نقش ترامپ برای تقویت حضور چین در خاورمیانه چه بود؟

اعتمادآنلاین| سید عماد حسینی- یک رسانه لبنانی مدعی شد چین امضای سند همکاری خود با ایران را که نقطه عطفی در روابط چین با کشورهای منطقه خلیج فارس محسوب می‌‌شود مدیون دونالد ترامپ و سیاست‌های آمریکا و غرب است.

به گزارش اعتمادآنلاین، پایگاه اطلاع‌رسانی النشره طی یادداشتی در این باره نوشت، بی‌شک اعلام امضای توافق همکاری بین چین و ایران نقطه عطفی در روابط بین‌المللی در خاورمیانه به شمار می‌‌رود، به ویژه که چندی است حرف و حدیث‌ها در مورد اهمیت مقابله با چین و مهار نفوذ جهانی این کشور در آمریکا قوت گرفته است.

به زعم این رسانه لبنانی، این توافقنامه بسیار دیرهنگام به امضای طرفین رسید زیرا مساله تدوین این توافق از سال 2016 و بعد از سفر شی جین پینگ به تهران رسانه‌ای شده و سر زبان‌ها افتاده بود.

رئیس‌جمهور چین نخستین رئیس‌جمهوری بود که بعد از برچیدن تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران به تهران سفر می‌کرد.

در همین سفر بود که رئیس‌جمهور حسن روحانی اعلام کرد 2 طرف قصد دارند توافقنامه راهبردی 25ساله‌ای را برای افزایش مبادلات تجاری بین 2 کشور تا سطح 600 میلیارد دلار طی 10 سال به امضا برسانند.

به نظر نویسنده این یادداشت، با گذشت پنج سال از آن سفر امضای این توافقنامه اکنون کمی دیر به نظر می‌‌رسد.

به گمان نویسنده، ایران از سال 2016 امضای قرارداد مزبور را به تاخیر انداخت زیرا تصور می‌‌کرد منافعش در این است که راه را برای شرکت‌های اروپایی به منظور سرمایه‌گذاری در کشورشان باز نگه دارد و از این طریق با آمریکا که از توسعه حضور جهانی چینی‌ها ناراحت بود وارد تنش نشود.

با این حال تحریم‌هایی که ترامپ بر ایران اعمال کرد، در کنار بی‌رغبتی اروپا به مقابله با این رویکرد رئیس‌جمهور آمریکا و نمایان شدن ضعف و عجز غربی‌ها در برابر رفتارهای تهاجمی ترامپ برای به زانو درآوردن ایران در چارچوب لغو توافق هسته‌ای، ایران را از سرمایه‌گذاری‌های اروپایی مأیوس کرد.

نویسنده در ادامه توضیح می‌دهد: «از سویی ایران به خوبی می‌داند که حضور بایدن در کاخ سفید و اعلام آمادگی برای بازگشت به توافق هسته‌ای هم تحت تاثیر 2 پارامتر است: اول فشارهای داخلی بر دولت فعلی آمریکا که از سوی کنگره، جمهوری‌خواهان و نیز گروه‌های فشار هوادار اسرائیل انجام می‌‌شود. و دوم احتمال حفظ اکثریت جمهوری‌خواه در کنگره آمریکا در انتخابات میان‌دوره‌ای 2022 و حتی شانس پیروزی نامزد جمهوری‌خواه در انتخابات ریاست‌جمهوری 2024.»

با وجود اظهارنظر مسئولان فعلی دولت آمریکا در مورد قصدشان برای برچیدن تحریم‌های اعمال‌شده علیه ایران و بازگشت به توافق هسته‌ای، ایران کماکان نگران است که ترامپ یا یکی از بازهای جمهوری‌خواه در انتخابات 2024 به کاخ سفید بازگردند تا رویکرد تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا مجدداً در دستور کار قرار گیرد و اقتصاد ایران بعد از چهار سال نفس کشیدن در دوره حکومت دموکرات‌ها دوباره دچار خفقان شود.

ایران از تجربه تعامل خود با دونالد ترامپ رئیس‌جمهور سابق آمریکا به این نتیجه رسیده که ادامه پایبندی دولت آمریکا به تعهدات بین‌المللی‌اش تضمین‌شده نیست و هر توافق جدیدی هم که بدون تایید کنگره با هر دولتی در آمریکا امضا شود نمی‌تواند چندان معتبر قلمداد شود و به سهولت می‌‌توان آن را نقض کرد، همان‌طور که ترامپ این کار را انجام داد.

از امضای توافق چینی-ایرانی چنین برمی‌آید که ایرانی‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که همکاری با غرب همواره اسیر تمایل و خواسته‌های رئیس‌جمهور حاضر در کاخ سفید است و در سایه خصومت فراحزبی‌ای که در کنگره آمریکا با ایران جریان دارد، به مصلحت ایران نیست که همچنان بر روابط حسنه خود با غرب به طور اعم و با آمریکا به طور اخص سرمایه‌گذاری کند.

از سویی اعلام بی‌طرفی در تقابل بین غرب و چین نیز پیامدهایی برای ثبات اقتصادی ایران خواهد داشت، بدین ترتیب بود که در نهایت ایران گرایش به سمت شرق را انتخاب کرد.