عراق 16 سال پس از سقوط رژیم بعثی چه سرنوشتی دارد؟

اعتمادآنلاین| با نگاهی به رخدادهای 16 ساله از بهار 2003 تا به امروز می‌توان گفت جنگ آمریکا علیه عراق نه تنها منجر به سرنگونی صدام حسین شد بلکه از دو منظر منفی و مثبت چهره منطقه را هم تغییر داده است.

این جنگ که به بهانه خلع سلاح کشتار جمعی عراق آغاز شد اگرچه منجر به فروپاشی دیکتاتوری صدام حسین شد و موجی از خشنودی و امید و آزادی را برای مردم عراق ایجاد کرد، اما در سایه رخدادهای خونین این کشور باید گفت که عراق شاید از دست دیکتاتوری خشن رهایی یافت ولی هرگز پایش به ثبات و دموکراسی نرسید، چه آنکه شمار قرنیان عراقی جنگ‌های پس از صدام و تبعات بعد از آن به شمار قربانیانی که صدام حسین از مردم عراق گرفته، نزدیک شده و با روندی که ادامه دارد به نظر می‌رسد که افزایش لیست قربانیان عراقی همچنان ادامه خواهد داشت.

اما عراق پس از صدام چرا نتوانسته از هزینه‌هایش کم کند؟ چه عواملی باعث شد تا رخدادهای خونین برای مردم عراق به روندی هر روزه بدل شود؟ پاسخ به این پرسش‌ها سخت است اما چه کسی است که نداندعدم پایبندی عراق به قطعنامه‌های بین‌المللی از مهم‌ترین بهانه‌های دولت آمریکا برای قانع کردن افکار عمومی جهان برای حمله و تجاوز به خاک عراق بوده است.

با این حال بر اساس نتایج نظرسنجی که در ژانویه 2003 دو ماه قبل از آغاز جنگ توسط شبکه سی‌بی‌اس انجام شده بود 63 درصد از مردم آمریکا از بوش خواسته بودند تا معضلی به نام صدام حسین را در صورت امکان با راهبرد دیپلماتیک و نه با جنگ نظامی حل و فصل کند.

اما علی‌رغم نتایج این نظرسنجی و با انتشار اسناد مرتبط با حمله نظامی آمریکا به خاک عراق مشخص شد که آمریکا نقشه حمله به عراق را زمانی کشیده که بازرسان بین‌المللی برای کشف تسلیحات کشتار جمعی مانند بمب اتم، سرگرم بازرسی از مناطق مختلف عراق بودند.

البته بوش پسر در سخنان 2 اوت 2004 (یک سال‌ و نیم بعد از حمله به خاک عراق) در جمع خبرنگاران و در واکنش به انتقادات صورت گرفته بعد از مشخص شدن خالی بودن عراق از تسلیحات کشتار جمعی گفت: حتی اگر پیش از آغاز جنگ هم مطمئن می‌شدم که عراق سلاح کشتار جمعی ندارد باز هم به عراق حمله می‌کردم.

اگر چه جنگ را بوش پسر آغاز کرد اما اشغال نظامی عراق در 15 دسامبر 2011 و در دوره ریاست‌جمهوری دوره باراک اوباما به پایان رسید تا پرچم آمریکا رسما از آخرین مرکز نظامی این کشور در بغداد پایین بیاید و به تبع تصمیم اوباما اعلام شد آخرین نظامی آمریکا 18 دسامبر 2011 خاک عراق را ترک کرده است.

اما سربازان امریکایی از خاک عراق خارج نشدند و حضور نظامی آمریکا در این کشور مهم خاورمیانه همچنان ادامه دارد. جنگ همچنان به اشکال دیگری از مردم عراق، قربانی می‌گیرد و روزی نیست که خبری در مورد کشته یا زخمی شدن شماری از مردم کوچه و بازار عراق در نقطه‌ای از این کشور منتشر نشود.

به اعتقاد کارشناسان اگرچه سقوط رژیم بعثی، مردم عراق و کشورهای منطقه را از مشکل بزرگی به نام دیکتاتوری صدام حسین نجات داد اما مشکلاتی به مراتب پیچیده‌تر، سخت‌تر و چالش‌برانگیزتر از دیکتاتور عراق را برای منطقه با خود به همراه آورده است. باید به انتظار نشست و دید آیا عراق و کشورها و مردم منطقه خاورمیانه از دیکتاتورهای مدرن رهایی می‌یابند یا خیر؟