نومحافظه‌کاران و دولت ترامپ

اعتمادآنلاین| فرید مرجایی- آیا سیاست خارجی دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا تحت نفوذ شبکه و عوامل نومحافظه کاران (نئوکان ها) است؟ و یا اینکه دولت راستگرای وی فاصله ای با آنها حفظ کرده است؟در چهل سال گذشته، شبکه نومحافظه کاران بعنوان یکی از اجزاء و عناصر ائتلاف در درون حزب جمهوریخواه قرار گرفت (1). از زمان پیدایش جریان نومحافظه کاران در اوایل دهه 1970 میلادی، تمرکز آنها بصورت روشمند معطوف به سیاست خارجی عقاب (جنگ طلب) و حامی اسرائیل بود. بنابر این، نئوکان ها تمایل به، و یا درگیری مستقیم با سیاست فرهنگی راستگرای دولت های جمهوریخواه نداشتند. در این چهل سال گذشته، این پارادوکس (نومحافظه کاران) در مورد سیاست خارجی عقاب و در عین حال پارادایم فرهنگی راست، بحرانی نداشت. ولی اکنون ماهیت دولت ترامپ به این پارادوکس (و کشمکش هویتی) نومحافظه کاران توجه و موضوعیت بخشیده است.

در کمپین انتخاباتی 2016، دونالد ترامپ با یک پلاتفرم پوپولیستی، موفق شد که در رقابت های درون حزبی، شانزده کاندید سنتی جمهوریخواه را شکست دهد. ترامپ در کمپین خودش، از سیاست های جهانی (گلوبالیست) و جنگ های بی پایان جمهوریخواهان و دموکرات ها هر دو، انتقاد کرده و با حمله و انتقاد از سیاستمداران جمهوریخواه مثل جرج بوش و سناتور مک کین، هویت راست مستقل و پوپولیستی را شکل داد. این پیام منحصر به فرد ترامپ- بر اینکه، به جای درگیری در اقصی نقاط جهان، دولت امریکا باید به مردم و کشور خود بپردازد- در سال 2016 فقط از برنی سندرز از زاویه چپ منعکس می شد. با این وصف وی به رآی دهندگان و مردم امریکا یک هویت راست جدیدی را معرفی کرد، که از طرفی ضد-مهاجر (نیم نژادپرست)، ضد مسلمان، زن ستیز، و در عین حال ضد گلوبالیست بود.

طبیعتا گفتمان انتخاباتی ترامپ که ضد-پیمان ناتو، ضد-جنگ و آنتی گلوبالیست از بستر غیر سنتی راست بود، نومحافظه کاران (نئوکان ها) در حزب جمهوریخواه را نگران کرده در شرایط خاصی قرار می داد. چرا که جنگ عراق، تحریم های وسیع علیه ایران، جنگ های نیابتی دیگر (در خدمت اسرائیل)، همه دست پخت نومحافظه کاران می بود. بنابر این، در این فاز سیاسی، شبکه نو محافظه کاران در یک دو راهی تاریخی قرار گرفتند که آیا با دولت جمهوریخواه ترامپ همکاری کنند یا خیر؟

در عین حال، عبور و انتقال استراتژیک گروه نیوکان ها از یک حزب به حزب دیگر (در زمان پیروزی ریگان 1980)، بیانگر آن بود که آن ها به پدیده «تحزب» فقط بعنوان یک وسیله استراتژیک صرف می نگرند که سیاست های عقاب خود را دنبال کنند، و نه «حزب» بعنوان هدف غایی. بنابر این، در روزهای انتخابات و زمان پیروزی ترامپ، تعداد زیادی از نومحافظه کاران از جریان ترامپ فاصله گرفتند.

David Frum

آقای دیوید فرام، یکی از شخصیت های نیوکان در دولت جرج بوش، نویسنده سخنرانی «محور شرارت» بود. وی در مقاله مفصلی در هفته نامه آتلانتیک به جریان ناسیونالیسم ترامپ، و اینکه چگونه حزب جمهوریخواه میزبان آن شده حمله‌ور شد.

Bill Kristol

آقای بیل کریستال، سردبیر هفته نامه نومحافظه کار بنام «ویکلی استاندارد» بود. پدر وی اروینگ کریستال در حقیقت یکی از بنیانگزاران حلقه نیوکان بود. بیل کریستال در زمان انتخابات 2016 در تحلیل های تلویزیونی اش منتقد جدی ناسیونالیسم (سفید پوستان) ترامپ بود.

