پگاسوس؛ نرم‌افزار جاسوسی اسرائیلی در خدمت کشورهای عربی

اعتمادآنلاین| سیدسراج‌الدین میردامادی- نیویورک‌تایمز در گزارشی با نام «نرم‌افزار جاسوسی و پادشاهی‌های رقیب» به قلم داوید کرک پاتریک و اعظم احمد منتشر کرده که توجه فضای رسانه‌ای در غرب را به خود جلب کرده است.

مقامات امارات متحده عربی بیش از یک سال قبل یک نرم‌افزار جاسوسی اسرائیلی را برای کنترل مخفیانه تلفن‌های همراه ناراضیان مستقر در داخل کشورشان و نیز مخالفان مستقر در خارج را بکار گرفته‌اند.

به گزارش اعتمادآنلاین ، نیویورک‌تایمز در گزارشی به نقل از هفته نامه کوریه انتر ناسیونال نوشت: هنگامی‌که گروه انفورماتیک NSO سازنده نرم‌افزار مذکور به دولت امارات یک پیشنهاد گران‌قیمتی بر اساس نرخ به‌روز شده داده بود، ابتدا مقامات امارات می‌خواستند مطمئن شوند ابزار جدید به‌خوبی کار می‌کند به همین دلیل ابتدا از شرکت مذکور خواستند که آیا امکان ظبط و شنود تماس‌های تلفن امیر قطر، پادشاه امیرنشین رقیب را دارد؟

NSO چهار روز بعد ایمیلی فرستاد با این مضمون : لطفاً دو نوار صوتی ضبط‌شده پیوست را دریافت و بازکنید.

این دو فایل صوتی شامل تماس‌های تلفنی صورت گرفته توسط عبدالعزیز الخمیس سردبیر روزنامه العربی چاپ لندن بود که تأیید می‌کرد این نوارهای در حالتی که فرد موردنظر خبر از شنود تلفنش نداشته ضبط‌شده است.

این تبادل ایمیل در پایان ماه اوت به پرونده قضایی تشکیل‌شده علیه شرکت اسرائیلی افزوده‌شده است. این شرکت متهم است که نقش مهمی در عملیات جاسوسی غیرقانونی با استفاده از نرم‌افزارهای جاسوسی داشته است. بر پایه گزارش سازمان‌های مدافع حقوق بشر شرکت‌های تجاری سالانه برای سودجویی مبالغی معادل ده‌ها میلیون دلار سعی می‌کنند با تولید و فروش و بکار گیری این نرم‌افزارها آزادی‌های فردی و حریم خصوصی به‌ویژه مخالفان حکومت‌ها را نادیده بگیرند و از آن طریق به جذب مشتری می‌پردازند. NSO بی‌تردید یکی از بزرگ‌ترین گروه‌های صنعتی در بخش انفورماتیک با شرکتهای متعدد تولیدکننده و فروش نرم‌افزارهای جاسوسی ضبط و شنود تماس‌های تلفن همراه مخالفان است.

دو پروسه قضایی علیه شرکت مذکور ایجادشده است یکی در اسرائیل و دیگری در قبرس که توسط یک شهروند قطری و چند روزنامه‌نگار و یک مبارز مکزیکی که همه قربانیان این شرکت شده‌اند. در مکزیک گروه صنعتی NSO نرم‌افزار شنود و ضبط مکالمات تلفنی را به دولت مکزیک فروخته بود با این شرط که صرفاً برای جنایتکاران و تروریست‌ها استفاده شود اما بسیاری از مدافعان حقوق بشر ، روزنامه‌نگاران و فعالان و مبارزان با فساد هدف شنود و کنترل این نرم‌افزار قرارگرفته و رسماً شکایت کرده‌اند.

