برنامه چین برای حضور در فضا چیست؟

اعتمادآنلاین| اخیرا خبری منتشر شد که چین به دنبال قرار دادن اولین فضاپیمای خود با قابلیت اعزام انسان به فضا در مدار زمین است. چین تصمیم دارد برای نخستین بار از سال 2016 یک فضاپیما را با سه سرنشین از طریق موشک لانگ مارچ از صحرای گوبی به مدار زمین پرتاب کند.

به گزارش تسنیم، پکن در این ماموریت که بعد از پنج سال انجام می شود سه مرد را برای یک اقامت سه ماهه به یک ماژول فضایی در مدار زمین منتقل می کند. آژانس فضایی سرنشین دار چین پیشتر اعلام کرده بود، برنامه فضایی سرنشین دار این کشور بدنبال انتخاب گروه جدیدی از 18 فضانورد ذخیره، وارد مرحله آماده سازی ماموریت شده است.

شنزو 12 به معنای "کشتی الهی" سومین مأموریت از 11 ماموریت مورد نیاز برای تکمیل ایستگاه فضایی چین تا سال 2022 خواهد بود. در این میان، چهار ماموریت با افراد سرنشین انجام می شود که 12 فضانورد چینی را به فضا می فرستند. این تعداد بیشتر از 11 زن و مردی است که چین در سال 2003 به مدار زمین اعزام کرده بود.

پیشرفتهای فضایی چین نظر کارشناسان این حوزه و البته نگرانی رقبای این کشور را نیز به خود جلب کرده است. به عنوان مثال رهبران ناتو در بیانیه‌ای تفصیلی از اقدامات فزاینده چین در ساخت زرادخانه هسته‌ای، توانایی‌های فضایی و جنگ سایبری به‌عنوان تهدیدی برای نظم بین‌الملل یاد کردند.

رقابت نظامی به فضا کشیده می‌شود؟

به دلیل ماهیت دوگانه فناوری فضایی، تولیدات در این زمینه را نمی توان به سادگی مورد تحلیل و بررسی قرار داد. چین نیز درهر صورت به دنبال دستیابی به اهداف نظامی خود همانند کشورهای غربی است. اهدافی که مربوط به حوزه جاسوسی، هدفگیری، ناوبری، فرماندهی، کنترل و ارتباطات، مدیریت پهپادها و در آینده نیز به هشدارهای موشکی ختم خواهند شد. تلاش پکن برای درخشش در عرصه تسلیحات ضدماهواره ای به 15 سال پیش باز میگردد و اکنون به نظر این کشور قادر به تهدید ناوگان فضایی آمریکا است که تابحال یک برتری فنی در اختیار این کشور قرار داده بود. تسلیحات پیشرفته در پایگاه های نظامی چین قادر به شلیک کلاهک هایی با توانایی هدفگیری ماهواره ها و پرتاب اشعه های لیزری هستند. مثال دیگر مربوط به فعالیت ضد ماهواره ای چین مربوط به سال 2014 است که گفته می شود این کشور در سیستم ماهواره ای U.S. NOAA اختلال ایجاد کرد. گزارشاتی نیز مربوط به اختلالات در سیگنال جی پی اس در مناطق اطراف سواحل چین در دریای چین جنوبی منتشر شد که با توجه به اهمیت این منطقه برای چین و افزایش تنش میان آمریکا و چین، کارشناسان معتقدند چین با این کار به دنبال هشدار به آمریکا و به رخ کشیدن توانمندی های فضایی خود است.

