در صورت احیای برجام، مسائل منطقه اولویت دولت سیزدهم در سیاست خارجی است

اعتمادآنلاین| رحمان قهرمان‌پور با اشاره به اولویت های سیاست خارجی در دولت آینده گفت: در ایران قاعده ای شکل گرفته که اگر برقرار باشد، این است که معمولا رییس جممهور در سال اول به دلیل قدرتی که دارد و تازه نفس بودن و پشتوانه رایی که دارد، کارهای بزرگی می تواند در سیاست خارجی انجام دهد و عمده کارهای روسای جمهور قبلی هم حداکثر در دو سال اول فرد منتخب انجام شده است.

به گزارش ایسنا، وی ادامه داد: از این رو معتقدم اگر احیای برجام و مذاکرات وین قبل از 12 مرداد و روی کار آمدن دولت جدید انجام شود، مساله بزرگ بعدی در سیاست خارجی که باید دنبال شود، فعالیت های منطقه ای و مسایلی از جمله یمن، عراق، سوریه و رقابت با ترکیه خواهد بود، اما اگر مساله برجام به جایی نرسد، در آن صورت موضوع اصلی بحث توافق و نوع رابطه با آمریکا و فشارهای آمریکا و تحریم ها خواهد بود.

این کارشناس مسایل بین الملل با طرح این پرسش که اگر بپذیریم برجام احیا خواهد شد آیا واقعا تحریم ها هم از بین می رود؟ گفت: با فرض اینکه توافق بشود باز باید گفت که تحریم و فشار خارجی و بازاریابی فروش نفت و بازگرداندن پول نفت همچنان یک مساله مهم برای ایران خواهد بود، هر چند این مساله از فوریت خارج می شود. در صورت انجام توافق میان ایران و 1+5 در یک فاصله زمانی مثلا چند ماه تا یکسال فرصت داریم که از تحریم ها بکاهیم و اگر اتفاقی در فروش نفت و کاهش موانع مبادلات بانکی نیفتد، شاهد افزایش فشار خارجی خواهیم بود. اما اگر توافق شود سیاست خارجی ایران معطوف به سطح منطقه خواهد شد.

قهرمان پور گفت: البته اجماع سازی در خارج از مسایل جدی است که در سیاست خارجی با آن رو به رو هستیم و دعوا بر سر میدان و دیپلماسی نیز هم چنان ادامه خواهد داشت.

وی در پاسخ به این که آیا پیش بینی می شود که ایران در سیاست خارجی در صورت روی کار آمدن یک فرد کاملا اصولگرا به سمت آمریکای جنوبی حرکت کند؟ اظهار کرد: اتفاقا مجله پولتیکو گزارشی نوشته بود درباره فروش تسلیحات ایران به ونزوئلا و مواردی را مطرح کرده بود و نتیجه گیری کرده بود که حضور ایران تهدیدی برای آمریکا در این منطقه نیست اما نگرانی‌هایی ممکن است ایجاد کند. در دوره احمدی نژاد حضور در آمریکا لاتین را تجربه کردیم اما هم به لحاظ ژئوپلتیک و هم ژئواستراتژیک آنجا قدرت مانور نداریم. کسانی که خواهان حضور ایران در آمریکا لاتین بودند هم به این جمع بندی رسیدند که متناسب با هزینه، آورده آنچنانی نخواهیم داشت در حالی که در خاورمیانه اگر هزینه کنیم، بهتر است از این رو یک اجماع نظر نسبی بین اصولگرایان است که به جای آمریکای لاتین روی خاورمیانه تمرکز کنند.

