نخست‌وزیر اسراییل هفته گذشته مخفیانه به امّان رفت:
تلاش تل‌آویو برای احیای روابط با اردن
نخست‌وزیر اسراییل یک هفته قبل به صورت مخفیانه به اردن سفر کرده و در دیدار با پادشاه این کشور ضمن تاکید بر آمادگی اسراییل برای صادرات بیشتر آب به اردن با او پیرامون تقویت روابط دوجانبه و یافتن راهکارهایی برای کاستن از تنش‌های منطقه‌ای به گفت‌وگو پرداخته است.
اعتمادآنلاین| پایگاه خبری اکسیوس روز پنجشنبه 8 جولای به نقل از یک مقام سابق امنیتی گزارش داد که نفتالی بنت، نخست‌وزیر اسراییل با همراهی یاییر لاپید، وزیر خارجه یک هفته قبل از این تاریخ عازم اردن شده و در کاخ پادشاهی اردن با ملک عبدالله دوم دیدار کرده‌اند.
به گزارش روزنامه اعتماد، براساس این گزارش در این نشست محرمانه، ایمن صفدی وزیر خارجه اردن نیز حضور داشته و فضای جلسه «بسیار مثبت» بوده است. رسانه محلی والا نیوز، جزییات بیشتری از این نشست محرمانه را فاش کرده و نوشته است که در ابتدای جلسه نفتالی بنت به پادشاه اردن اطلاع داده که حاضر است با فروش آب بیشتر به اردن (فراتر از آنچه در توافق صلح 1994 مقرر شده) موافقت کند. اردن برای مقابله با کمبود آب و خشکسالی نیاز زیادی به این توافق دارد و هنوز مشخص نیست که در ازای موافقت با صادرات بیشتر آب، نخست‌وزیر اسراییل چه درخواستی از ملک عبدالله دوم داشته است.
به گزارش «اعتماد»، این دیدار اولین دیدار میان پادشاه اردن و نخست‌وزیر اسراییل طی 5 سال گذشته بوده و دو طرف پس از سال‌ها تنش فزاینده و سردی روابط به دلیل برخی اختلاف‌نظرها که به سبب برخی رفتارها و سیاست‌های نتانیاهو امکان حل‌و‌فصل آن وجود نداشت، درصدد احیای مراودات برآمده‌اند.
هفته گذشته، مطبوعات اسراییل گزارش دادند که بنت موافقت اولیه خود را برای فروش 50 میلیون متر مکعب آب اضافی به اردن اعلام کرده اما در گزارش‌هایی که رسانه‌ها در این خصوص منتشر کرده بودند هیچ اشاره‌ای به برقراری ارتباط میان رهبران اردن و اسراییل در این سطح نشده بود. اگر این معامله میان امّان و تل‌آویو به نتیجه برسد، بزرگ‌ترین توافق آبی میان اردن و اسراییل از زمان انعقاد توافق صلح در 1994 خواهد بود. براساس بخش‌هایی از این توافق، اسراییل سالانه باید 55 میلیون متر مکعب آب به اردن صادر کند و در ازای هر متر مکعب آب 3 سنت از اردن دریافت می‌کند.
اردن یکی از خشک‌ترین کشورها در جهان است که دسترسی بسیار محدودی به منابع آبی دارد و کارشناسان محیط زیستی پیش‌بینی می‌کنند با بحران تغییرات آب‌وهوایی و افزایش گرمای زمین وضعیت این کشور بدتر شود. تحلیلگران در اسراییل، پذیرش این موضوع را ناشی از فشار ایالات متحده و دولت بایدن بر تل‌آویو ارزیابی می‌کنند. گیدئون برامبرگ، پ‍ژوهشگری که روی تاثیر مسائل محیط زیستی بر صلح منطقه‌ای کار می‌کند در این خصوص به جروزالم پست گفته است: «هیچ‌گاه سابقه نداشته که اسراییل با فروش آب در این حجم موافقت کند.» به گفته او، این توافق جدید احتمالا ابزاری برای «تغییر دادن بازی» و اصلاح فضای سیاسی میان اردن و اسراییل است که ایالات متحده نیز می‌تواند در آن نقش داشته باشد.