در بخش اماراتی پرونده یکی از شرکت‌های تابعه گروه NSO متهم است که تلاش کرده تا اعضای یک دولت خارجی و چند روزنامه‌نگار را با ضبط مکالمات تلفنی ، کنترل و جاسوسی نماید پس‌ازآنکه چهار سال از انعقاد قرارداد شرکت اسرائیلی و مشتری اماراتی گذشته بود.

نرم‌افزار جاسوسی تولیدی در گروه NSO که پگاسوس Pagasus نام‌گذاری شده است این‌گونه کار می‌کند که بعد از ارسال یک پیامک که حاوی یک لینک است و اظهار می‌دارد در بردارنده یک دعوت‌نامه است از دریافت‌کننده پیامک می‌خواهد که روی لینک کلیک کند که بلافاصله بعد از کلیک روی لینک به دولتی که از نرم‌افزار جاسوسی استفاده می‌کند اجازه می‌دهد تا به‌تمامی ایمیل‌ها و تماس‌ها و پیامک‌ها و شبکه‌های مجازی تلفن همراه و نیز گفتگوهای رو درروی صاحب تلفن که در اطراف گوشی تلفن همراه صورت می‌گیرد حتی در حالتی که گوشی خاموش باشد دسترسی پیدا کند.

در امارات متحده عربی اکثر پیامک‌های تبلیغاتی اختصاصاً برای کشورهای حوزه خلیج[فارس] طراحی و نوشته می‌شود و دربردارنده شعارها و دعوت‌های مذهبی است مثل این : «نصب ساعت عجیب زنگ‌دار برای بیدار شدن در سحر ماه رمضان» یا این‌یکی : «چگونه مانع از این شویم که لاستیک ماشین در گرمای شدید منفجر شود».

اسناد و گزارش‌های تحقیقی تهیه‌شده توسط کارشناسان خبره انفورماتیک که وارد پرونده شده حکایت از آن دارد که NSO با یک سیستم پیچیده‌ای به مشتری‌های خود کمک می‌کرده تا با فریب و گمراه کردن افراد اطلاعات گوشی‌های ایشان را به سرقت ببرند.

علا مهاجنا وکیل اسرائیلی دو پرونده شکایتی که تحویل دادگاه شده توضیح می‌دهد که : ما تلاش کردیم تا با اعمال قانون تکنولوژی را جبران کنیم و نشان بدهیم چگونه این شرکت با تولید و فروش و به‌کارگیری نرم‌افزارهای جاسوسی تلفن همراه حریم خصوصی افراد را مورد تجاوز قرار داده است. این تحقیقات با کمک دکتر مازن ماسری استاد دانشگاه در دانشگاه لندن صورت گرفته است.

گروه صنعتی NSO اسرائیلی اعلام کرده است که از ارائه هرگونه توضیحاتی تا زمانی که تمام مدارک موجود در پرونده را ندیده است امتناع می‌کند و از سوی دیگر سفارت امارات متحده عربی در واشنگتن هم خود را به بی‌تفاوتی زده است.

به دلیل توطئه‌ها و دسیسه‌های سیاسی که ارتباط مستقیم با مناسبات بین اسرائیل و پادشاهی‌های خلیج [فارس] و رقابت‌هایی که بین خود این پادشاهی‌ها وجود دارد و همواره سعی می‌کنند علیه یکدیگر بیش‌ازپیش از جاسوسی انفورماتیک بهره ببرند ، اطلاعات بسیار کمی از این پرونده درز کرده است.

امارات متحده عربی اسرائیل را به رسمیت نمی‌شناسد اما در پشت پرده بیش‌ازپیش دو کشور ارتباط و همکاری دارند. با توجه به اینکه اسرائیل از نرم‌افزارهای جاسوسی همچون اسلحه برای تأمین منافع ملی خودش بهره می‌برد NSO و شرکت‌های تابعه‌اش نمی‌توانند این نرم‌افزارها را به امارات بفروشند بدون اینکه اجازه وزارت دفاع اسرائیل را از قبل کسب کرده باشند.