قهرمان پور درباره رابطه ایران با چین گفت: نمی دانیم که آیا در این دعوای بین آمریکا و چین فرصت پیدا می کنیم که جهت گیری سیاست خارجی مان را به سمت چین ببریم یا نه! و اینکه خود چینی ها چه نگاهی به ایران دارند؟ برخی می گویند از چین برای مقابله با آمریکا باید استفاده کرد اما در چین این نگاه به نظر وجود ندارد. آنها می گویند ما نمی خواهیم علیه آمریکا با ایران متحد شویم بلکه صرفا دنبال همکاری اقتصادی با ایران و نیز در سطح منطقه هستند و از اینکه در برجام و مذاکرات مربوط به بازگشت آمریکا به این توافق حضور دارند و فعال هستند این است که دنبال ثبات در منطقه هستند. به دلیل این وضعیت مبهم بعید است در سه چهار سال آینده دولت در ایران بتواند نگاهی مستحکم به آسیا و چین داشته باشد، معتقدم در مجموع ایران همچنان روی منطقه و تقویت محور مقاومت کار خود را ادامه می دهد.

وی در پاسخ به این که آیا تحریم ها مانعی بر سر راه حضور و تقویت نقش آفرینی و نفوذ ایران در منطقه است؟ تاکید کرد: تحریم ها خیلی روی نقش آفرینی ایران در منطقه تاثیر نداشته است این مساله حتی در زمان ترامپ که اساسا از برجام خارج شد تا به این شکل ایران را از منافع مالی و اقتصادی آن برای دوری ایران از نفوذ در منطقه دور کند مشهود بود اما ایران در منطقه درحال فعالیت است و هزینه های آن را به خوبی تامین می کند.

این کارشناس مسایل بین الملل درباره تحولات منطقه از جمله در سرزمین های اشغالی و تاثیر آن بر نفوذ و کارشنکنی های این رژیم در روند مذاکرات برجامی و نیز مذاکرات ایران و عربستان گفت: جنگ 11 روزه در سرزمین های اشغالی خیلی از محاسبات را در منطقه تغییر داد، قبل از این جنگ می گفتند مساله فلسطین از دستور کار آمریکا خارج شده و توافق "ابراهیم" شکل جدید آرایش منطقه‌ای بین اعراب و اسراییل خواهد بود. اما با جنگ 11 روزه دیدیم که چگونه یک مساله کوچک چطور بزرگ شد و به کل این منطقه سرایت کرد و موضوع دوباره در دستور آمریکا قرار گرفته است از این رو معتقدم آن انرژی و وقتی که اسراییل باید صرف تقویت و گسترش توافق "ابراهیم" در سطح منطقه از جمله با عربستان کند، امکان پذیر نیست. نتانیاهو این توانایی را داشت که مقابل آمریکا بیاستد اما دولت جدید این توانایی را ندارد. همچنین عربستان هم با مشکلات داخلی که دارد در سطح منطقه ای تابع سیاست آمریکا است و با آمدن بایدن دیدیم که به سرعت در سیاست خارجی اش در سطح منطقه تغییراتی را انجام داد.

قهرمان پور ادامه داد: بعید است عربستان کاملا مستقل از سیاست آمریکا در منطقه و سطح بین الملل سیاستی در قبال ایران پیش گیرد، این مساله دور از ذهن است. اگر بایدن تصمیم بگیرد آرامشی موقتی در خارومیانه ایجاد کند بعید است عربستان بخواهد با این خواسته آمریکا مخالفت کند.

وی درباره نگاه اصولگراها در سال های گذشته به روابط با عربستان و تاثیر آن بر دولت احتمالی اینده در ایران گفت: اصولگراها در سال های گذشته روابط با عربستان را به شدت ایدئولوژیزه کردند، اگر آنها سر کار بیایند روابط ما با عربستان بهبود پیدا نخواهد کرد، هر چند معنای این حرف بر هم زدن مذاکرات ایران و عربستان بر سر یمن نیست. فراتر از بهبود روابط دو جانبه میان دو کشور معتقدم تلاش ها با حمایت اروپایی ها، چین و آمریکا برای حل و فصل مساله یمن ادامه پیدا خواهد کرد.