Max Boot

آقای ماکس بوت، در دوران بچگی از شوروی به امریکا مهاجرت کرده بود. یکی از نومحافظه کاران پر سر و صدا در زمان دولت جرج بوش بوده، و در نشریات وال استریت جورنال و ویکلی استاندارد از سیاست سلطه طلبی امریکا حمایت صریح می کرد. آقای ماکس بوت، در مقاله ای عبارت «امپریالیسم خیرخواه» را مطرح کرد. وی از مشاورین مارکو روبیو، سناتور جمهوریخواه جنگلطلب امریکا نیز بود.

ولی در زمان انتخابات 2016 وی از ترامپ فاصله گرفته، و به خاطر ناسیونالیسم سفید پوستان و تغییرات در حزب جمهوریخواه در زمان ترامپ به انتقاد شدید پرداخت. ماکس بوت که همواره عضو «شورای روابط خارجی» بود، بطور رسمی از حزب جمهوریخواه خارج شد. از طرف دیگر، چند نفری با چراغ خاموش رابطه ای با ترامپ را زنده نگاه می داشتند. در این مرحله، هنری کیسینجر برای مشاوره و دیدن جرد کوشنر داماد صهیونیست ترامپ، دعوت می شد.

Rupert Murdock

روپرت مرداک که امپراطوری رسانه ای در اروپا، استرالیا، و امریکا دارد، در نشریات خود سال ها از سیاست های نومحافظه کاران حمایت کرده است. مرداک بعنوان یک گلوبالیست از همان اول پشتیبانی خود را از ترامپ اعلان نمود. وی دوست خانوادگی ترامپ نیز است. در اوایل زمامداری ترامپ، در دولت وی کشمکشی بود بین دو جناح پوپولیست های راست، و گلوبالیست های (بالقوه نزدیک به نومحافظه کاران). در ضمن، در آن مقطع پست های دستگاه سیاست خارجی ترامپ از افراد حلقه نیوکان ها شکل نگرفته بود. به همین جهت، در سال اول مشاورین ترامپ به وی اجازه نمی دادند که از توافق برجام خارج شود.

Bret Stephens

آقای برت استیونز، یکی از نومحافظه کاران جوان تر که سابقا از سردبیران روزنامه جروزلم پست بود، چند سالی است که برای نیویورک تایمز کار می کند. وی در سال اول دولت ترامپ با گلایه از ترامپ نوشت که، علیرغم نژاد پرستی و زن ستیزی ترامپ، بعضی از ما (نیوکان ها) از وی و انتخاباتش حمایت کردیم، ولی اکنون می بینیم که نه تنها ترامپ از توافق برجام خارج نشده، بلکه علیه دولت سوریه نیز اقدام جدی نکرده است. التبه ناگفته نماند که برت استیونز بعد ها به دو آرزوی خود رسید.

در این مقطع، وب سایت «برایت بارد» نزدیک به پوپولیست های حامی ترامپ، از یکطرف محتوی و جهت نژادپرستانه داشته، و از طرف دیگر حمایت گسترده ای از اسرائیل می نمود. نومحافظه کاران که اغلب از اقلیت امریکایی یهودی تبار هستند، طبیعتا نسبت به ناسیونالیسم سفید پوستان ناخوشایند اند، ولی حمایت بی چون و چرای «برایت بارد» از اسرائیل را می ستودند. عوامل ناراضی از این ترکیب بخصوص، این پدیده را «صهیونیست های یهودی ستیز» نامیدند.

مهم آنکه، در مرحله بعدی، با کنار گذاشتن استیون بنن (آیکان پوپولیست ها) از کاخ سفید، چرخش و جو جدیدی در سیاست داخلی و خارجی دولت ترامپ نسج گرفت. در عین حال، نزدیکی و نفوذ جرد کوشنکر بر شخص ترامپ هم برای ناظرین بیشتر عیان می شد. سفیر امریکا به اسرائیل دیوید فریدمن تعیین شد، یک سوپر صهیونیستی که به جناح راست اسرائیل نزدیک است. اندک اندک مشاورین ترامپ در کاخ سفید در حال عوض شدن بودند. مایک پمپئو که یک سیاستمدار دست راستی است به وزارت خارجه گماشته شد. جهان بینی مذهبی/بنیادگرایانه پمپئو و معاون رییس جمهور مایک پنس، نسبت به امور خارجه، در عمل با نیوکان ها همخوانی دارد.

Elliott Abrams

آقای الیوت آبرامز، یکی از شخصیت های اصلی جریان نیوکان است. در زمان دولت رونالد ریگان وی معاون وزارت خارجه در بخش امریکای لاتین بود. در این مقام، وی از جنایاتی که در السالوادور و گواتمالا و نیکاراگوئه اتفاق می افتاد، پشتیبانی غیرمستقیم می کرد. آبرامز در جریان رسوایی کنترا گیت، دست مستقیم داشته و طبیعتا مشگل حقوقی پیدا کرد. به همین جهت در زمان دولت جرج بوش، با چراغ خاموش وی را در شورای امنیت ملی استخدام کردند. زیر دست کاندولیزا رایس، ایشان به مسائل خاورمیانه می پرداخت. در عین حال، آبرامز داماد آقای نورمن پودهورتز، یکی از بنیانگزاران شبکه نومحافظه کاران (نیوکان) است.