ایمیل‌های واردشده در پرونده مذکور نشان می‌دهد که قرارداد منعقده بین دولت امارات متحد عربی و شرکت NSO در ماه اوت 2013 امضا شده است. یک سال و نیم بعد یک شرکت تابعه NSO که در بریتانیا ثبت‌شده از مشتری اماراتی خودش می‌خواهد بر اساس قرارداد منعقده ششمین قسط واریز به مبلغ 3 میلیون دلار را انجام بدهد بر این اساس می‌توان تصور کرد که فروش لیسانس این نرم‌افزار جاسوسی سرجمع حدود 18 میلیون دلار برای مشتری اماراتی هزینه در برداشته است. اما این تمام هزینه‌ها نیست بلکه بر اساس فاکتورهای به‌دست‌آمده فقط یک فقره بروز رسانی سیستم که سال بعد توسط یک شرکت تابعه دیگر که در قبرس ثبت‌شده 11 میلیون دلار فاکتور شده که در چهار قسط قابل پرداخت بوده است.

در این مسابقه نقض حقوق و حریم شهروندان هر کمپ آن دیگری را متهم به جاسوسی سایبری می‌کند. ایمیل‌های دو مخالف دولت قطر ، سفیر امارات در واشنگتن یوسف العطیبه ، الیوت برویدی جمهوری‌خواه و مأمور وصول صندوق آمریکایی که با امارات کار می‌کند نیز هک شده است. آقای برویدی در یک پروسه قضایی اقامه دعوا نموده و لابیست‌های قطر را متهم کرده که منشأ نشت ایمیل‌هایش بوده است.

یک عملیات هک سایبری دیگر سایت خبرگزاری قطر را هدف قرارداده و با انتشار یک اطلاعیه جعلی درباره سخنرانی منسوب به امیر قطر گرفتاری و مشکل ایجاد کرد. نشت ایمیل‌های قطری‌ها درعین‌حال به میز چانه‌زنی برای رهاسازی گروگان‌های اعضای خانواده سلطنتی اماراتی که برای شکار به عراق رفته بودند نیز کشیده شد. متحدین قطر مرتبط با گروگان گیران، امارات را متهم کردند در عملیات نشت ایمیل‌ها و هک و جاسوسی سایبری دخیل بوده است.

بر پایه ادعای وکیل پرونده ایمیل‌هایی که وارد دو پرونده قضایی جدید شده‌اند توسط یک روزنامه‌نگار قطری تهیه‌شده که نخواسته نامش فاش شود و اینکه چگونه به این ایمیل‌ها دسترسی پیداکرده است. پیام‌ها نشان می‌دهند که امارات از 2014 تلاش‌های خودش را برای ره‌گیری و کنترل تماس‌های تلفن امیر قطر آغاز کرده است.

از سوی دیگر عربستان سعودی نیز هدف امارات عربی بوده است. در ایمیل‌های مرتبط با بروز رسانی نرم‌افزار جاسوسی NSO ، اماراتی‌ها می‌خواهند که تماس‌های تلفنی شاهزاده متعب بن عبدالله بن عبدالعزیز آل سعود فرمانده گارد ملی عربستان تا سال 2017 که در آن زمان یکی از شانس‌های رسیدن به پادشاهی بوده شنود و ضبط شود. اماراتی‌ها در آن زمان از رقیب متعب ، شاهزاده محمد بن سلمان حمایت می‌کردند.

در سال 2017 محمد بن سلمان ، رقیبش شاهزاده متعب را از مقام خود فرماندهی گارد ملی خلع و به اتهام فساد او را به زندان انداخت . در یک مصاحبه تلفنی شاهزاده متعب گفته بود که امارات عربی تماس‌های تلفنی او را ردیابی و ضبط کرده است. او افزوده بود : نیازی نبود تلفنم را هک کنند من می‌توانم خودم بگویم که چه کرده‌ام.

