«برند اربل»؛ روزنه‌ای برای نجات برجام

اعتمادآنلاین| «برند اربل» شرق شناس و سفیر پیشین آلمان در ایران روز پنجشنبه کار خود را به عنوان رئیس جدید ساز و کار موسوم به «اینستکس» آغاز کرد. وزارت امور خارجه آلمان می گوید: اربل حقیقتا فردی بسیار خبره در امور منطقه است که این موضوع اهمیت بسیار بالایی در تبادلات [تجاری] با ایران دارد.

او جایگزین کسی شد که از چهره‌های مشهور بانکداری آلمان بوده و بعد از پیشنهاد تأسیس اینستکس در ژانویه 2019 به ریاست این سازوکار مالی انتخاب شده بود. «پر فیشر» در 6 ماه گذشته تلاش زیادی را صورت داد تا شرکت های اروپایی را به استفاده از این کانال مالی برای توسعه مراودات تجاری با ایران تشویق کند.

اینستکس از سوی سه کشور اروپایی طرف برجام برای حمایت از منافع اقتصادی حاصل از برجام برای ایران در مقابل تحریم‌های آمریکا راه‌اندازی شده است اما با وجود آنکه در نتیجه فشارهای ایران بویژه اولتیماتوم 60 روزه و برداشت دو گام اساسی در این رابطه، از یک ماه پیش عملیاتی و اعلام شده که چندین کشور اروپایی برای پیوستن به این سازوکار اعلام آمادگی کرده اند، تاکنون نتیجه عملی مورد انتظار ایران را نداشته است.

وزیر امور خارجه ایران می گوید اینستکس یک مرحله مقدماتی بوده، هنوز به طور کامل عملیاتی نشده و اگر هم عملیاتی شود، حتما ضرورت دارد که پول نفت وارد آن شود و این گونه نباشد که اینستکس وسیله‌ای برای اجرای دستورات آمریکا باشد و آنها به اروپایی‌ها بگویند اینستکس چگونه می‌تواند کار کند.

رئیس دستگاه دیپلماسی با بیان اینکه اینستکس وسیله‌ای برای اجرای تعهدات اروپا و تعهداتی که بعد از رفتن آمریکا ایجاد شده، است، تصریح کرد: معلوم است که اینستکس نمی‌تواند با موافقت آمریکا کار کند. اینستکس باید به عنوان اقدام اروپایی در کار گرفته شود و آنها باید این جرات را به خودشان بدهند که بر اساس تعهداتشان عمل کنند و نه منویات آمریکایی‌ها.

نورمن لامونت رئیس اتاق بازرگانی انگلیس و ایران هم در این باره می گوید: تجربه نشان داده که اصلی ترین مشکل شرکت های انگلیسی در حوزه کشاورزی، سلامت و دارو، محدودیت های نظام بانکی است که از ترس تحریم های آمریکا با ایران تعامل نمی کنند. این درحالی است که به گفته وی، مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا مدعی است که استفاده از اینستکس برای همکاری های بشردوستانه بلامانع است.

به گفته وزیر امور خارجه ایران، اینستکس مقدمه‌ای برای اجرای 11 تعهدی است که طرف های باقیمانده در برجام برای تشویق ایران به ماندن در این توافق پذیرفتند.

در نشست سال گذشته وزیران کمیسیون مشترک برجام طرف های باقیمانده در این توافق بر تداوم صادرات نفت و درآمد حاصل از فروش آن، ادامه روابط حمل و نقل دریایی، زمینی، هوایی و ریلی و همچنین تشویق سرمایه‌گذاری‌های بیشتر در ایران تاکید کردند.

ظریف می گوید که اروپایی‌ها باید این 11 تعهد را انجام دهند، ما به صراحت گفتیم اگر اروپا به برجام متعهد باشد ما هم به برجام متعهد خواهیم بود منتها همانطور که اروپا تعهداتش را انجام می‌دهد ما انجام می‌دهیم.

طرف اروپایی ادعا می کند که با حسن نیت در تلاش است تا در راستای اجرای این یازده تعهد رضایت ایران را برای ماندن در برجام جلب کنند، اما به این نکته اذعان دارد که توان جبران خسارت های ناشی از تحریم های آمریکا را ندارد.

یک دیپلمات ارشد انگلیسی به ایرنا گفت: تحریم ها و فشار حداکثری آمریکا علیه ایران ریسک بالایی دارد و به نتیجه نمی‌رسد. او بعید دانست که کاهش تعهدات ایران در برجام موضع لندن را به واشنگتن نزدیک کند اما گفت این روند نجات توافق با ایران را دشوارتر می کند.

این مقام دیپلماتیک درباره اینستکس هم گفت که علاقه‌مندی زیادی برای استفاده از این سازوکار وجود دارد «اما شرکت های انگلیسی نگران تحریم های آمریکا هستند و نمی خواهند اولین شرکتی باشند که از این سازوکار استفاده می کنند.»

رئیس جدید اینستکس در آخرین گفت وگوی تفصیلی خود با پایگاه خبری تحلیلی «کن فم» برجام را یک گام دیپلماتیک خواند و گفت: ایران خود را به عنوان یک کشور پایبند به تعهدات شناسانده است و اتهاماتی که به این کشور در مورد ساخت بمب هسته ای و تلاش برای حمله به دیگر کشورها با موشک های بالستیک مطرح می شود، تنها در حد ادعاست.

وی افزود:‌ از زمان خروج آمریکا از برجام، ایران با فشارهای اقتصادی شدیدی مواجه شده است از این رو برای این که بتوانیم روح برجام را حفظ کنیم باید کاری انجام دهیم.

در همین حال، یک سخنگوی وزارت امور خارجه انگلیس به ایرنا گفت: «برند اربل» قرار است اینستکس را یک گام به جلو هدایت کند، تا همکاری های اقتصادی ایران و اروپا ادامه یابد.

ریچارد دالتون سفیر پیشین انگلیس در تهران و دبیر کل اتاق بازرگانی انگلیس و ایران هم ابراز امیدواری کرد که انتصاب «اربل» به گام های عملی در راستای توسعه مراودات تجاری دو کشور منجر شود.

منبع: ایرنا