آیا آمریکا و چین وارد جنگ سرد شده‌اند؟

اعتمادآنلاین| تقابل میان آمریکا و چین در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ افزایش یافته است تا جایی که برای از ناظران مسائل بین‌الملل از حرکت دو کشور به سمت یک جنگ سرد خبر می‌دهند.

آمریکا و چین چندین دهه است که درگیر رقابت جدی در حوزه‌های مالی و بانکی، تجاری، سیاسی و نظامی هستند اما این رقابت در سال‌های اخیر و بویژه از زمان حضور ترامپ در کاخ سفید شدت و حدت بیشتری یافته و به سمت تخاصم میل کرده است تا جایی که تحلیلگران از آغاز یک جنگ سرد میان این دو کشور سخن می‌گویند.

در دو سال گذشته جنگ تجاری سختی میان دو کشور رخ داد. وضع تعرفه‌های سنگین خصوصا از جانب آمریکا اوضاع روابط تجاری میان دو کشور را آشفته کرده بود تا آنکه دی ماه سال گذشته آمریکا و چین موافقتنامه‌ای با هدف تخفیف جنگ تجاری میان دو کشور امضا کردند. دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در سخنانی در واشنگتن گفت که این توافق برای اقتصاد آمریکا دگرگون کننده خواهد بود. رهبران چین هم آن را توافقی دو سر برد توصیف کردند که به رشد روابط دو کشور کمک خواهد کرد.

اما موافقتنامه اقتصادی هم نتوانست تاثیر قابل اعتنایی در روابط غیردوستانه دو طرف ایجاد کند. بحران کرونا عامل دیگری برای تنش بین دو کشور بود. آمریکا، با بهره گیری از تعابیری همچون ویروس چینی، پکن را به شیوع کرونا در جهان متهم کرد. در پاسخ به این اتهام زنی‌ها، وانگ یی، وزیر خارجه چین روز یکشنبه 3 خرداد در یک ویدئوکنفرانس مطبوعاتی اعلام کرد که دولت آمریکا با دروغ‌پردازی درباره ویروس کرونا، در حال وارد کردن مناسبات دو کشور به دور تازه‌ای از جنگ سرد است. وزیر خارجه چین هشدار داد که خطر متوجه صلح جهانی است.

در هر صورت در فضای توام با سوءظن هر موضوعی می تواند دستمایه تنش و تخاصم بین دو طرف باشد در این راستا امضای پیش نویس سند همکاری 25 ساله ایران و چین هم از این قاعده مستثنی نشد به طوری که برخی از مقامات آمریکایی ناراحتی و نگرانی خود از این موضوع را اعلام کردند.

توافق ایران و چین در صورتی که به سرانجام برسد، می‌تواند موجب پیوند خوردن ظرفیت‌های دو کشوری باشد که در جبهه مقابل آمریکا قرار دارند و از سیاست‌های این کشور ضربه خورده‌اند. در عین حال این دو کشور ظرفیت‌هایی دارند که می توانند با هم افزایش با یکدیگر به سمت شکل‌گیری یک قطب سیاسی- اقتصادی گام بردارند.

در شرایطی که روابط آمریکا و چین، پیش از این حول مسایلی مانند جنگ تجاری، کرونا، تایوان، دریای جنوبی، هنگ‌کنگ، تبت و سین‌کیانگ تیر و تار شده بود، بر سر تخلیه کنسولگری‌ها بار دیگر به تیرگی گراییده است، روابط دو کشور به جایی رسیده است که برخی از آن به جنگ سرد جدید تعبیر می‌کنند.

در 31 تیر ماه ترامپ، به دولت چین اعلام کرد که کنسولگری خود را در شهر هیوستون ایالت تگزاس تعطیل کند. مایک پومپئو، وزیرخارجه آمریکا دلیل این کار را حفاظت از حق مالکیت معنوی و اطلاعات خصوصی آمریکا اعلام کرد، وانگ ونبین، سخنگوی وزارت امورخارجه چین این اقدام آمریکا را توهین آمیز و غیر قابل توجیه خواند و آن را به شدت محکوم کرد. در واکنش به این اقدام چین در روز 6 مرداد در اقدامی تلافی جویانه با ورود به ساختمان کنسولگری آمریکا در چنگدو و با افراشتن پرچم خود کنترل این محل را در دست گرفت.

ظاهرا تنش‌ها حتی به حوزه نظامی نیز کشیده شده است روز جمعه 27 تیر دو ناو هواپیمابر «یواس‌اس رونالد ریگان» و «یواس‌اس نیمیتز» در رزمایش بزرگ نظامی در آب‌های دریای جنوبی چین مشارکت کردند. این دو ناو در اوایل ماه ژوئیه عازم این منطقه شده‌ بودند. انتشار خبر مربوط به اعزام این دو ناو جنگی به آب‌های دریای جنوبی چین ناخشنودی رهبران چین را برانگیخت.

حالا چین و آمریکا علاوه بر رقابت‌های سیاسی، تجاری و نظامی در جهان، دامنه رقابت‌های خود را به خارج از کره خاکی یعنی فضا کشانده‌اند. فعالیت جهانی سامانه مسیریابی ماهواره‌ای ساخت چین روز 11 مرداد آغاز شد. به گفته رسانه‌های چینی، راه‌اندازی و علمیاتی شدن کامل شبکه جهانی ناوبری و موقعیت‌یابی «بیدو» ساخت چین در مراسمی با حضور «شی‌ جین پینگ» رییس جمهوری چین انجام شد. به گفته مسئولان فضایی چین با تکمیل ساختار ماهواره نسل سوم بیدو، عملکرد این ماهواره از حوزه منطقه ای به حوزه جهانی ارتقا یافته و از این پس مردم سراسر جهان می‌توانند از خدمات این ماهواره استفاده کنند.

این در حالی است که رئیس‌جمهور آمریکا 28 خردادماه 97 به پنتاگون دستور تشکیل نیروی فضایی به عنوان یکی از شاخه‌های نیروی مسلح آمریکا را داد. نیروی فضایی آمریکا در کنار ارتش، نیروی هوایی، نیروی دریایی، تفنگداران دریایی و گارد ساحلی، ششمین شاخه نیروهای مسلح آمریکا است.

موسسه چونگ یانگ وابسته به دانشگاه خلق پکن دیدگاه‌های مربوط به 100 نفر از پژوهشگران را منتشر و بر اساس آن اعلام کرده است جنگ سرد بین آمریکا و چین آغاز شده است. 90 درصد این محققان بر این باورند که چین قادر به مقابله با آمریکا در این جنگ است.

منبع: ایرنا