بایدن با چه انگیزه‌ای خروج نظامیانش را از افغانستان اعلام کرد؟
تصمیم‌های مبهم امریکا در افغانستان
طالبان همچنان به سمت شهرهای بزرگ افغانستان پیش می‌رود و انتقادات از دولت جو بایدن به دلیل عقب‌نشینی عجولانه از افغانستان بالا گرفته است. در چنین شرایطی است که دولت بایدن تنها چند هفته فرصت دارد تا چند تصمیم مهم درباره افغانستان اتخاذ کند.
اعتمادآنلاین| برخی از این تصمیمات عبارتند از چگونگی خارج کردن هزاران مترجم افغان و خانواده‌های‌شان که با نیروهای امریکایی همکاری می‌کردند. سیاست مدنظر دولت بایدن در خصوص استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین و تعیین سرنوشت هزاران پیمانکار امریکایی که در بخش‌های مختلف در افغانستان مشغول به کار هستند. بخشی از این پیمانکاران وظیفه خدمات‌رسانی و تعمیر و نگهداری تجهیزات نظامی ارتش افغانستان را که برای نبرد با طالبان نیاز دارد، انجام می‌دهند.
به گزارش روزنامه اعتماد و به نقل از سی‌ان‌ان، اتخاذ تصمیم در خصوص موارد بالا از جمله عوامل اساسی شکل‌دهنده نوع رابطه امریکا با دولت افغانستان و تعیین سرنوشت این کشور در آینده خواهد بود. جو بایدن، رییس‌جمهوری امریکا هفته گذشته در کنفرانس مطبوعاتی‌اش با خبرنگاران علاقه‌‌ای نداشت به این سوالات پاسخ دهد. اما بعد از جلسه با تیم مشاور امنیت ملی‌اش در روز پنجشنبه، از تصمیم خود برای پایان دادن به جنگ امریکا در افغانستان دفاع کرد و متعهد شد که مترجمان افغان که با نیروهای امریکایی همکاری می‌کردند را به همراه خانواده‌های‌شان از افغانستان خارج خواهد کرد. بایدن در بخشی از سخنرانی‌اش گفت: «پیام ما به این زنان و مردان واضح است: شما در ایالات متحده امریکا خانه خواهید داشت. اگر سفر به امریکا را انتخاب کنید همان‌طورکه شما در کنار ما بودید، ما هم در کنار شما خواهیم بود.» البته بایدن در خصوص نحوه عقب‌نشینی امریکا از افغانستان جزییاتی ذکر نکرد. البته بایدن اعلام کرد که دولت امریکا همچنان به تعهداتش به افغانستان در حوزه‌های اقتصادی، دیپلماتیک، کمک‌های بشردوستانه تاکید کرد اما به نظر میرسد افغان‌ها این سخن بایدن را باور
نکرده‌اند و احساس می‌کنند به یک‌باره به حال خود رها شده‌اند.
برای مثال سرعت خروج نیروهای امریکا از بگرام برای بسیاری غیرمنتظره بود. حتی نظامیان افغان نیز شوکه شده بودند. یکی از افسران ارشد ارتش افغاستان به سی‌ان‌ان گفته است که به او 24 ساعت فرصت داده شد تا مقدمات برعهده گرفتن امنیت مجموعه نظامیان امریکایی را بعد از خروج آخرین امریکایی برعهده بگیرد. دولت بایدن هفته گذشته اعلام کرده بود که دو ماه دیگر آخرین نظامیان امریکایی را از افغانستان خارج خواهد کرد. اما وزارت دفاع امریکا چنین تعهدی را تکذیب کرد. البته چند تن از مقامات دولت امریکا درگفت‌وگو با سی‌ان‌ان گفته‌اند قرار بود خروج کامل نیروهای امریکایی از افغانستان اواسط جولای انجام شود که به نظر میرسد کمی سریع‌تر از برنامه به وقوع پیوسته است.
