اهمیت سفر اخیر ظریف به قطر چه بود؟

اعتمادآنلاین| رای‌الیوم نوشت: گمان نمی‌کنیم توافق امضاشده بین دو دولت قطر و آمریکا، که مبتنی بر توسعه پایگاه العدید آمریکا در قطر است، به مذاق مسئولان ایرانی خوش آمده باشد. چه بسا تنش‌ها بین قطر و چهار دولت عربی عربستان، امارات، بحرین و مصر، که این کشور را تحریم کرده‌اند، باعث شد رسانه‌ها توجه کافی به این توافق نداشته باشند.

در ادامه این مطلب آمده است: حال، این سوال مطرح می شود که پایگاه آمریکایی که نقش اصلی را در براندازی صدام داشت، به چه منظور توسعه خواهد یافت؟ آیا این بار هدفی بزرگتر از عراق مد نظر است؟

زمانی این توافق را به یاد می آوریم که احتمالات تصمیم ایالات متحده در مورد جنگی ویرانگر علیه ایران را در نظر داشته باشیم. با اینکه احتمال اتخاذ چنین تصمیمی از سوی آمریکا در زمان حاضر بسیار اندک است، اما بعید نیست که ترامپ پس از پیروزی دوباره در انتخابات، از پایگاه مذکور برای مأموریت دشوار جنگ با ایران استفاده کند.

قطعا محور اصلی سفر محمدجواد ظریف به دوحه، که در روز دوشنبه انجام شد، بررسی طرح ایالات متحده در مورد تشکیل قوایی برای تضمین آزادی دریانوردی در خلیج فارس بوده است، نه توافق آمریکا و قطر برای توسعه پایگاه العدید.

دولت ترامپ بر این تصور است که اگر صادرات نفت ایران به صفر نرسد، تمام تلاشها و فشارهای آن علیه تهران، به باد می‌رود. مسئولان آمریکایی معتقدند که سواحل ایران نقش اصلی را در دور زدن تحریم‌ها ایفا می‌کنند. بنابراین، مادامی که آمریکا مانع از خروج نفتکش‌های ایرانی از آب‌های خلیج فارس نشود، موفق به صفر کردن صادرات نفت این کشور هم نخواهد شد.

احتمال اجرای طرح آمریکا برای برقراری امنیت دریانوردی در خلیج فارس، با وجود مخالفت دولت‌های مختلف، بسیار کم بود؛ اما اعلام بریتانیا در مورد پیوستن به این ائتلاف، روح تازه ای در این طرح دمید.

در این میان، تهران به نوبه خود وارد اقدام شده تا مانع از تولد این طرح شود. بر همین اساس، تلاش‌های ایران بر برطرف کردن بهانه‌های ایالات متحده برای تشکیل ائتلاف استوار است. در همین راستآ، اخیرا دو هیئت نظامی اماراتی و قطری برای هماهنگی در آبهای خلیج فارس، وارد پایتخت ایران شدند.

علاوه بر این، روابط ایران و عربستان نیز شاهد نوعی عادی سازی و نزدیکی است، که بارزترین نمود آن، رفتار دولت سعودی با حجاج ایرانی است. سفر ظریف به دوحه نیز در همین چارچوب جای می‌گیرد. این در حالی است که رئیس جمهور ایران، حسن روحانی منتظر نماند تا خستگی ظریف از سفر به دوحه برطرف شود و بلافاصله پس از بازگشت او به تهران، اعلام کرد که ایران آماده گسترش همکاری و روابط با دولت‌های همسایه است.

هنوز مشخص نیست که تلاشهای کدام طرف با موفقیت مواجه می شود. صرفنظر از اینکه طرح آمریکا اجرایی می شود یا نه، ساقط شدن پهپاد آمریکایی و همچنین توقیف نفتکش‌ها، بدون شک نشان‌دهنده جدیت ایران در پایبندی به این اصل است که «تنها تا زمانی دیگر دولت‌ها می‌توانند به صادرات نفت خود از تنگه هرمز ادامه دهند که ایران بتواند نفت خود را صادر کند.»

تمام نشانه‌ها حکایت از آن دارد که ایالات متحده آماده عقب‌نشینی از فشارهای خود علیه ایران نیست. اگر دیگر دولتها و به‌ویژه دولت‌های منطقه، با آمریکا همکاری نکنند، سیاست فشار علیه ایران، با شکست مواجه می شود.

و این همان نکته‌ای است که ظریف در جریان سفر خود به دوحه، دعوت به آن کرد. گذشته از این، سفر ظریف پیام دیگری نیز در برداشت؛ مبتنی بر آنکه هرگز ایران تنها طرفی نیست که از افزایش فشارهای آمریکا ضرر می کند؛ بلکه در صورت ادامه این شرایط، تمام منطقه زیان کرده و وارد جنگی ناخواسته و فراگیر می شود.

منبع: انتخاب