روابط استراتژیک ایران و عراق

اعتمادآنلاین| سفر نخست‌وزیر عراق به ایران، اولین سفر مصطفی الکاظمی در منصب جدید به کشورهای خارجی است. این موضوع نشان‌دهنده عمق روابط استراتژیک تهران و بغداد همچنین اهمیت روابط دوجانبه با ایران برای دولت عراق بوده و بیانگر آن است که به رغم برخی تبلیغات که صورت می‌گیرد، دو همسایه همچنان بر حفظ این روابط استراتژیک تاکید دارند. ایران و عراق در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی روابط تنگاتنگی دارند و توسعه این روابط مبتنی بر آن است که علاوه بر نزدیکی و اشتراکاتی که میان دو ملت وجود داشته و دارد، مسوولان دو کشور نیز تلاش کنند که این روابط گسترش پیدا کند. برای توسعه روابط نیاز است که نقشه‌ راهی وجود داشته باشد و مسوولان ایران و عراق باید طی دیدارهای گوناگون چارچوب این توسعه را با توجه به اولویت‌های ژئوپولیتیکی منطقه تعیین کنند.

ایران و عراق می‌توانند علاوه بر همکاری‌های ضروری و دوجانبه، گام‌هایی در مسیر همکاری‌های منطقه‌ای برداشته و در شرایطی که بیماری کرونا مشکلاتی جدی برای خاورمیانه ایجاد کرده و باعث شده، معضلاتی نظیر کاهش قیمت نفت و کاهش عمده همکاری‌های تجاری به وجود آید، نقش‌آفرینی جدی داشته باشند. ایالات متحده در سال‌های اخیر تلاش داشته تا علاوه بر متشنج کردن روابط سیاسی تهران و بغداد، گام‌هایی جدی در مسیر کاهش همکاری‌های تجاری دو کشور بردارد و در این مسیر با وضع و اعمال تحریم‌های گوناگون، ضربه‌هایی به تجارت دوجانبه ایران و عراق وارد کرده است. سفرهایی نظیر سفر وزیر امور خارجه ایران به عراق و سفر مصطفی الکاظمی به تهران می‌تواند نقش مهمی در رفع برخی سوءتفاهم‌ها همچنین یافتن راهکارهایی جدید برای حفظ و افزایش همکاری‌های مشترک باشد. مقامات دو کشور باید بدانند، نگاه کوتاه‌مدت و بدون دوراندیشی در تصمیم‌گیری‌ها نمی‌تواند منافع ملی هیچ کدام از طرفین را تامین کند و ضروری است که در هر تصمیم‌گیری، نگاهی استراتژیک داشت. اینکه عراق اجازه دهد، ایالات متحده به صورت یکجانبه تحریم‌‌هایی را اعمال کرده و روابط استراتژیک تهران و بغداد را تحت تاثیر قرار دهد، اشتباه است و عراق باید بداند روابط عمیق دو کشور که بر پایه مشترکات دو ملت بنا شده نباید تحت تاثیر دخالت دولت‌های بیگانه آسیب ببیند. وضعیت فوق‌العاده روابط تهران و بغداد سبب شده که برخی کشورها در منطقه و جهان نگران شوند و تدابیری اتخاذ کنند که از گسترش روابط میان ایران و عراق جلوگیری به عمل آید.

یکی از نگرانی‌های امریکا این است که همکاری‌های گسترده ایران و عراق، مانع اثربخشی سیاست «فشار حداکثری» شود که در سال‌های اخیر از سوی کاخ سفید در قبال جمهوری اسلامی ایران اتخاذ شده و به همین دلیل با استفاده از ابزارهای قدرت خود در عراق می‌کوشد تا فشار بر ایران را افزایش دهد. به نظر می‌رسد اما ملت عراق تا این اندازه از علم و آگاهی و فهم برخوردار باشند که اجازه ندهند از آنها به عنوان یک ابزار برای افزایش فشار علیه کشور دوست و برادرشان، ایران استفاده شود.

اعتقاد نگارنده بر آن است که سیاست‌های امریکا برای از بین بردن روابط استراتژیک میان ایران و عراق کارساز نبوده و این کشور نتوانسته به اهداف مد نظر خود دست یابد. آمدن نخست‌وزیر عراق به ایران به عنوان اولین سفر خارجی نیز موید همین امر است که دولت عراق، اهمیت و ضرورت برقراری روابط مثبت و سازنده با ایران را درک کرده و می‌خواهد ضمن گفت‌وگو و تبادل نظر با مقامات ایرانی، گام‌هایی در مسیر افزایش مراودات دوجانبه نیز بردارد. آنچه در خصوص احتمال میانجی‌گری عراق میان ایران و عربستان نیز مطرح می‌شود شاید صحیح باشد اما جمهوری اسلامی ایران نیازی به آن ندارد و اعلام کرده، حاضر است هر زمان که نیاز باشد مستقیما با مقامات عربستانی به گفت‌وگو بنشیند.

منبع: روزنامه اعتماد