جنگ آمریکا در افغانستان به معنای واقعی چه زمانی به پایان می‌رسد؟

اعتمادآنلاین| آسوشیتدپرس در گزارشی نوشته است: پاسخ تلخ این پرسش برای افغان‌ها روشن است: جنگ به این زودی تمام نمی‌شود. در حالی که گفتگوهای صلح متوقف شده است، شورشیان طالبان بی‌پروا در میدان نبرد یکه‌تازی می‌کنند و تاکنون دستاوردهایی نیز داشته‌اند. برخی بیم آن دارند که افغانستان پس از خروج نیروهای خارجی در گرداب جنگ داخلی بیشتر فرو برود. شعبه داعش در افغانستان نیز گرچه اکنون به یک گروه افراطی کم‌رمق بدل شده، اما در کمین حمله است.

به گزارش ایسنا، پایان بازی برای خود آمریکا و متحدانش در ائتلاف مبهم است. اگرچه تمام نیروهای رزمی و ذخیره 20 سال مهمات و ادوات جنگی انباشته شده در افغانستان به زودی از این کشور بیرون خواهد رفت، اما ژنرال فرانک مک‌کنزی، فرمانده ستاد مرکزی ارتش آمریکا، سنتکام، تا سپتامبر اختیار دفاع از نیروهای افغان در برابر طالبان را خواهد داشت. خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از برخی مقامات دفاعی آگاه از جزئیات برنامه‌ریزی‌های نظامی آمریکا که برخی نام‌شان فاش نشده نوشته است که مک‌کنزی می‌تواند این کار را با صدور دستور حمله به هواپیماهای جنگی آمریکایی مستقر در خارج از افغانستان انجام دهد.

به گزارش یورونیوز مقامات آمریکایی روز جمعه گفتند که ارتش آمریکا پس از حدود 20 سال پایگاه هوایی بگرام را ترک کرده است. این پایگاه کانون جنگ بود، اما انتقال آن به دولت افغانستان به معنای خروج نهایی ارتش آمریکا از این کشور نیست. دو مقام آمریکایی که خواستند نام‌شان فاش نشود به آسوشیتدپرس گفته‌اند این پایگاه هوایی به طور کامل تحویل داده شده است.

نگاهی به پایان جنگ: از حضور آمریکا چه می‌ماند؟

از نظر فنی، نیروهای آمریکایی از سال 2014 به این سو در افغانستان درگیر نبردهای زمینی نبوده‌اند. اما نیروهای ضد تروریسم آمریکایی از آن زمان به بعد از جمله با هواپیماهای مستقر در این کشور در تعقیب افراط گرایان بوده و به آنها حمله کرده‌اند. آن هواپیماها اکنون دیگر از آنجا رفته و آن حملات و نیز هرگونه پشتیبانی لجستیکی از نیروهای افغان از خارج از کشور انجام می‌شود.

در داخل افغانستان، نیروهای آمریکایی دیگر برای آموزش یا مشاوره به نیروهای افغان در آنجا نخواهند بود. یک گروه از نیروهای امنیتی آمریکایی که به شکلی غیرمعمول بزرگ و متشکل از 650 سرباز است در محوطه سفارت آمریکا مستقر شده و از دیپلمات‌های این کشور محافظت می‌کند. این نیروها بالقوه در تأمین امنیت فرودگاه بین‌المللی کابل نیز نقش دارند. انتظار می‌رود ترکیه به ماموریت فعلی خود در زمینه تأمین امنیت این فرودگاه ادامه دهد، اما مک‌کنزی اختیار این را یافته که 300 سرباز دیگر را برای کمک به این مأموریت تا ماه سپتامبر در منطقه نگه دارد.

همچنین ممکن است از ارتش ایالات متحده خواسته شود تا در کار انتقال گسترده افغان‌هایی که در طول جنگ با آنها همکاری کرده و اکنون به دنبال روادید ویژه مهاجرت هستند کمک کند، اگرچه با تلاش وزارت امور خارجه ممکن است نیازی به انتقال هوایی با هواپیماهای نظامی نباشد. کاخ سفید نگران است که این دسته از شهروندان افغان به دلیل همکاری با آمریکا در معرض انتقام‌جویی طالبان قرار گیرند.

جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا هنگامی که در ماه آوریل تصمیم گرفت به جنگ این کشور در افغانستان پایان دهد، تا 11 سپتامبر به پنتاگون مهلت داد تا عملیات خروج را کامل کند. تاکنون ژنرال آستین اسکات میلر، فرمانده نیروهای آمریکایی در افغانستان اساساً کار را تمام کرده است. تقریباً تمام تجهیزات نظامی آمریکا از افغانستان بیرون برده شده و تنها تعداد کمی از نیروها در این کشور باقی مانده‌اند.

آسوشیتدپرس می‌نویسد، میلر روز جمعه در افغانستان باقی ماند، اما انتظار می‌رود طی روزهای آینده این کشور را ترک کند. آیا عزیمت او ​​نقطه پایان جنگ آمریکا در افغانستان خواهد بود؟ با وجود 950 سرباز آمریکایی تا سپتامبر در این کشور و احتمال ادامه حملات هوایی، پاسخ احتمالاً منفی است.