نقش اقتصاد در پیشرفتهای فضایی

برنامه فضایی چین شاید به واسطه شیوع کرونا سرعت رشد خود را تا حدی از دست داد اما هرگز متوقف نشد. اعزام کاوشگر به مریخ، آزمایش نسل جدید فضاپیما با قابلیت اعزام فضانوردان چینی به فضا اقداماتی بود که در سال گذشته در دستور کار چین قرار گرفت. اما دستاوردهای دیگری نیز بودند که کمتر مورد توجه دنیا قرار گرفت. اولین مورد اعزام ceres-1 در 7 نوامبر بود؛ نوع جدیدی از موشک با 62 فوت طول و قابلیت حمل 770 پوند بار و انتقال به مدار زمین. نکته جالب در این میان تجاری بودن این راکت بود. Ceres-1 محصول دومین شرکت خصوصی چینی است که تنها 3 سال پس از تاسیس محصول خود را به فضا فرستاده است. فعالیت بخش خصوصی در چین تلاش عجیبی برای غلبه بر حضور آمریکا در فضا به عنوان یک قدرت فضایی دارد و این رقابتی است که نتیجه آن در دو دهه آینده مشخص خواهد شد. تمرکز بخش خصوصی چین بر روی جنبه های تجاری این رقابت است. بازارهای اقتصادی دنیا به ماهواره و موشکهایی نیاز دارد که این ماهواره ها را به مدار زمین پرتاب کند. صنعت فضایی وارد رنسانسی شده که می تواند با هزینه کمتر ماهواره ‌های کوچکتر و سبکتری تولید کند. این بدان معنی است که تولید و ارسال چنین تجهیزاتی به فضا ارزانتر شده و مطابق با آن خدمات و داده هایی که ماهواره ها ارائه میدهند نیز کاهش یافته است. طبق گزارش مریل لینچ در سال 2017 صنعت فضایی می‌تواند تا سال 2030 ارزشی معادل 2.7 تریلیون دلار دست یابد.

بیدو چینی؛ رقیب جی پی اس آمریکایی و گالیله اروپایی

سامانه ناوبری بِیدو (BEIDOU) یا سامانه ماهواره‌ای ناوبری بیدو پروژه‌ چین برای توسعه سامانه ناوبری ماهواره‌ای مستقل است. اولین سامانه بیدو که به‌طور رسمی سامانه آزمایشی ماهواره‌ای ناوبری بیدو یا بیدو-1 خوانده می‌شود، شامل سه ماهواره با پوشش و کاربردهای محدود است. این سامانه از سال 2000، خدمات ناوبری را عمدتاً برای مشتریان در چین و مناطق همسایهٔ آن، ارائه می‌دهد.

نسل دوم این سامانه که به نام قطب نما یا بیدو-2 شناخته شده‌است و یک سامانه ماهواره‌ای ناوبری جهانی شامل 35 ماهواره خواهد بود، هنوز در دست احداث است. این سامانه در چین در دسامبر 2011 با 10 ماهواره شروع به کار کرد و برنامه‌ریزی شده بود تا سال 2012 به منطقه آسیا-اقیانوسیه و تا سال 2020 به کل زمین خدمات ارائه کند. چین با موفقیت آخرین عضو مجموعه ماهواره‌ای بیدو را 3 تیر سال گذشته به فضا فرستاد و سیستم ناوبری جهانی‌ جدیدش را پس از دهه‌ها تکمیل کرد. عملکرد بیدو، جی پی اس، گالیله و حتی گلوناس روسی مشابه با یکدیگر است. این سامانه نیز همانند نمونه های مشابه دارای کاربرد نظامی و غیرنظامی است و دقت سیستم نظامی آن نسبت به غیرنظامی یبشتر است.

رقابت در عرصه تکنولوژی این فرصت را در اختیار برنده رقابت قرار خواهد داد تا مزیت امنیتی خود در فضا را به شکل سلطه نظامی و یا رهبر اقتصادی حفظ کند. در مورد چین این مزیتها باعث توسعه روابط با کشورهای خارجی شده و در نهایت به افزایش ائتلاف با کشورهای دیگر و استفاده از آن برای گسترش نفوذ در عرصه بین الملل خواهد شد. علاوه بر این مسائل اولین دستاوردها در اختیار هرکشوری که باشد باعث ایجاد یک حس غرور ملی برای مردم آن کشور خواهد شد؛ اتفاقی که در جریان جنگ سرد رخ داد و آمریکا و روسیه سعی داشتند با قدم گذاشتن به روی ماه خود را به عنوان قدرت برتر دنیا معرفی کنند.