براساس داده‌های مرکز آمار؛ ترمز تورم کشیده شد

پرونده تورم در دولت چهاردهم، با کاهش شاخص قیمت مصرف‌کننده در بازه یک ماهه به زیر 2درصد باز شد. روز گذشته مرکز آمار ایران داده‌های مربوط به تورم در شهریور ماه را منتشر کرد که نشان می‌داد نرخ تورم کل کشور هم به صورت ماهانه و هم به صورت نقطه‌ای و سالانه نسبت به مرداد ماه کاهش یافته تا حدی که نرخ ماهانه این شاخص به 1.7درصد رسیده است.

به گزارش روزنامه اعتماد، به عبارت دیگر، قیمت یک سبد از کالا و خدمات مورد استفاده خانوار در شهریور امسال به‌طور متوسط 1.7درصد نسبت به مرداد ماه گران‌تر شده است؛ اما چون این سطح گرانی نسبت به مرداد ماه (2درصد) کمتر است، می‌توان گفت که در پایان تابستان، از سرعت افزایش قیمت‌ها کاسته شده است.

نکته مهم‌تر آنکه آمارها نشان می‌دهد که تورم کالاهای «خوراکی، آشامیدنی و دخانیات» از 1.1درصد در مرداد ماه امسال، به زیر یک درصد و به‌طور دقیق‌تر به 0.9درصد کاهش یافته است. اتفاقی که منجر شده تورم سالانه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها در شهریور ماه، به پایین‌ترین سطح خود طی 3 سال اخیر برسد.

تورم نقطه به نقطه

نرخ تورم نقطه به نقطه، به شتاب افزایش قیمت‌ها در بازه شهریور ماه 1403 نسبت به شهریور ماه 1402 اشاره دارد. در واقع این شاخص نشان می‌دهد که خانوارها به ‌طور میانگین، چه میزان بیشتر از پارسال همین موقع برای خرید یک «مجموعه کالا و خدمات یکسان» هزینه کرده‌اند.

این شاخص از آن نظر مهم است که بازه قیمتی یک‌ساله را درنظر می‌گیرد و کمک می‌کند تا بفهمیم چقدر نسبت به پارسال، قدرت خرید بیشتری نصیب خانوارها شده است، به همین دلیل هم هست که برخی کارشناسان تورم نقطه به نقطه را معیار بهتری برای نشان دادن وضعیت قیمت‌ها در بازه بلندمدت می‌دانند.

مرکز آمار می‌گوید تورم نقطه به نقطه خانوارهای کشور در شهریور ماه را 31.2درصد اعلام کرده که نسبت به رقم ثبت شده میانه تابستان، 4دهم درصد کمتر است. به عبارتی خانوارهای کشور به ‌طور میانگین 31.2درصد بیشتر از شهریور پارسال برای خرید یک مجموعه کالا و خدمات یکسان هزینه کرده‌اند.

تورم 16 استان بالاتر از تورم عمومی

نرخ تورم سالانه مرداد ماه امسال در 20 استان کشور بیشتر از نرخ تورم ماهانه کل کشور بود، اما در پایان تابستان تعداد استان‌هایی که تورمی بالاتر از نرخ عمومی تورم داشته‌اند؛ به 16 استان کاهش یافت.

بالاترین نرخ تورم سالانه در شهریور ماه بین استان‌های کشور را اصفهان داشته است. این استان چندین ماه است که در صدر تورم‌های ماهانه و سالانه قرار دارد و تورم سالانه این استان در شهریور امسال نیز نزدیک به 38درصد بوده است. کمترین میزان تورم سالانه نیز متعلق به سیستان و بلوچستان با عدد 34.4درصد است. نکته جالب اینکه با گذشت یک ماه، هیچ تغییری در این لیست به وجود نیامده و اصفهان همچنان رکوددار تورم سالانه است و سیستان و بلوچستان با همان عدد تیر ماه، پایین‌ترین تورم سالانه را داشته است.

رکورد کاهشی تورم سالانه

نرخ تورم سالانه، درصد تغییر میانگین اعداد شاخص قیمت در یک ‌سال منتهی به ماه جاری، نسبت به دوره مشابه قبل از آن است. در واقع تورم سالانه، میانگین تغییرات قیمتی کالاها در یک‌سال نسبت به سال گذشته را اندازه‌گیری می‌کند. این شاخص از 36.1درصد در خرداد به 35.5درصد در تیر ماه رسیده بوده و 34.8درصد در مرداد ماه رسیده بود، اما در پایان تابستان شاخص تورم در بازه سالانه (یا همان میانگین) باز هم کاهشی بوده و به 34.2درصد رسیده است.