برخلاف جنگ افغانستان، بسیاری از جنگ‌های جهان با رویدادهایی معنی‌دار به پایان رسیده است. مثلا جنگ جهانی اول با آتش‌بس منعقد شده با آلمان در 11 نوامبر 1918 و متعاقب آن، امضای معاهده ورسای به پایان رسید.

جنگ جهانی دوم در سال 1945 با دو رویداد یعنی تسلیم آلمان به معنای پیروزی در اروپا و بمباران اتمی هیروشیما و ناکازاکی به دست آمریکا و تسلیم ژاپن به معنای پیروزی بر ژاپن، پایان یافت. در شبه‌جزیره کره جنگ با پیمان آتش‌بسی که در ژوئیه 1953 امضا شد پایان گرفت، اگرچه این آتش‌بس موقت بود و دو کره از نظر فنی هنوز تا به امروز پیمان صلح امضا نکرده‌اند.

پیروزی یا شکست؟

جنگ آمریکا در افغانستان در حالی تمام می‌شود که نه تسلیمی در کار است و نه پیمان صلحی، نه پیروزی نهایی و نه شکستی قطعی. بایدن می‌گوید همین که نیروهای آمریکایی القاعده را متلاشی کرده و اسامه بن لادن، رهبر این گروه و مغز متفکر حملات تروریستی 11 سپتامبر 2001 را کشته‌اند، کافی است.

خشونت‌ها در افغانستان در روزهای اخیر افزایش یافته است. حملات طالبان به نیروهای افغان و غیرنظامیان شدت یافته و این گروه بیش از 100 مرکز مختلف را تحت کنترل خود درآورده است. به نوشته آسوشیتدپرس، مقامات پنتاگون میزان این خطر را که دولت افغانستان با نیروهای امنیتی‌اش در دو سال آینده یا زودتر از آن سقوط کند، «متوسط» ارزیابی کرده‌اند.

رهبران آمریکا اصرار دارند که تنها راه برقراری صلح و حل و فصل اختلافات در افغانستان مذاکره است. دولت ترامپ در ماه فوریه سال 2020 توافق‌نامه‌ای را با طالبان امضا کرد که طبق آن ایالات متحده تا ماه مه 2021 نیروهای خود را از افغانستان بیرون برده و در ازای آن طالبان هم قول‌هایی داد از جمله اینکه از حمله به منافع آمریکا در افغانستان حمله نکند.

با آن که نیروهای آمریکایی با جدیت در حال خروج از افغانستان هستند، اما مقامات آمریکایی می‌گویند طالبان به طور کامل به بخشی از تعهدات خود پایبند نبوده‌اند.

مأموریت ناتو

مأموریت ناتو با عنوان «پشتیبانی قاطع» برای آموزش، مشاوره و کمک به نیروهای امنیتی افغانستان از سال 2015 آغاز گردید، زمانی که مأموریت رزمی آن به رهبری ایالات متحده پایان یافته اعلام شد. در همان زمان به بعد مسئولیت کامل امنیت افغان‌ها به خودشان محول شد، اما آنها همچنان به میلیاردها دلار کمک سالانه ایالات متحده وابسته ماندند.

در زمان اوج درگیری‌ها افغانستان، بیش از 130 هزار سرباز از 50 کشور ناتو و کشورهای شریک آنها در افغانستان حضور داشتند. در مأموریت «پشتیبانی قاطع» این آمار به حدود 10 هزار سرباز از 36 کشور کاهش یافت و این کشورها تا این هفته بیشتر نیروهای خود را نیز از افغانستان بیرون کشیدند.

برخی می‌گویند با اعلام پایان یافتن ماموریت ناتو جنگ در افغانستان خاتمه یافته تلقی خواهد شد، اما اعلام چنین چیزی از سوی ناتو ممکن است تا ماه‌ها بعد اتفاق نیفتد.

به گفته برخی مقامات ترکیه، این کشور در حال مذاکره بر سر توافق‌نامه دوجانبه جدیدی با رهبران افغانستان است تا برای تأمین امنیت در فرودگاه کابل باقی بماند. تا زمانی که چنین توافقی حاصل نشده، نیروهای ترک در افغانستان به لحاظ قانونی تحت نظارت و فرماندهی مأموریت پشتیبانی قاطع ناتو هستند.

مأموریت ضدتروریستی

خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان به معنی پایان جنگ علیه تروریسم نیست. ایالات متحده روشن ساخته است که در صورت بروز تهدید القاعده یا سایر گروه‌های تروریستی در خاک آمریکا، صلاحیت حمله به این گروه‌ها در افغانستان را دارد.

از آنجا که ایالات متحده هواپیماهای جنگی و شناسایی خود را از افغانستان خارج کرده است، اکنون باید به پرواز پهپادها از کشتی‌هایش در دریا و پایگاه‌های هوایی‌اش در منطقه خلیج فارس مانند پایگاه ظفره در امارات عربی متحده توسل بجوید. پنتاگون به دنبال گزینه‌های اساسی برای استقرار هواپیماهای شناسایی و سایر امکانات خود در کشورهای نزدیک به افغانستان است. در این زمینه هنوز هیچ توافقی با هیچ کشوری در منطقه حاصل نشده است.