ایران در بحبوحه تحریم آمریکا، به آرامی نفوذ خود در آسیای میانه را گسترش می‌دهد

اعتمادآنلاین| العرب، رسانه نزدیک به عربستان سعودی نوشت: در ماه‌های اخیر، ایران بر تحرکات خود در دریای خزر افزوده است و همین مساله، توجه قدرت‌های بزرگی نظیر روسیه و همچنین، دولت‌های منطقه خلیج فارس را به خود مشغول کرده است.

در این رابطه، تحلیلگران بر این عقیده اند که تهران پس از سال‌ها تحت فشار بین المللی قرار گرفتن، تلاش می‌کند راه تنفسی برای خود یافته و بر نفوذش در این منطقه بیفزاید. در واقع تهران به دنبال برپایی روابط دریایی مستحکمتر با دولت‌های اسیای میانه است.

در ادامه این مطلب آمده است: تحرکات تهران و فعالیت‌های نظامی اخیر آن در دریای خزر در حالی است که در سال 2018 بین دولت‌های حاشیه این دریای استراتژیک، یک توافق تاریخی امضا شد.

پس تحریم‌های اقتصادی آمریکا، ایران تصمیم به قدرت نمایی در دریای خزر گرفت، انچه که می‌تواند باعث خشمگین شدن روسیه‌ای شود که روی توافق سال 2018 برای کاهش قدرت و نفوذ ایران، حساب کرده است.

تحرکات سریع

اظهارات اخیر مسئولان ایرانی، در کنار بازدید‌های فرماندهان ارشد این کشور از تاسیسات دریایی در این منطقه، علاوه بر تلاش‌های دیپلماتیک پی در پی برای تشدید روابط با دولت‌های واقع در ساحل دریای خزر، باعث عصبانیت مسکو و کشور‌هایی نظیر عربستان سعودی و امارات متحده عربی می‌شود.

برخی مدعی اند که ایران شروع به نقض توافق 2018 نموده است. در این میان، رئیس جمهور این کشور، حسن روحانی، طی نشستی که در قزاقستان برگزار شد و سران روسیه، قزاقستان، آذربایجان و ترکمنستان در آن حضور داشتند، بر لزوم حل اختلافاتی که از دو دهه پیش وجود داشته، تاکید نمود.

جیمز دورسی، پژوهشگر اندیشکده واشنگتن در مقاله‌ای تحت عنوان «قدرت نمایی ایران در دریای خزر» می‌گوید: سیاستمداران در روسیه و دولت‌های خلیج فارس، به دقت تحرکات ایران در دریای خزر را تحت نظر دارند. این تحرکات ایران همزمان شده است با درگیری‌های متوالی در خصوص فعالیت دریایی در منطقه خلیج فارس و افزایش نفوذ دریایی ترکیه در شرق مدیترانه.

دورسی تاکید می‌کند که حضور دریایی ایران در خزر، کم رنگ است، اما همزمان، وی به تاکید مسئولان نظامی برجسته ایران از جمله فرمانده نیرو‌های دریایی این کشور، حسین خانزادی، بر اهمیت دریای خزر برای امنیت ملی این کشور، اشاره می‌کند.

در آوریل گذشته، فرماندهان ایرانی پیشنهاد همکاری مستحکم‌تر و آموزش‌های دریایی مشترک با دولت‌های نظیر آذربایجان و ترکمنستان را دادند و خانزادی در این باره تصریح کرد: دریای خزر، دریای صلح و دوستی است و می‌توانیم مشارکت استراتژیک نظامی با همسایگانمان داشته باشیم. ما اماده گسترش روابط با دولت‌های همسایه و دوست هستیم.

دورسی تاکید می‌کند که تحرکات ایران چیزی بیش از تقویت حضور نظامی آن در حوزه‌ای است که روسیه، آذربایجان، ترکمنستان و قزاقستان نیز در ان حاضرند. روابط دریایی مستحکم‌تر با دولت‌های حاشیه دریای خزر، به ایران این امکان را می‌دهد تا از جایگاه خود در زمانی که دولت‌های اسیای میانه نگران دخالت چین در زمینه‌های امنیتی خود هستند، استفاده کند.

ایران امیدوار است که جغرافیا و قطع رابطه بین برخی دولت‌های آسیای میانه و عربستان، به نفع آن تمام شود، بویژه آنکه وزیر خارجه تاجیکستان، سراج الدین مهر الدین، دعوت عربستان سعودی برای حضور در نشست سازمان همکاری‌های اسلامی را نپذیرفته و به جای ان، به ایران سفر کرد.

از همان زمان، ایران با سرمایه گذاری به ارزش 4 میلیارد دلار، برای تکمیل تونل‌هایی به طول 5 کیلومتر در تاجیکستان، موافقت نمود.

دورسی بر این عقیده است که چه بسا بزرگترین برگه برنده ایران، در ارتباط یافتن دریای خزر با دریای عرب (در جنوب دریای عمان) باشد، آنچه باعث می‌شود موقعیتی برای ایران بوجود اید که امکان آن برای دولت‌های عربی خلیج فارس فراهم نیست و این دولت‌ها نمی‌توانند به راحتی و ارزانی، مسیر کوتاهی منتهی به اقیانوس آرام داشته باشند.

ایران در تمام طرح‌های زیربنایی رئیس جمهور ازبکستان نقش مهمی دارد و در همین رابطه، اومیدا هاشیموفا، تحلیلگر مسائل آسیای میانه می‌گوید: «در زمانی که شهر تاشکند ازبکستان به دنبال تنوع بخشیدن به روابط اقتصادی خود است، ظاهرا ایران نقش مهمی در محاسبات آن دارد و برای ازبکستان، تنها بنادر ایرانی کوتاهتر و ارزانتر به سمت دریا، مطرح نیستند، بلکه این کشور نمی‌تواند طرح‌های راه آهنی خود در آینده را بدون مشارکت تهران به انجام رساند.»

منبع: انتخاب