میانجی صادق مذاکرات برجام چقدر اعتبار دارد؟

اعتمادآنلاین| امانوئل مکرون در روزهای اخیر اعلام کرده حاضر است به عنوان میانجی صادقی برای از سرگیری مذاکرات برجامی ایران و آمریکا باشد. اما اظهارات وی درباره حضور عربستان و اسرائیل در مذاکرات و سختگیری بر ایران اعتبار فرانسه و رییس‌جمهور این کشوربرای میانجیگری تا حد زیادی مخدوش می‌کند.

نزدیک به سه سال قبل هنگامی که دونالد ترامپ رییس جمهور پیشین آمریکا از برجام خارج شد کشورهای اروپایی به اقدام ترامپ اعتراض کردند و توافق هسته‌ای با ایران را دستاورد درخشان دیپلماسی و چندجانبه‌گرایی نامیدند. آنها حتی مدعی شدند که تلاش می‌کنند که با وجود تحریم‌های آمریکا ایران بتواند از مزایای برجام بهره‌مند شود. اما وعده‌های اروپا شرکای اروپایی برجام در نهایت از حد حرف و سخنرانی فراتر نرفت حتی تمهیداتی چون کانال اینستکس بی ثمر ماند.

اکنون با روی کار آمدن جو بایدن، رییس جمهور جدید آمریکا که وعده بازگشت به برجام را داده است موضع سه کشور اروپایی عضو برجام (فرانسه، انگلیس و آلمان) تغییر کرده است. این کشورها که بارها در زمان ترامپ از آمریکا می‌خواستند به برجام بازگردد، حالا مباحث و پیشنهاداتی مطرح می‌کنند که نه تنها کمکی به احیای برجام نمی‌کند بلکه به نوعی سنگ اندازی در این مسیر تلقی می‌شود.

اما در میان کشورهای اروپایی مقامات فرانسه در هفته‌های اخیر مواضع شاذ و غیرقابل قبولی درخصوص بازگشت به برجام مطرح کرده است. مکرون پیش از این لزوم حضور عربستان در مذاکره با ایران را مطرح کرده بود و به تازگی از حضور رژیم اسرائیل در مذاکرات احتمالی سخن می‌گوید. اما چنین موضع‌گیری‌هایی با توجه به شرایط موجود بعید است کمکی به حل گره برجام بکند. از سخنان امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه، و وزیر امور خارجه این کشور می‌توان این برداشت را کرد که فرانسه به دنبال امتیازگیری ازعربستان و رژیم صهیونیستی است.

هفته گذشته مکرون در گفت‌وگویی با العربیه اظهارنظر عجیبی در مورد بازگشت ایالات متحده به برجام داشت. او نه تنها مدعی شد که مذاکرات بعدی با ایران سختگیرانه باشد که خواهان حضور سعودی‌ها در آن شد. این در حالی است که در دوسال گذشته اروپا عجله زیادی داشت که واشنگتن هر چه زودتر تکلیف خود را با توافق با ایران روشن کند یا حداقل این طور وانمود می کرد.

مکرون روز پنجشنبه 15 بهمن گفت که آماده است تا "میانجی‌ صادقی" برای از سرگیری مذاکرات بین آمریکا و ایران باشد.

رییس جمهور فرانسه که در اندیشکده شورای آتلانتیک سخن می‌گفت، تاکید کرد که از مذاکرات جدید برای اعمال محدودیت بر برنامه موشکی بالستیک ایران حمایت می‌کند و در چنین مذاکراتی رژیم اسرائیل و عربستان نیز حضور داشته باشند. مکرون همچنین گفته است: ما باید راهی پیدا کنیم که عربستان سعودی و اسرائیل در این بحث‌ها حضور داشته باشند چرا که آنها در شمار شرکای کلیدی در منطقه و دیگر دوستان هستند که مستقیما به نتیجه چنین مباحثی علاقه‌مندند.

این در حالی است که مواضع رژیم صهیونیستی و عربستان درباره برجام و میزان مخالفت این دو کشور با این توافق بر کسی پوشیده نیست. در دوران ترامپ هم اتفاقا همین دو کشور نقش مخربی درباره برجام و تشویق ترامپ به خروج از برجام و اعمال فشار حداکثری بر تهران داشتند.

این موضوع مکرون البته با واکنش تهران مواجه شد حسن روحانی، رییس جمهوری درباره پیشنهاد فرانسه برای اضافه شدن عربستان سعودی به مذاکرات هسته‌ای با ایران و همچنین مذاکره مجدد درباره برجام گفت: هیچ بندی از برجام عوض نخواهد شد این را بدانید، هیچ فردی هم به برجام اضافه نخواهد شد. اگر 1+4 هستیم 1+4، اگر 1+5 هستیم 1+5 و 2+5 و 3+5 نمی‌شود، حرف‌های ناروا گفته نشود. ما یک کاری انجام دادیم البته این هم محصول تلاش زیادی بود که 10 سال مذاکره شد، تلاش شد.

به نظر می رسد با توجه به اینکه در فرانسه و اروپا، کرونا به عنوان یک بحران باعث کوچک شدن اقتصاد شده است و اینکه زمان زیادی تا انتخابات فرانسه باقی نمانده است مکرون تصور می‌کند با نزدیک شدن به ریاض و برخی دیگر از کشورهای خلیج فارس، می‌تواند فرصت‌های اقتصادی ایجاد کرده و بخشی از اقتصاد کرونا زده فرانسه را نجات دهد.

البته نباید فراموش کرد که حمایت از رژیم صهیونیستی نزد دولتمردان فرانسوی موضوعی تاریخی است. حمایت از رژیم صهیونیستی ریشه در بیش از یکصد سازمان و موسسه فعال یهودی در فرانسه دارد که میزان فعالیت‌های این موسسات و نهادها نشانگر نفوذ و تاثیرگذاری لابی اسرائیلی در ارکان حکومتی دولت‌های مختلف فرانسه است.

با این حال و به واسطه شناختی که از تجربه سال‌های اخیر از نحوه تعامل شرکای اروپایی برجام به دست‌آمده، باید اذعان کرد که در نهایت تصمیم نهایی در خصوص بازگشت به برجام را آمریکا می‌گیرد. جو بایدن در سخنرانی اخیر خود با محوریت سیاست خارجی، بر لزوم احیای دیپلماسی و حاکمیت قانون تأکید کرده و گفته است که ایالات متحده دیگر درعرصه جهانی غایب نخواهد بود. او افزوده است که آمریکا طی سال‌های گذشته وجاهت اخلاقی خود را از دست داده است؛ ما تلاش می‌کنیم وجهه آمریکا را بازگردانیم.

بازگشت بی‌قید و شرط آمریکا به برجام نه تنها به احیای دیپلماسی آمریکایی کمک می‌کند بلکه نشان خواهد داد که آمریکا به دنبال حاکمیت قانون است. احیای برجام وجاهت اخلاقی آمریکا و حسن نیت این کشور را نشان خواهد داد. اما بازی با کلمات و تلاش برای امتیازگیری از ایران مشخصا ادامه همان راهی است که دونالد ترامپ در پیش گرفت و دستاوردی هم به همراه نداشت.

منبع: ایرنا