ژنرال اسکات میلر هفته جاری به بروکسل سفر کرد تا در دیداری با ینس استولتنبرگ، دبیر کل ناتو، او را در جریان آخرین اخبار خروج نیروهای امریکایی از افغانستان قرار دهد. البته برخی مقامات دولت امریکا در گفت‌وگو با سی‌ان‌ان در خصوص نحوه خروج نیروهای امریکایی به خصوص نحوه خروج سریع آنها از پایگاه بگرام ابراز نگرانی کرده و اعلام کرده‌اند که این کار می‌تواند به روابط امریکا با افغانستان ضربه وارد کند. برادلی بومن، مدیر ارشد مرکز قدرت‌های سیاسی نظامی که یک بنیاد جنگ‌طلب مرکز تضارب افکار دفاع از دموکرسی‌ها است، می‌گوید: «شیوه خروج نیروهای امریکایی از پایگاه هوایی بگرام به گونه‌ای بود که خیلی راحت می‌شد فهمید که هماهنگی‌ها در سطح بسیار پایینی انجام شده و واقعیتی که در جریان است خیلی به نفع منافع امریکا پیش نمی‌‌رود. واقعیت این است که موفقیت افغان‌ها موفقیت ما است. من تمایل داریم آنها موفق باشند چراکه امنیت ملی ما این‌گونه ایجاب می‌کند.»
حالا مسوولیت مبارزه با تروریسم و طالبان مستقیما روی دوش ارتش افغانستان است که البته به سرعت در حال از دست دادن مواضع خود در مقابل طالبان است. طالبان در حال حاضر پیشرفتی‌های شگرفی داشته است و در توییتر نیز گزارش پیروزی‌هایش را منتشر کرده است. در حال حاضر طالبان بیش از 100 منطقه در افغانستان را تصرف کرده است اما هنوز حمله‌ای علیه شهرهای بزرگ افغانستان صورت نداده است. البته ارتش افغانستان نیز در مبارزه با طالبان موفق شده چند منطقه را بازپس بگیرد اما روند درگیری‌ها نشان می‌دهد که این جنگ قرار است برای مدتی بر سر تصاحب سرزمین‌ها ادامه یابد. رونالد نیومن، سفیر سابق امریکا در افغانستان می‌گوید باید منتظر ماند و دید که نیروهای شبه‌نظامی افغان که محبوبیت هم دارند به مبارزه علیه طالبان برمی‌خیزند یا نه. نیومن البته تاکید می‌کند که نمی‌شود پیش‌بینی کرد که ارتش افغانستان در نبرد با طالبان شکست خواهد خورد. او می‌گوید: «آنها توان لازم و نیروی انسانی لازم را دارند و از تجهیزات خوبی هم برخوردارند. بنابراین آنچه در این میان نقش اساسی بازی می‌کند رهبری نیروها و حمیت افغان‌ها در مقابله با طالبان است.»
سرنوشت پیمانکاران امریکایی
اگر نیروهای ارتش افغان بخواهند از تجهیزات امریکایی که در اختیارشان است برای مبارزه با طالبان استفاده کنند بدون شک به حضور مستشاران و پیمانکاران امریکایی نیاز دارند. در 20 سال گذشته، از یک سو نیروهای امریکایی با القاعده و طالبان در جنگ بودند و در سوی دیگر پیمانکاران امریکایی به آموزش ارتش افغانستان و تعمیر و نگهداری تجهیزات نظامی‌شان مشغول بودند. چند صد پیمانکار امریکایی همچنان در افغانستان باقی مانده‌اند که بیشترشان به نیروی هوایی افغانستان در پرواز هلیکوپترهای Black Hawk کمک می‌کنند. این هلیکوپترها بسیار قدرتمند و البته پیچیده هستند و پرواز آنها صرفا با کمک پیمانکاران امریکایی امکان‌پذیر است و اگر آنها نیر افغانستان را ترک کنند کل اسکادران این هلیکوپترها زمینگیر خواهد شد.
در توافق دوحه که در فوریه 2020 بین دولت ترامپ و طالبان امضا شد قید شده بود که این پیمانکاران باید به همراه نیروهای امریکایی افغانستان را ترک کنند. اگرچه دولت بایدن این توافق را مورد انتقاد قرار داد اما به نظر میرسد که مجبور شده به بندهای آن پایبند بماند.
