانی می‌طلبد، معتقد است این فروشگاه‌ها هزینه‌های کلان را از جیب مردم پرداخت می‌کنند به ‌این معنا که صاحبان فروشگاه‌ها در قیمت‌گذاری کالاها چه در بحث اقساط و چه در بحث سایر شرایط فروش، به ‌مردم اجحاف خواهند کرد. وی باز شدن هر فروشگاه زنجیره‌ای و بزرگ در شهر را مساوی با تعطیل شدن ۳۰ درصد فروشگاه‌های خرد دانست و اضافه کرد: فروشگاه‌های بزرگ اصنافی چون لوازم خانگی، بلور و چینی، مبلمان و لوستر را تحت تأثیر خود قرار می‌دهند. هم‌اکنون حدود ۶ هزار جواز کسب در این چند صنف در شهر مشهد صادر شده که هر کدام برای سه تا پنج نفر ایجاد شغل کرده‌اند؛ در صورت ایجاد این فروشگاه‌ها در شهر، ۳۰ درصد این افراد یعنی حدود ۸ هزار نفر بیکار خواهند شد. ابن‌الرضا ادامه داد: اینکه تصور کنیم این فروشگاه‌ها به ‌مردم خدمت می‌کنند قابل قبول نیست؛ امکان ندارد این هزینه‌های کلانی که برای تبلیغات انجام می‌دهند تنها از سود در نظر گرفته شده برای فروش لوازم خانگی باشد.

رئیس اتحادیه لوازم خانگی مشهد تصریح کرد: اداره دارایی تأکید دارد سود لوازم خانگی ۴درصد است. حال پرسش این است که این فروشگاه‌ها چگونه با این میزان سود توان تبلیغات تلویزیونی و محیطی آن هم به‌این شدت را دارند؟! وی تبلیغاتی نظیر «می‌رید می‌گردید؛ اما برمی‌گردید» را دروغ دانست و اظهار کرد: چنانچه قیمت‌ها را در هر دو نوع فروشگاه‌ها باهم مقایسه کنید بی‌شک متوجه خواهید شد که شرایط فروش و اقساط در فروشگاه‌های خرد بسیار بهتر است و به‌طور حتم مردم لوازم خانگی را با شرایط و قیمت بهتر در فروشگاه‌های خرد دریافت خواهند کرد. حتی بسیاری از فروشگاه‌های خرد لوازم خانگی را کمتر از قیمت درِ کارخانه به‌مشتری تحویل می‌دهند؛ اما در فروشگاه‌های بزرگ محصولات به‌قیمت مصرف‌کننده عرضه می‌شود.

ابن‌الرضا تصریح کرد: فروشگاه‌های بزرگ مدعی هستند کالا را با نرخ سود بانکی(۲۰ تا ۲۳ درصد) به‌مشتری تحویل می‌دهند؛ اما در صورت محاسبه خواهید دید با سودی حدود ۳۰ درصد کالا را دریافت کرده‌اید. رئیس اتحادیه لوازم خانگی مشهد به ‌نقش بانک‌ها در این میان اشاره و خاطرنشان کرد: به‌صورت کلی بسیاری از مشکلات ما پس از ورود بانک‌ها به عرصه اقتصاد به‌وجود آمد. بانک‌ها ابتدا وارد بازار املاک شدند و امروز هم لوازم خانگی. به‌صورت کلی سرمایه‌گذاری در فروشگاه‌های بزرگ با این حجمِ کار نیازمند ماهانه چندصد میلیارد تومان نقدینگی است، چه کسی توان هزینه‌کرد این میزان نقدینگی را دارد؟ وی تأکید کرد: بانک‌ها با این نوع کار می‌خواهند تیشه به‌ریشه صنف لوازم خانگی بزنند و جمع کثیری از مردم را بیکار کنند.