بر پایه ایمیل‌های ردیابی شده مقامات اماراتی همچنین درخواست کرده بودند که تماس‌های تلفنی سعد حریری نخست‌وزیر کنونی لبنان هم شنود و ضبط بشود. آقای حریری از سوی امارات متهم است که گاهی به‌اندازه کافی انرژی لازم را برای کنترل و فشار بر روی حزب‌الله لبنان جنبش شیعی موردحمایت ایران صرف نمی‌کند.

سال گذشته متحد امارات ، شاهزاده بن سلمان سعی کرد سعد حریری را در پایتخت سعودی به‌زور نگهدارد و او را مجبور به استعفا از پست نخست‌وزیری لبنان نماید اما بعد از بازگشت حریری او پذیرفت که در پست نخست‌وزیری همچنان بماند که این خوشایند مقامات اماراتی و سعودی نبود.

در سال 2016 برای اولین بار اطلاعاتی در مورد به‌کارگیری نرم‌افزار جاسوسی گروه NSO توسط مقامات امارات عربی متحده منتشر شد. همان سال مدافع حقوق بشر اماراتی احمد منصور متوجه پیام‌های مشکوکی بر روی آیفون خود شد و پرده از تلاش برای هک کردن تلفنش برداشت . سال بعد او بازداشت شد و به دلیلی که ظاهراً ارتباطی با آنچه شنود شده نداشته همچنان پشت میله‌های زندان است.

تحریم قطر

در پی افشاگری‌های فعالان حقوق بشر، شرکت اپل یک بروز رسانی چاره‌ساز در خصوص شکاف‌ها و نقص‌های سیستم که مورد سوءاستفاده شرکت NSO قرارگرفته بود را در دسترس قرارداد. شرکت اسرائیلی قول داد که در این خصوص تحقیقات لازم را انجام بدهد و بعد در اطلاعیه‌ای هرگونه فعالیت انفورماتیک مرتبط با آنچه به او نسبت داده‌شده را رد کرد.

درعین‌حال اسناد و مدارک دیگری که وارد پرونده شده‌اند حکایت از آن دارند که امارات متحده عربی حتی بعد از اصلاح و به‌روزرسانی اعلام‌شده از سوی شرکت اپل و قول تحقیق شرکت NSO ، همچنان از نرم‌افزار پگاسوز استفاده می‌کند.

5 ژوئن 2017 امارات متحده عربی و عربستان سعودی تصمیم گرفتند که با رویکرد منزوی‌سازی ، قطر را تحریم کنند . ده روز بعد ایمیلی از طرف مقامات امنیتی اماراتی ارسال‌شده بود که در آن فهرست 159 نام از اعضای خانواده سلطنتی قطر و مقامات بلندپایه قطری و دیگر شخصیت‌های این کشور دیده می‌شد که تلفن تعدادی از آن‌ها توسط نرم‌افزار گروه NSO هک شده و نوید داده بود که از داده‌های به‌دست‌آمده گزارشی از 13 هدف اصلی تهیه کنند.

یک مقام امنیتی اماراتی همکار شناسایی‌شده در پرونده خطاب به شاهزاده خالد بن محمد رئیس سرویس اطلاعاتی امارات و پسر شاهزاده ولی عهد محمد بن زاید می‌نویسد : «اعلیضرتا ، پیرو دستورالعمل حضرت‌عالی ما باهدف گیری تلفن Q داده‌های جمع‌آوری‌شده را موردبررسی قراردادیم».

در ماه اوت سال جاری عفو بین‌الملل اعلام کرد تلفن همراه یکی از کارمندانش در عربستان سعودی هدف تلاش برای هک شدن توسط نرم‌افزارهای مرتبط با NSO قرارگرفته است . شرکت اسرائیلی واکنش نشان داد و اعلام کرد که مسئولیتی در برابر آنچه مشتری‌هایش با نرم‌افزارهای تولیدی این شرکت مرتکب می‌شوند ندارد.