جروزالم‌پست در این خصوص می‌نویسد: «دولت بایدن اصرار داشت که اسراییل باید به درخواست اردن مبنی بر فروش بیشتر آب پاسخ مثبت بدهد و این موضوع را برای اصلاح روابط دوجانبه اردن و اسراییل ضروری توصیف می‌کرد.» در این گزارش همچنین آمده است که اردن درخواست داشته این 50 میلیون متر مکعب آب هر ساله تا 5 سال آینده از سوی اسراییل به این کشور فروخته شود اما نفتالی‌بنت تنها برای دو سال با آن موافقت کرده و تصمیم‌گیری در خصوص سال‌های آینده به نهادهای مسوول و بررسی تاثیر این حجم از فروش آب بر منابع آبی اسراییل موکول شده است. نشریه تایمز اسراییل یکی از دلایل پذیرش این توافق آبی از سوی تل‌آویو را نگرانی جدی اسراییل در خصوص تبعات ضعیف شدن پادشاهی اردن توصیف می‌کند. به نوشته این نشریه، خلأ قدرت در اردن فضای مناسبی را ایجاد می‌کند که برخی «گروه‌های تروریستی» با استفاده از آن می‌توانند برای اسراییل مشکلات امنیتی ایجاد کنند و از سوی دیگر، شرایطی پدید می‌آید که پناهندگان فلسطینی که بخش بزرگی از جمعیت اردن را تشکیل می‌دهند با ایجاد «ناآرامی‌های خطرناک» شرایط سختی را برای اسراییل پدید آورند.
جان هاناه، تحلیلگر مسائل اسراییل در امریکا در این خصوص می‌گوید: «اردن یکی از مهم‌ترین قسمت‌های پازل امنیتی منطقه است که در تامین منافع امریکا و تامین امنیت اسراییل نقشی اساسی دارد.» او می‌افزاید: «هرزمانی که از کاخ سلطنتی اردن در خصوص یک مساله امنیتی بسیار مهم یا اطلاعاتی که سرویس‌های اطلاعاتی اردن در اختیار دارند درخواستی می‌شود، آنها پاسخ مثبت می‌دهند و این موضوع نباید نادیده گرفته شود.» در همین راستا براساس برنامه‌ریزی قبلی روز پنجشنبه یاییر لاپید، وزیر خارجه اسراییل دوباره عازم اردن شد تا در نشستی عمومی و غیرمحرمانه با همتای اردنی خود دیدار کند. در این دیدار که در نوع خود اولین دیدار عمومی مقامات ارشد دو طرف پس از تشکیل دولت جدید در اسراییل به حساب می‌آید، ایمن صفدی و لاپید علاوه بر اعلام توافق امّان و تل‌آویو بر سر مساله آب، تاکید کردند که هر دو طرف برای تقویت روابط و گسترش همکاری در دیگر حوزه‌ها گام‌هایی بر خواهند داشت.
وزیر خارجه اسراییل در خصوص این دیدار روز پنجشنبه در توییتر نوشت: «امروز با معاون نخست‌وزیر و وزیر خارجه، ایمن صفدی دیدار و گفت‌وگو داشتم و توافق کردیم در زمینه تجارت و مساله آب با یکدیگر همکاری کنیم. همچنین توافق شد همکاری‌ها در زمینه‌های دیگر نیز ارتقا یابد.» المانیتور همچنین نوشته است وزرای خارجه اردن و اسراییل توافق کردند حجم صادرات اردن به کرانه باختری، از سالانه 160 میلیون دلار به سالانه 700 میلیون دلار افزایش پیدا کند.
