امانوئل مکرون؛ میانجی‌گر یا استعمارگر لبنان؟

اعتمادآنلاین| منیژه موذن - دومین سفر امانوئل مکرون به لبنان پس از انفجار بیروت روز چهارشنبه به پایان رسید و رئیس‌جمهور فرانسه با وعده تشکیل دولت تا 15 روز آینده این کشور بحران‌زده را ترک کرد و به عراق رفت. اما آیا نقش فرانسه در اصلاحات سیاسی لبنان آن‌گونه که خود مکرون می‌گوید، دست برادری است یا زنجیر تازه استعمار؟

دیدار با فیروز

امانوئل مکرون در دومین سفر خود به لبنان در طول هفته‌های اخیر، اولین دیدار رسمی‌اش را در میان تعجب همگان با فیروز به انجام رساند؛ خواننده پرآوازه لبنان و جهان عرب که هرگز در امور سیاسی دخالت نکرده است. آنچه رئیس‌جمهور فرانسه را به خانه خواننده لبنانی کشاند تا خود مدال لژیون دونور را بر گردن او بیاویزد، به گفته خود مکرون جایگاه فیروز در میان مردم لبنان است. همه گروه‌های سیاسی مختلف لبنان با وجود اختلاف‌های بزرگ و ریشه‌ای، صدای فیروز را دوست دارند و او را بخش مهمی از فرهنگ و هنر سرزمین خود می‌دانند. مکرون در ملاقات با فیروز گفت لبنانی که دوست دارد ببیند «لبنانِ فیروز» است.

معترضان لبنانی در مقابل منزل فیروز پلاکاردهایی با نوشته «نه به کابینه‌ای از سوی قاتلان یا با قاتلان» و «در طرف اشتباه تاریخ نباشید!» در دست داشتند. برخی هم شعار «ادیب نه» سر می‌دادند که به مصطفی ادیب اشاره داشت؛ مردی که دوشنبه از سوی رهبران لبنانی به عنوان نخست‌وزیر معرفی شد.

مکرون هنگام خروج از آنجا برای صحبت با مردم ایستاد. رئیس‌جمهوری فرانسه گفت: «من به او (فیروز) قول دادم و به شما هم امشب قول می‌دهم که هر کاری لازم باشد انجام دهم تا اصلاحات اجرا شوند و لبنان بهترین را داشته باشد. به شما قول می‌دهم. شما را ترک نمی‌کنم.»

ریسک بزرگ مکرون و فرانسه

مکرون پیش از این دیدار هم در بدو ورود به لبنان طی توییتی چنین به مردم اطمینان داده بود: «به لبنانی‌ها می‌گویم که شما برادران فرانسوی‌ها هستید و همان‌طور که به شما وعده داده بودم، به منظور بررسی آخرین تحولات در خصوص کمک‌های فوری و همکاری مشترک در راستای ایجاد شرایط لازم برای بازسازی و ثبات به بیروت بازگشتم.»

مکرون در ادامه سفر خود تاکید کرد بدون اصلاحات سیاسی و اقتصادی کمک به لبنان ممکن نخواهد بود. او توضیح داد هدف از بازگشتش به لبنان تاکید بر تشکیل فوری دولت با «ماموریت مشخص» برای اجرای اصلاحاتی است که جامعه جهانی آن را شرط ارائه حمایت بین‌المللی به لبنان، که در بازگشت چرخه اقتصادی این کشور نقش بسزایی دارد، تعیین کرده است.

امانوئل مکرون در گفت‌وگو با پولیتیکو به اهداف خود و نقشی که فرانسه در بحران سیاسی لبنان پذیرفته اشاره کرد. او تاکید کرد این آخرین شانس سیستم سیاسی لبنان است: «ریسک بزرگی می‌کنم و به خوبی از آن آگاهم. من تنها چیزی که دارم را روی میز قرار داده‌ام: سرمایه سیاسی‌ام را.»

گروه‌های سیاسی لبنان موافق حضور پررنگ فرانسه هستند

وقتی امانوئل مکرون به فاصله 48 ساعت پس از انفجار بزرگ بیروت در بندر این شهر با معترضان خشمگین سخن می‌گفت، بسیاری از کشورهای منطقه از حضور فرانسه و مکرون در بحران لبنان انتقاد کردند، اما به نظر می‌رسد مردم لبنان و حتی گروه‌های سیاسی مختلف از میانجی‌گری فرانسه برای تشکیل دولت جدید و کمک مالی به لبنان استقبال می‌کنند.

میشل عون رئیس‌جمهور لبنان ساعتی پس از ورود مکرون به این کشور در توییتی ضمن خوشامدگویی به رئیس‌جمهوری فرانسه او را «دوستی برای لبنان که به وعده‌هایش عمل می‌کند» توصیف کرد.

البته دیگر گروه‌های سیاسی نیز از حضور رئیس‌جمهوری فرانسه استقبال کردند. روزنامه فیگارو روز سه‌شنبه در گزارشی به این موضوع پرداخت که مکرون حتی با نماینده حزب‌الله نیز دیدار کرده است. به نوشته این روزنامه، در سفر پیشین مکرون به لبنان در ششم آگوست، او با محمد رعد رئیس فراکسیون الوفاء وابسته به مقاومت نیز دیدار کرده و به او گفته که خواهان همکاری با حزب‌الله برای تغییر لبنان است.

فیگارو همچنین مدعی شد که در هفته‌های اخیر پیام‌هایی میان پاریس و حزب‌الله به دور از نگاه رسانه‌ها ردوبدل شده و یک منبع فرانسوی به این روزنامه اطلاع داده که مکرون در این پیام‌ها به حزب‌الله گفته است: «در خصوص مساله سلاح و 2 سه موضوع دیگر که برای شما مهم است قصد نداریم شما را تحت فشار بگذاریم، اما در مقابل حکومت را فعال کرده و خود نیز ایفای نقش کنید. ما نمی‌توانیم به این وضع ادامه دهیم چراکه در این صورت مردم و حکومت غرق خواهند شد.»

در ادامه روند اصلاحات سیاسی در لبنان رئیس‌جمهور فرانسه سفر دیگری نیز به این کشور خواهد داشت. به نظر می‌رسد فرانسه با رضایت نیروهای سیاسی لبنان ابتکار عمل را در این کشور در دست گرفته و بر روند اصلاحات و کمک‌های اقتصادی به این کشور نظارت مستقیم خواهد داشت. مکرون با وعده تشکیل سریع دولت انتقالی پس از پایان سفر در لبنان، به عراق سفر کرد. او قبل از سفر به عراق گفت: «صبح چهارشنبه به عراق می‌روم تا با همکاری با سازمان ملل ابتکار عملی را برای حمایت از روند حاکمیت این کشور آغاز کنم.»

آینده سیاسی لبنان ریسک بزرگی است که مکرون پذیرفته و موفقیت یا عدم موفقیت آن به عوامل زیادی بستگی دارد، اما آنچه روشن است اینکه فرانسه با تمام توان سیاسی خود به خاورمیانه بازگشته؛ سود بازگشت به خاورمیانه برای فرانسه و امانوئل مکرون اما همچون آینده سیاسی لبنان تنها با گذشت زمان مشخص خواهد شد.