تحولات شرق سوریه هیچ ربطی به ایران ندارد

اعتمادآنلاین| حملات هوایی دولت بایدن به مناطقی در مرز سوریه و عراق و موضع گیری عجیب رئیس جمهور آمریکا در قبال آن باعث بحث های گوناگونی شده است. مقر نیروهای حشدالشعبی در شرق سوریه، در شرایطی مورد حمله قرار گرفته که این منطقه در مرزهای یک کشور است و از نظر قانونی ایالات متحده اجازه چنین حملاتی را ندارد. برای بررسی دقیق و تحلیلی این موضوع با نصرت الله تاجیک به گفتگو نشسته ایم؛

***

*ماجرای حمله بایدن به سوریه درحالی اتفاق افتاد که تصور می شد ایالات متحده از سیاست تهاجمی که ترامپ داشت، فاصله خواهد گرفت.چه شد که اولین کاری که در خارج از کشور از سوی دولت دموکرات انجام گرفت حمله به مقر حشدالشعبی در مرز عراق و سوریه بود؟

به مساله حمله نیروهای نظامی آمریکا به شرق سوریه از جنبه های مختلفی می شود نگاه کرد. اینکه تصور می شود بایدن به اقدام نظامی توجه ندارد، به عقیده من فرض درستی نیست. برخی از مقولات هستند که حاکمیتی اند. درست است که دولت ها ممکن است سیاست های متفاوتی را در یک مقوله(اینجا در مورد کاربرد نیروهای نظامی) انتخاب کنند،

اما تصمیمات کلی تغییری نمی کنند.اتفاقا دموکرات ها خیلی از اقدامات نظامی صورت گرفته و اینطور نیست که فقط جمهوری خواهان جنگ طلب باشند. در برخی از مقاطع و بر سر برخی از منافع در آمریکا دولت ها چه دموکرات باشند و چه جمهوری خواه روش های نسبتا یکسانی در اعمال قدرت و خشونت و به کارگیری نیروهای نظامی دارند.

به عقیده من این فرض درستی نبوده که بایدن از نیروی نظامی و ارتش یا استفاده نمی کند یا در مراحل بعدی استفاده می کند. در آنجا یک سیستم است که کار می کند. فرد نقش قاطع را ندارد بلکه سیستم و تصمیماتی دارد که به صورت دسته جمعی و بر اساس امنیت ملی گرفته می شود.

آنجاست که همه کسانی که دور میز تیم امنیت ملی می نشینند، چه پنتاگون و چه وزارت خارجه، تصمیم میگیرند که چه اقدامی انجام دهند.

اینطور که به رسانه ها درز کرده برای عکس العمل مقابل حمله به پایگاهی در اربیل که گفته می شود ظاهرا کسی هم از آمریکایی ها مجروح یا کشته شده آنها چنین عکس العملی نشان داده اند. همچنین گفته می شود که اپشن های متفاوتی مطرح بوده که بایدن ضعیف ترین آنها را انتخاب کرده است که حمله به پایگاه های نیروهای مقاومت بوده که آنها مدعی هستند موشک ها از آنجا به پایگاه اربیل حمله شده است.

*چه فرضیه هایی برای این اتفاق مطرح است؟

این مقوله جوانب متعددی دارد، یکی از آنها نقض حاکمیت سوریه است که آنها هم اعتراض خود را اعلام کرده اند. یا مثلا بحثی وجود دارد که روس ها و عراقی ها از این اقدام خبر داشتند و بحث هایی می شود که آیا به ایران منتقل کرده اند و اصلا باید این کار را می کردند یا نه؟ اینها مباحثی است که هنوز ابتدای قضیه است و روشن نشده .‌آنطور که اقای ظریف عکس العمل نشان داده، خود حمله را به نوعی مشکوک تلقی کرده هم باز بعدی از ابعاد این اتفاق است.

اما اگر بخواهیم با یک رویکرد تعاملی به قضیه نگاه کنیم، آمریکایی ها و بایدن سیاستی دارند که به نوعی می خواهند از عراق خارج شوند و هزینه را از دوش خود بردارند و در عوض می خواهد از نیروهای چند ملیتی استفاده کند.

به عقیده من حمله به پایگاه های امریکایی به این عنوان که امریکایی ها یا بایدن از عراق نیروهای خود را بیرون بکشند از سوی گروه های عراقی، دست به سناریوی خوبی نزده اند. این گونه اقدامات بایدنی را که می خواهد یک روند تعاملی را در منطقه و با ایران شروع کند، روش خوبی نیست.

