در اعتراضات روز یکشنبه روسیه چه گذشت؟

اعتمادآنلاین| منیژه موذن- در اعتراضات روز یکشنبه روسیه بیش از پنج هزار و صد نفر بازداشت شدند. سرکوب گسترده، رفتار خشن پلیس با معترضان و هدف قرار دادن روزنامه‌نگاران به تعبیر بسیاری نشان‌دهنده آغاز دورانی تاریک در روسیه است. اعتراضاتی که با بازداشت رهبر برجسته مخالفان پوتین، الکسی ناوالنی آغاز شد حالا پس از گذشت 2 هفته به تعریف جدیدی از میزان سرکوب دولت روسیه تبدیل شده است و پیامی شفاف با خود دارد: «کرملین هیچ مخالفتی را برنمی‌تابد.»

اعتراضات عصر یکشنبه

کرملین روز یکشنبه ترسناک‌ترین عملیات پلیس روسیه در سال‌های اخیر را انجام داد تا جنبش اعتراضی حمایت از رهبر زندانی مخالفان، آلکسی ناوالنی، را که برای دومین آخر هفته متوالی در سراسر کشور به خیابان‌ها آمده بودند سرکوب کند، اما نمایش قدرت پلیس روسیه- از جمله بستن ایستگاه‌های مترو، دستگیری هزاران نفر و استفاده از تاکتیک‌های وحشیانه سرکوب- نتوانست این اعتراضات را خفه کند.

مردم روسیه در یخ‌های خلیج اقیانوس آرام و هزاران شهر در سیبری تا کوه‌های اورال و سن‌پترزبورگ در اعتراض به بازداشت ناوالنی تجمع کردند.

در مسکو معترضان از تعداد زیادی ایست بازرسی و صفوف افسران پلیس ضد شورش گذشتند تا در ستونی به سمت زندان محل نگهداری آلکسی ناوالنی حرکت کنند و شعار دهند: «همه برای یکی و یکی برای همه.»

گروهی از فعالان روسیه گزارش دادند تا اواخر عصر یکشنبه در مسکو بیش از پنج هزار نفر در دست‌کم 85 شهر در سراسر روسیه بازداشت شده‌اند، البته بعدتر بسیاری از آنها آزاد شدند.

تعداد زیادی از افسران پلیس ضد شورش با کلاه زرهی و لباس‌های مخصوص مرکز شهر را بسته بودند و رهگذران را کیلومترها دورتر از محل اعتراضات متوقف می‌کردند تا اسناد شناسایی آنها را بررسی کنند و از آنها بپرسند که در خارج از خانه چه می‌کنند.

به گزارش اعتمادآنلاین ، به نقل از نیویورک تایمز، یکی از معترضان به نام آناستازیا کوزمینا، مدیر 25ساله یک آژانس تبلیغاتی، درباره برخورد پلیس می‌گوید: «من نمی‌فهمم آنها از چه چیزی می‌ترسند.» او با اشاره به سال‌های اوج سرکوب در دوران استالین اضافه می‌کند: «گویی به سال 1937 سقوط کرده‌ایم.»

یکی دیگر از معترضان به نام نیکولای بابیکوف 31 ساله، آنالیزور سیستم‌های کامپیوتری در مسکو، نیز در حالی که با نگرانی به پلیس ضد شورش و کامیون‌های خاکستری‌رنگ پلیس که بازداشت‌شدگان را در آنها نگه می‌دارند نگاه می‌کند می‌گوید: «چفت و بست‌ها دارد محکم می‌شود. آزادی رفته‌رفته از بین می‌رود و ما ذره‌ذره دوباره به اتحاد جماهیر شوروی تبدیل می‌شویم.»

الکسی ژمچوژنیکوف یک فعال مدنی در ایرکوتسک بازگو می‌کند که زنجیره‌ای از افسران پلیس ضد شورش با زره‌پوش و سپر برای اولین بار در شهر مستقر شده‌اند و بخش‌هایی از مرکز شهر را محاصره کرده‌اند. او می‌گوید دسترسی به اینترنت همراه قطع شده است.

ژمچوژنیکوف درباره واکنش پلیس می‌گوید: «این اعتراضات برای اولین بار بود که در ایرکوتسک رخ می‌داد. آنها ترسیده بودند.»

هنوز هیچ نشانه‌ای از حمایت از معترضان در داخل دولت، پارلمان، شرکت‌های تجاری بزرگ یا نیروهای امنیتی دیده نشده است که همگی همچنان تحت سلطه پوتین هستند. شکاف در میان نخبگان که دست‌کم تاکنون در هیچ کجای روسیه دیده نشده است بر موفقیت جنبش‌های اعتراضی در کشورهای شوروی تاثیرگذار بود.

