موسویان مدافع جسور دیدگاه‌های ایران است

اعتمادآنلاین| فرانک ویزنر معاون پیشین وزرای خارجه و دفاع آمریکا، از دیپلمات های برجسته پیشین آمریکا و رئیس فعلی اندیشکده کشورهای عربی حوزه خلیج فارس درواشنگتن در مقاله ای که دروب‌سایت این اندیشکده منتشر کرده، به بررسی کتاب جدید سید حسین موسویان درمورد "ساختار جدید امنیت و همکاری درخلیج فارس" پرداخته است.

به گزارش ایرنا، او در این نوشتار به این سئوال پرداخته که آیا "کتاب موسویان می‌تواند به ایجاد یک ساختار امنیت در خلیج فارس کمک کند"؟. وی ایده تشکیل سیستم همکاری را ضرورتی اجتناب ناپذیر می‌داند اما ایراد اساسی در این خلاصه می‌شود که پیشنهادات مطروحه موسویان در این کتاب بدنبال حذف نقش آمریکا و اسرائیل در معادلات خلیج فارس است.

وی در مورد این کتاب می‌نویسد: کتاب بطور بسیار مستند روابط ایران و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس و اختلافات آنها را مورد بررسی قرار داده است. موسویان یک مدافع جسور دیدگاه‌های ایران است. کتاب او بسیار ارزشمند و خواندنی است زیرا شامل تاریخ، تحلیل،سیاست ها و دیدگاه های دو طرف می‌باشد که به قلم یک دیپلمات و محقق باسابقه ای به رشته تحریر در آمده که درسیاست خارجی نقش عملی داشته است.

ویزنر ادامه می دهد: برنامه توانمندی هسته ای ایران بخشی از تلاش این کشور برای حفظ امنیت مرزها و حاکمیت و سیستم حکومتی بعد از انقلاب در منطقه ای مملو از خطر است. اوضاع امنیتی منطقه بخاطر توان هسته ای موشکی ایران، ذخائر عظیم سلاح‌های متعارف کشورهای عربی، ذخایر زیاد بمب‌های هسته ای اسرائیل و خشونت‌های فراوان؛ بسیار خطرناک شده و ضرورت یک راه حل را اجتناب ناپذیر کرده است. برای علاج این وضع، موسویان پیشنهادات ویژه ای داده که ممکن است کامل هم نباشد.

معاون پیشین وزرای خارجه و دفاع آمریکا در ادامه نوشت: موسویان معتقد است که مشارکت ایران و کشورهای عرب دریک سیستم امنیتی مشترک، این امکان را بوجود می‌آورد که اختلافات را از طریق گفت وگو حل کنند. او از ایجاد سیستمی صحبت می‌کند که براساس اصول احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی وعدم مداخله و تحمل دیدگاه های مذهبی یکدیگر استوار باشد. موسویان به آینده نگاه می‌کند که چنین همکاری موجب بهبود اقتصاد و حل مشکلات متعدد مثل محیط زیست یا شیوع بیماری‌های فراگیر می‌شود.

رئیس فعلی اندیشکده کشورهای عربی حوزه خلیج فارس درواشنگتن افزود: این ایده قابل توجهی است که او بطور دقیق و بر اساس شواهد تاریخی، در این کتاب مستند کرده است. قطعنامه 598 شورای امنیت سازمان ملل به دبیرکل ماموریت داده، گفت وگو و مشورت با کشورهای حاشیه خلیج فارس در مورد ثبات و امنیت را آغاز کند. در سال‌های اخیر ایران پیشنهاد همکاری جمعی در خلیج فارس برای صلح و امنیت را مطرح کرده و کشورهایی مثل کویت و عمان هم ابراز علاقه کرده اند اما با مخالفت عربستان مواجه شده اند. سال 2019 ایران پیشنهاد کامل خود را در قالب ابتکار صلح هرمز در مجمع عمومی سازمان ملل ارائه کرد.

او در ادامه این مقاله نوشت: موسویان علت عدم موفقیت این طرح را در کتاب خود توضیح می‌دهد. او اختلافات دیدگاه‌های دوطرف از جمله اختلاف در مورد بحران‌های منطقه، سیستم های متفاوت حکومتی و عدم بالانس نظامی را توضیح داده است. موسویان معتقد است که ایران باید یک نقش فعال و قوی بازدارنده برای حفظ امنیت مرزهایش و تقویت همبستگی ملی اش داشته باشد. پذیرش این مطلب برای کشورهای عربی سخت است.