تورم سالانه در مرداد ماه امسال در کمترین سطح خود از اسفند 1401 به بعد قرار گرفته و از این نظر یک رکورد را زده بود. حالا با آمارهای تازه مشخص می‌شود که تورم سالانه در شهریور ماه نیز به روند کاهشی خود ادامه داده است.

تورم ماهانه

نرخ تورم ماهانه در مرداد ماه 2درصد بوده که نسبت به تیر ماه امسال 2 دهم درصد کاهش یافته بود. براساس گزارش مرکز آمار نرخ تورم ماهانه در تیر ماه با ثبت عدد ۲.۲درصد برای سومین ماه متوالی افزایشی بود و تورم ماهانه برای چهارمین ماه متوالی در سال جدید بالاتر از ۲درصد به ثبت رسیده بود، اما حالا این روند 5 ماهه شکسته شده و نرخ تورم ماهانه به کانال یک درصدی رسیده.

تورم اجاره اندکی پایین آمد

اما آمارها نشان می‌دهد تورم نقطه به نقطه اجاره مسکن در شهریور ماه اندکی کاهش پیدا کرده است. تورم سالانه اجاره مسکن در مرداد ماه 42.1درصد بوده که در پایان تابستان به 41.7درصد رسیده است. به صورت ماهانه هم این شاخص 2.9درصد رشد کرده که پایین‌تر از مرداد ماه (3.3درصد) است. شاید بتوان تا حدودی گفت که التهاب بازار اجاره در پایان تابستان اندکی کاسته شده است.

پیش از این آمارها نشان می‌داد تورم اجاره پاییز در دو سال نخست دوره ریاست‌جمهوری دولت سیزدهم بالاترین سطح را در ۱۲ سال گذشته داشته است. این درحالی است که از مهم‌ترین وعده‌های این دولت، مهار قیمت‌ها در این بازار بود.

داده‌های آماری نشان می‌دهد سهم شهرهای کوچک از رشد اجاره در این بازه زمانی بیشتر بوده است. تورم ماهانه اجاره مسکن در اردیبهشت سال گذشته 1.7درصد بود. در مهر ماه به بیش از 4درصد رسیده و در پایان سال 2.4درصد شد. از ابتدای امسال نیز روند تورم اجاره مسکن به صورت ماهانه به کار خود ادامه داده و حتی در بخش نقطه به نقطه یعنی تیر ماه امسال نسبت به تیر ماه سال گذشته به سطح بالای 43.2 هم رسید و البته در شهریور ماه روی عدد 42.3درصد ایستاد.

بررسی آمارهای رسمی بیانگر آن است که فروردین ۱۳۹۶ متوسط قیمت مسکن نسبت به پایه حقوق، ماهانه ۴.۶ برابر برآورد می‌شده و فروردین امسال، این نسبت به ۱۱.۳ برابر رسیده است. این بدان معناست که افراد در سال جاری، باید نسبت به سال ۹۶ زمان بیشتری را برای خرید خانه در انتظار سپری کنند. تورم مسکن طی سال‌های اخیر سرعت بالایی داشته است. قیمت این کالای اساسی از دهه ۸۰ تاکنون بیش از دو هزار درصد رشد داشته و این درحالی است که میزان افزایش دستمزدها کماکان نتوانسته خود را به آن برساند.

کاهش تورم خوراکی‌ها به کانال زیر 30درصد

اما همان‌گونه که گفته شد نکته امیدوارکننده داده‌های مرتبط با شاخص قیمت کالا و خدمات در شهریور ماه، عقب‌نشینی تورم سبد خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها به کانال زیر 30درصد است. تورم سالانه خوراکی‌ها در مرداد امسال 30.2درصد بوده اما در شهریور ماه به 29.1درصد رسیده است. این رقم، کمترین تورم سالانه خوراکی‌ها از آذر 1399 به بعد است و یک رکورد 3 سال و 8 ماهه به شمار می‌رود. تورم نقطه به نقطه (شهریور امسال نسبت به شهریور سال گذشته) سبد خوراکی‌ها نیز به حدود 24درصد رسیده و این امیدواری وجود دارد که اثرات «جراحی اقتصادی» پر سر و صدای دولت سیزدهم که از سفره مردم آغاز شد در درازمدت خنثی شود، چراکه تورم ماهانه این سبد کالایی به زیر یک درصد رسیده است.