در مسکو تیم ناوالنی معترضان را در مسیری راهنمایی کردند تا بتوانند از موانع پلیس عبور کنند. این امر باعث شد آنها کنار هم در جمعیت بزرگ‌تر بمانند و بازداشت‌شان سخت‌تر باشد. قبل از شروع اعتراضات، پلیس قسمت وسیعی از شهر را به روی عابران پیاده بست و ایستگاه‌های مترو را در اطراف کرملین تعطیل کرد؛ این یک تاکتیک است که برای اولین بار در سال‌های اخیر استفاده شده است.

تیم ناوالنی با استفاده از برنامه پیام‌رسان تلگرام به معترضان اطلاع داد: «سعی کنید خیابان‌های اصلی را ترک نکنید و در گروه‌های بزرگ بمانید. به یاد داشته باشید هرچه تعداد ما بیشتر باشد انجام هر کاری برای پلیس دشوارتر است.»

معترضان عمدتاً جوان با دنبال کردن حساب‌های رسانه‌های اجتماعی ناوالنی روی تلفن‌های خود در بسیاری از موارد از دستورالعمل‌های تیم پیروی می‌کردند، و بدین ترتیب آنها به سمت زندان محل نگهداری ناوالنی هدایت می‌شدند.

پلیس با استفاده از سپر و باتوم سعی کرد جمعیت را به گروه‌های کوچک‌تر تقسیم و معترضان را پس از هل دادن‌شان به سمت دیوارها و نرده‌ها بازداشت کند.

در صحنه‌هایی که از اعتراضات روز گذشته منتشر شده است افسران پلیس افرادی را که قصد داشتند در حیاط خانه‌ها و ورودی ساختمان‌های آپارتمانی مخفی شوند دستگیر کردند. در اوایل شب، خبرگزاری دولتی تاس گزارش داد که پلیس در حال بررسی حیاط و ساختمان‌های آپارتمانی برای یافتن افراد شرور است.

پوتین قصد عقب‌نشینی ندارد

سرکوب گسترده پلیس روسیه گواه نگرانی کرملین از توانایی آلکسی ناوالنی در متحد کردن منتقدان متفاوت ولادیمیر پوتین است؛ از ملی‌گرایان گرفته تا لیبرال‌ها تا بسیاری از کسانی که هیچ ایدئولوژی خاصی ندارند.

اما حجم سرکوب اعتراضات روز یکشنبه همچنین نشان داد که ولادیمیر پوتین به هیچ وجه قصد عقب‌نشینی ندارد.

اندکی بعد از آنکه آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا در توییتی «استفاده مداوم از تاکتیک‌های خشن علیه معترضان و روزنامه‌نگاران» را محکوم کرد، وزارت خارجه روسیه بیانیه‌ای منتشر و ایالات متحده را به حمایت از اعتراضات به عنوان بخشی از «استراتژی مهار روسیه» متهم کرد.

اعتراضات گسترده 2 هفته اخیر و بازداشت و سرکوب معترضان به وضوح روابط خارجه روسیه با اتحادیه اروپا و آمریکا را به تنش کشانده است. روابطی که پیش از این هم در کلافی از بی‌اعتمادی و اختلافات گسترده پیچیده شده بود.

«روسیه آزاد خواهد شد»

اعتراضات روز یکشنبه حوالی ظهر در سواحل اقیانوس آرام روسیه آغاز شد و با 11 منطقه زمانی از شرق به غرب در سراسر کشور گسترش یافت. در ولادی‌وستوک، یک شهر بندری در دریای ژاپن، معترضان از مرکز شهر که توسط ماموران پلیس ضد شورش مسدود شده بود به سمت یخ‌های پوشیده از خلیج آمور رفتند. ویدئوها نشان می‌دهد که آنها دست‌های هم را گرفته‌اند و وقتی شعار می‌دهند «پوتین یک دزد است» در زنجیره‌هایی که تشکیل داده‌اند می‌رقصند و می‌خوانند «روسیه آزاد خواهد شد».

لیودمیلا میخائیلوونا، پزشک بازنشسته متخصص اطفال، در خیابان گاردن رینگ مسکو، خیابان اصلی در مرکز شهر، در مقابل دیواره‌ای از افسران تنومند پلیس می‌گوید از زمان گورباچف در تظاهرات اعتراضی شرکت می‌کرده است، اما به رغم ناامیدی‌های مکرر به این کار ادامه خواهد داد: «همواره در اعتراضات شرکت می‌کنم تا فرزندان و نوه‌هایم مجبور نباشند در یک دولت پلیسی زندگی کنند.»