او خود در آمریکا تحت فشار تندرو و لابی های صهیونیستی هست که با ایران با شدت و حدت بیشتر برخورد کند. لذا مقطع چنین اقداماتی اگر آنطور که اقای ظریف گفت مشکوک نباشد و با هدف باشد، مطلوب نیست و ایجاد تنش بیشتر می کند که زمینه تصمیمات عقلایی را کم رنگ تر می کند.

*برای سوریه چه شرایطی ایجاد می کند؟

شرق سوریه یک منطقه ژئوپولتیکی است که بهم خورده و حالت یک دریای مواج را دارد. از طرفی پایگاه های آمریکایی در آنجا وجود دارند که قبلا کلیدی بوده اند اما حالا احتمالا پایگاه های آموزشی هستند برای تعدادی از گروه های مخالف اسد که تحت پوشش آمریکایی ها هستند.به اضافه مناطق نفتی دیرالزور هم هستند که مورد طمع قرار دارند و قبلا در دست داعش بوده اند و الان ممکن است دست کردها باشند. الان تصویر واضحی وجود ندارد که این منطقه در دست چه کسانی است. دست به دست می شود. آن منطقه دست دولت سوریه نیست و یکی از جاهایی است که هنوز حل و فصل نشده و دولت این کشور حاکمیتی بر آن ندارد.

این منطقه احتمالا در آینده وضعیت مطلوبی نخواهد داشت و مورد درگیری قرار می گیرد. چرا که مثلا ترکیه علاقه مند است که در آنجا ارامش ایجاد شود. ممکن است گروه های عراقی درآنجا باشند و حتی سایر گروه ها.آن منطقه خیلی مبهم است و اینده مبهم تری هم دارد. اما سوریه به این اقدام عکس العمل سیاسی تبلیغاتی نشان داد و با بیانیه ای آن را محکوم کرد.

یک شبهه ای هم وجود دارد که می گوید این مسیری است که برای انتقال نیروهای داعش به داخل عراق مورد استفاده قرار می گیرد و این حمله با این هدف انجام گرفته که چنین نقشه ای براورده نشود. چقدر چنین احتمالی وجود دارد؟

من بعید میدانم که نیروهای داعش در آنجا باشند. تعدادی از گروه هایی که معارض با دولت سوریه هستند که توسط امریکا حمایت می شوند، در مقاطع مختلف هلی برد شده اند به شرق سوریه. کاربرد این گروه ها توسط آمریکا چیست، هنوز مشخص نشده. شاید هم به دلیل همین بهم ریختگی شرق سوریه متولی خاصی وجود ندارد که بدانیم که چه کسی تحولات آنجا را مانیتور می کند. این منطقه واقعا بهم ریخته است و صاحب و مالکی ندارد. بنابراین بعید میدانم که چنین فرضیه ای درست باشد.

*بایدن در مصاحبه ای گفته که این حمله هشداری برای ایران بوده است. این اتفاق و رویکردی که بایدن برای آن انتخاب کرده، تهران و واشنگتن را به کدام سمت می برد؟

این اتفاق هیچ ربطی به ایران ندارد. گروه هایی هستند که طرفدار ما هستند اما لزوما این نیست که در مورد هر اقدامشان ایران پاسخگو باشد. اگر اینطور حساب کنیم پس امریکا مسئول همه جنایات رژیم صهیونیستی در خاورمیانه است یا جنایات عربستان در یمن چرا که تسلیحات مشخصا غربی و آمریکایی اند.

این حرف از سوی بایدن زده شده معقول نیست. ایران هم این حملات را مانند خود سوریه به دلیل نقض حاکمیت این کشور محکوم کرده است.

*بنابراین این به معنای بلا گرفتن بیشتر تنش ها بین ایران و ایالات متحده نخواهد بود؟

بعید می دانم. آنها یک اقدامی کرده اند که ممکن است هدفشان حتی خواباندن سروصداهای داخلی و نیروهای تندروی امریکایی بوده باشد.بعید می دانم که قضیه کش پیدا کند.اما اگر قرار باشد این قضایا عقبه داشته باشد ممکن است که وضعیت فرق کند که باید این دعدغه وجود داشته باشد که بعد از از سر گذراندن دوران ترامپ منطقه نیاز به ثبات و ارامش دارد تا مسائل منطقه ای حل شود. بنابراین بهتر است که کلی نگری در این شرایط بیشتر شود.

منبع: خبرآنلاین