وزارت خارجه اردن هم در بیانیه‌ای اعلام کرد، دو وزیر تحولات مرتبط با روند صلح را بررسی کردند. در این بیانیه آمده است که الصفدی تاکید کرد، تلاش‌ها باید در راستای دستیابی به چشم‌انداز سیاسی واقعی جهت تحقق صلح عادلانه و جامع باشد. تنها راه تحقق این امر راهکار تشکیل دو کشوری است که به اشغالگری پایان و به همه حقوق مشروع ملت فلسطین پاسخ می‌دهد. الصفدی بر لزوم توقف همه اقدامات غیر قانونی اسراییل تاکید کرد که راهکار تشکیل دو کشوری و فرصت‌های تحقق صلح عادلانه که ضرورتی منطقه‌ای و بین‌المللی است را تضعیف می‌کند. او همچنین بر لزوم احترام به ماهیت تاریخی و قانونی مسجدالاقصی، احترام به حقوق اهالی محله الشیخ جراح تاکید کرد و گفت: اخراج آنها اگر صورت بگیرد، مطابق با قوانین بین‌المللی «جنایت جنگی» محسوب می‌شود.
دیدار محمود عباس با پادشاه اردن
مدت کوتاهی پس از دیدار نخست‌وزیر اسراییل با پادشاه اردن، محمود عباس رییس تشکیلات خودگردان فلسطین نیز به دیدار ملک عبدالله دوم رفته است. هاآرتز در گزارشی پیرامون این موضوع به نقل از منابعی فلسطینی می‌نویسد: «پس از دیدار محرمانه بنت و پادشاه اردن، محمود عباس بلافاصله به کاخ پادشاهی اردن دعوت شد تا با او پیرامون برخی تحولات و تغییراتی که پس از نشست ایجاد شده گفت‌وگو شود.» به نوشته این رسانه، منابع فلسطینی می‌گویند هدف مقامات اردنی از این دیدار، ایجاد هماهنگی بیشتر میان مواضع اردن و فلسطینی‌ها پیش از برخی دیدارها با مقامات اسراییلی و امریکایی بوده و از ابتدا نیز قرار نبوده که محمود عباس دیداری با نفتالی بنت داشته باشد.
ملک عبدالله به دیدار بایدن می‌رود
اکسیوس گزارش داده که قرار است ملک عبدالله دوم، پادشاه اردن و جو بایدن، رییس‌جمهور ایالات متحده روز 19 جولای در کاخ سفید با یکدیگر دیدار کنند. این دیدار، اولین دیدار میان رییس‌جمهور جدید امریکا و رهبر یک کشور عربی در کاخ سفید خواهد بود. براساس بیانیه‌ای که در همین خصوص از سوی کاخ سفید صادر شده، هدف از این دیدار «تقویت روابط استراتژیک و پایدار اردن و ایالات متحده به عنوان دو شریک مهم در منطقه خواهد بود و رهبران دو کشور نقش اردن در ارتقای صلح منطقه‌ای و همچنین چالش‌های پیش روی صلح پایدار در خاورمیانه را بررسی خواهند کرد.»
این دیدار از این رو اهمیت بسیاری دارد که به نظر می‌رسد علاوه بر مسائل اشاره شده در بیانیه‌های کاخ پادشاهی اردن و کاخ سفید، عبدالله دوم تلاش خواهد کرد کمک‌های بیشتری برای بهبود وضعیت اقتصادی آشفته اردن جذب کند و از سوی دیگر احتمال تقویت روابط دوجانبه واشنگتن و امّان به صورت جدی وجود دارد. اردن طی سال‌های گذشته با سیاست‌های دونالد ترامپ، رییس‌جمهور پیشین ایالات متحده در خصوص مساله فلسطین و اسراییل مخالف بود و همین موضوع باعث می‌شد روابط امریکا و اردن به سردی گرایش پیدا کند. با روی کار آمدن دولت جو بایدن وضعیت تغییر کرد و در حال حاضر عبدالله دوم یکی از حامیان سیاست‌های دولت بایدن در خصوص برقراری دوباره بودجه حمایت از پناهندگان فلسطینی و مخالفت با شهرک‌سازی‌ها به حساب می‌آید.
دیدگاه تان را بنویسید