اولتیماتوم برجامی ایران را جدی بگیرید

اعتمادآنلاین| به گزارش پایگاه اندیشکده شورای روابط خارجی اتحادیه (ecfr)، اقدام برجامی جدید ایران کوششی برای حفظ آن است و نه پایان دادن به این قرارداد بزرگ بین المللی؛ اما ایران به این نتیجه رسیده است که تداوم وضعیت فعلی غیرقابل قبول است. ایران در پی فشار بر اروپا و چین است و امیدوار است که آنان برخی اقدامات قابل توجه اقتصادی به نفع حفظ روابط با ایران را صورت بخشند. ایران برای دوره‌ای «صبر استراتژیک» پیشه کرد و به قدر کافی در انتظار عمل مشخصی از سوی اروپائیان برای حفظ برجام باقی ماند؛ اما بالاخره با انفعال سیاسی اروپا، ایران صبر استراتژیک را کنار گذارد و کاهش تعهدات برجامی خود را به عنوان بخشی از «اقدام استراتژیک» جدید خود به نمایش گذارد. از این رو رییس‌جمهوری ایران 18 اردیبهشت ماه از توقف فروش اورانیوم غنی‌سازی شده و آب سنگین برای مدت 60 روز خبر داد و گفت: اگر آنها در این مدت به جبران بپردازند ما هم به شرایط امروز برمی گردیم ولی اگر در پایان 60 روز به نتیجه ای نرسیم دو اقدام دیگر را در پیش می گیریم.

همچنین شورای عالی امنیت ملی ایران در بیانیه ای خطاب به کشورهای عضو برجام اعلام کرد: ایران از امروز یعنی 18 اردیبهشت 98 برخی اقدامات خود در توافق برجام را متوقف می کند.

تهران تصمیم خود را یک پاسخ منطقی به اراده سیاسی ناکارآمد و ضعیف اروپا می داند. با این‌حال اتحادیه اروپا، همراه با آلمان، فرانسه و انگلستان (کشورهای موسوم به E3 در مذاکرات)، جواب مشخصی به اولتیماتوم تهران ندادند و تنها به توصیه ها و ابراز نظرهای کلی سیاسی اکتفاء و تهران را به خویشتنداری بیشتر دعوت کردند. حتی برخی بیانات ناامیدکننده به میان آمد که اگر ایران از خطوط قرمز اروپا عبور کند، بروکسل نیز تصمیمات تهدیدکننده خود را به‌کار خواهد گرفت؛ اما هم اروپا و هم ایران به صورت واضحی خواهان حفظ توافق هسته‌ای هستند. با این وجود خطر واقعی، اشتباه محاسباتی است که ممکن بروکسل آن را مرتکب شود. دیدگاه غالب در اروپا این است که ایران باید برجام را به هر طریقی که هست تا انتخابات ریاست جمهوری 2020 آمریکا حفظ کند و منتظر تغییر در اوضاع و احوال سیاسی ایالات متحده باقی بماند. ضعف این دیدگاه در این است که به اندازه کافی سیاست داخلی ایران را در نظر نمی گیرد. حفظ کرامت (maintaining dignity) ایران در تعاملات سیاست خارجی و فشار اقتصادی سنگینی که ایران با مواجه است، یک سلسله از اقدامات فوری و جدی از سوی اتحادیه را ضروری ساخته است. طبق برجام، اروپا متعهد به ارائه مزایای اقتصادی قابل توجهی در روابط با ایران است.؛ بنابراین باید فورا و سریعا گسترش روابط تجاری و اقتصادی با تهران را در دستور کار قرار دهد.

یکی از اهداف واقع‌بینانه و دقیقی که اروپا و ایران می توانند آن را در اولویت سیاست‌های خود قرار دهن، عینیت بخشیدن به سیاست‌های مالی و تلاش برای حفظ کانال تجاری میان دو طرف است. اروپا باید نهایتا تا اواسط تابستان، سازوکارهای خاص مالی موسوم به اینستکس را جامه عمل بپوشانند. ایران و E3 باید مشاوره تخصصی بیشتری از بخش خصوصی کسب و اطمینان حاصل کنند که همه اراده سیاسی خود را برای اجرایی ساختن این سازوکار مالی و نهایتا حفظ توافق برجام به کار بسته اند. در غیر این صورت اروپا مسئول شکست نهایی این توافق بین‌المللی خواهد بود.

ایران کاهش تعهدات خود در برجام را واکنشی طبیعی به خروج آمریکا از این پیمان و انفعال سیاسی اروپاییان می‌داند.

منبع: ایرنا