ویزنر افزود: با وجودی که موسویان صراحتا با دخالت آمریکا در ساختار امنیتی منطقه مخالفت کرده و می‌گوید که در چهل سال گذشته آمریکا دشمن سر سخت ایران بوده است، اما کشورهای عربی بویژه عربستان و امارات بخاطر عدم بالانس قدرت و برای امنیت خود به آمریکا تکیه کرده اند. هرچند موسویان می‌گوید که وابستگی به آمریکا، حمایت از گروه‌های افراطی سنی و حتی گروه تروریستی منافقین بخشی از سیاست آنها علیه ایران است، در عین حال باید پذیرفت که کشورهای عربی هم این سیاست ها را بخاطر حمایت ایران از گروه‌های وابسته در لبنان و سوریه و عراق و یمن و لبنان اتخاذ کرده اند.

معاون پیشین وزرای خارجه و دفاع آمریکا در ادامه نوشت: به هرحال موانع سنگینی برای دسترسی به سیستم همکاری جمعی در خلیج فارس وجود دارد. این موانع در دوران ترامپ افزایش یافت چون او با ایجاد سیستم همکاری جمعی بین کشورهای عربی و ایران در خلیج فارس مخالف بود. اما هنوز روشن نیست که سیاست بایدن در راستاری سیاست ترامپ خواهد بود یا اینکه برای ایجاد چنین سیستمی همکاری خواهد کرد.

ویزنر در ادامه این مقاله افزود: تحقق ایده های موسویان باوجودی که راهگشا و روبه جلو است اما بدون دردسر هم نیست. پیشنهادات او نیازمند ایده‌های مکمل است. سیستم امنیت و همکاری دراروپا که در سال 1975 شکل گرفت دارای عناصر مثبتی است اما شرایط و زمان آن توافق متفاوت بود و نمی‌توان آن مدل را عینا برای خلیج فارس استفاده کرد.

رئیس فعلی اندیشکده کشورهای عربی حوزه خلیج فارس درواشنگتن ادامه داد: علاوه بر آن ایده موسویان مشکل دیگری دارد و آن اینکه این ایده ها برمبنای مخالفت با هژمونی و سلطه آمریکاست و لذا هیچ نقشی برای آمریکا در مورد سیستم همکاری جمعی درخلیج فارس قائل نیست درحالیکه کشورهای عربی، برای حفاظت خود نیازمند آمریکا هستند. علاوه برآن واقعیت این است که کشورهای دیگر مثل روسیه و ترکیه و چین هم بازیگران جدیدی هستند که وارد عمل شده اند و احتمالا هند نیز به این لیست اضافه شود. لذا منافع همه کشورها در ایجاد سیستم همکاری جمعی درخلیج فارس باید دیده شود.

معاون پیشین وزرای خارجه و دفاع آمریکا در ادامه نوشت: پیشنهادات موسویان همچنین فاکتور اسرائیل را نادیده می‌گیرد. اسرائیل در کل خاورمیانه منافع دارد و با توافق ابراهیم و برقراری رابطه دیپلماتیک با امارات و بحرین، وارد منطقه خلیج فارس شده و در آینده خلیج فارس نقش خواهد داشت. البته اسرائیل نباید عضوی از سیستم همکاری جمعی در خلیج فارس باشد اما ملاحظات اسرائیل باید در نظر گرفته شود. سیاست خارجی ایران همچنان به دیوار خواهد خورد اگر به نادیده گرفتن فاکتور اسرائیل در امنیت خاورمیانه ادامه دهد.

او ادامه داد: قطعنامه 598 شورای امنیت سازمان ملل به دبیرکل ماموریت داده که گفت وگوها برای امنیت خلیج فارس را با کشورهای این منطقه آغاز کند. با وجودی که این ماموریت مشکلی است اما انجام آن برای منطقه خلیج فارس، آمریکا و کل جهان بسیار مهم است. بدون سیستم همکاری جمعی برای امنیت در خلیج فارس، کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس نخواهند توانست به صلح برسند و آمریکا هم نخواهد توانست به حضور سنگین نظامی خود خاتمه داده و از "جنگهای بی پایان" منطقه، خلاص شود. همه طرف‌های ذیربط باید همت گماشته و با انسجام، اهداف مشترک و مهار تنش ها را آغاز کنند.

ویزنر در پایان این مقاله افزود: سیستم همکاری جمعی در خلیج فارس باید مسیر آینده باشد و کار برای شکل دهی آن باید از هم اکنون آغاز شود، حتی در زمانی که ایران و آمریکا در حال چالش یکدیگر بر سر احیای برجام هستند.