برخلاف موضع کمپین انتخاباتی خود مبنی بر عدم دخالت در کشور ها، دولت ترامپ در مورد ونزوئلا دست به تحریکاتی علیه دولت مادورو زده، و به نفع گوایدو حرکت کرد. در راستای همان دخالت در تحولات ونزوئلا و تحریم ها، ترامپ آقای آبرامز را مسول امور ونزوئلا قرار داد.

John Bolton

در این مقطع، جان بولتون به مقام مشاور امنیت ملی در کاخ سفید ترامپ قرار گرفت. جان بولتون از نومحافظه کاران سابقه دار و حامیان جنگ عراق در واشنگتن محسوب می شد. علیرغم اعترض بسیاری از سناتور های کمیته امور خارجه، دولت جرج بوش وی را به منسب نمایندگی امریکا در سازمان ملل سپرد.

دقیقا بعد از ورود بولتون به شورای امنیت ملی، چند اتقاق مهم در حوزه سیاست خارجی دولت ترامپ شکل گرفت. ارتفاعات جولان به اسرائیل تعلق گرفت، سفارت امریکا به اورشلیم انتقال یافته، و بالاخره از همه مهمتر اینکه دولت ترامپ از توافق برجام خارج شد. بعنوان حامیان یکجانبه گرایی امریکا، نو محافظه کاران در نوشته ها شان، حتی در زمان جرج بوش، منتقد چند جانبه گرایی، توافق های بین المللی، دادگاه جهانی، کنوانسیون ژنو و سازمان ملل بوده اند.

ماه ها پیش بولتون از منسب مشاور امنیت ملی کاخ سفید کنار گذاشته شد، ولی گمان می رود که تعدادی از پرسونلی که وی به همراه خود به تیم شورای امنیت ملی برده بود، هنوز باقی مانده باشند. بدیهی است که ترور جنایتکارانه شهید سپهبد قاسم سلیمانی بوسیله دولت ترامپ برای ناظرین در اروپا، خاورمیانه و خود امریکا غیر قابل هضم و درک بود. ورود اخیر این چند نومحافظه کار در دولت ترامپ می تواند که این اقدام بزدلانه را رمزگشایی کند.

David Wurmser

آقای «دیوید وورمزر»، یک نیوکان امریکایی است که در کشور سوییس بدنیا آمده بود. وی در دولت جرج بوش به کاخ سفید، دفتر دیک چینی، نزدیک بوده، و یکی از حامیان سرسخت اسرئیل و از مشوقین جنگ عراق محسوب می شد. همسر ایشان، خانم میراف وورمزر، یک نیوکان اسرائیلی-امریکایی است. در زمان دولت بوش، میراف وورمزر تشکلیلاتی درست کرد به نام M.E.M.R.I.

هدف این تشکیلات آن بود که رسانه های کشور های مسلمان و محور مقاومت را رصد کرده، و تکه هایی را سوا کرده که آن کشور ها را تروریست جلوه دهد.

این اواخر، آقای دیوید وورمزر به تیم مشاوران سیاست خارجی ترامپ ملحق شده است. خبرگزاری بلومبرگ گزارش می دهد که وورمزر در جایگاه جدید خود، در ماه های می و ژوئن 2019، دو یادداشت برای جان بولتون ارسال داشت و ترور سردار قاسم سلیمانی را تجویز کرده بود. در یادداست اش، وورمزر گفته بود که ترور سپهبد سلیمانی، بحرانی برای ایران ایجاد خواهد کرد.

در اوج قدرتشان، در زمان ریاست جمهوری جرج بوش (و دیک چینی)، اطلاعاتی از نحوه و زیست سیاسی نومحافظه کاران منتشر می شد. گفته می شد که از نظر فلسفی نئوکان ها به سپهر ماکیاولی و لیو اشتراس کشش داشتند. نئوکان ها اکثرا در مسند مشاور قرار می گیرند، جمله معروفی تکرار می شود که «بهتر است که در موقعیت و جایگاهی قرار گرفت که در گوش شاه نجوا کنند، و نه اینکه بطور مستقیم حکومت کنند.»

(1) برای شناسایی و توضیح کامل جریان نومحافظه کاران رجوع کنید به مقاله نگارنده در دو ماهنامه چشم انداز ایران شماره 17.

منبع: سالنامه اعتماد