پیتر برگر، تحلیلگر شبکه سی‌ان‌ان در نوشتاری با انتقاد از این تصمیم دولت بایدن نوشته است: «دولت بایدن اعلام کرده که براساس توافق دولت ترامپ با طالبان مجبور است نیروهای امریکایی را از افغانستان خارج کند. اما واقعیت این است که این توافق توسط دولت قبلی امریکا امضا شده و برای این دولت لازم‌الاجرا نیست. دوم اینکه طرف مقابل این توافق طالبان و القاعده هستند.» برگر در ادامه این توافق را با توافق هسته‌ای امریکا با ایران مقایسه کرده و نوشته است: «توافق هسته‌ای با ایران در دولت باراک اوباما امضا شد و ایران که طرف مقابل بود از سال 2015 به تمام تعهدات خود عمل کرد. ایران غنی‌سازی اورانیوم را متوقف کرد و به بازرسان آژانس اجازه داد دسترسی کاملی به تاسیسات هسته‌ای ایران داشته باشند. اما دولت ترامپ وقتی روی کار آمد به این توجیه که توافق هسته‌ای توسط دولت قبلی امضا شده و او مجبور نیست به آن پایبند باشد از آن خارج شد. حالا دولت ترامپ توافقی با طالبان امضا کرده که طالبان به تعهدات خود ذیل توافق عمل نکرده است.
این تناقض است که ترامپ می‌تواند با توافق هسته‌ای با ایران به رغم پایبندی ایران به تعهدات خود خارج شود اما دولت بایدن مجبور است به توافقی که دولت ترامپ با طالبان امضا کرده و طالبان به تعهدات خود نیز ذیل آن عمل نکرده، پایبند بماند!
لیزا کورتیس، مدیر برنامه ایندو پاسیفیک در مرکز New American Security نیز معتقد است: «تصمیم دولت بایدن برای خارج کردن همه پیمانکاران در یک زمان واحد، به هیچ عنوان تصمیم درستی نیست. به نظر میرسد که دولت بایدن نیز اشتباه بودن این تصمیم را دریافته است و حالا پنتاگون به دنبال راهی است تا شماری از این پیمانکاران را در افغانستان نگه دارد تا به کار تعمیر و نگهداری تسلیحات نیروی هوایی افغانستان کمک کنند.» کورتس که خودش بین سال‌های 2017 تا 2021 مدیر شورای امنیت ملی در حوزه آسیا مرکزی و جنوب بود معتقد است که دولت امریکا در نهایت حدود 200 پیمانکار را برای تعمیر و نگهداری هلیکوپترهای Black Hawk در افغانستان نگه خواهد داشت.
هرچند به اعتقاد پیتر برگر، تحلیلگر شبکه سی‌ان‌ان، این اقدام هم کفایت نمی‌کند. برگر حتی سخنان جو بایدن در خصوص ادامه تلاش زلمای خلیلزاد، نماینده ویژه امریکا در امور افغانستان برای برقراری صلح در این کشور را نیز کافی نمی‌داند. او می‌نویسد: «این حرف‌ها خیالات است. این زلمای خلیلزاد همان کسی است که در دولت دونالد ترامپ به بهانه برقراری صلح با طالبان وارد مذاکره با این گروه شد و نتیجه‌اش این شد که طالبان توانست کنترل بسیاری از نقاط افغانستان را به دست بگیرد. قرار بر این بود که طالبان از القاعده برائت جسته و به گفت‌وگوهای واقعی برای برقراری صلح با دولت افغانستان متعهد شود. اما دولت افغانستان همواره از خلیلزاد به این دلیل که آنها را از روند مذاکره با طالبان کنار گذاشته، انتقاد کرده است. واقعیت این است که روند برقراری صلح به دست خلیلزاد نتیجه‌بخش نبوده است و امریکا سه سال است که این روند غلط را ادامه داده است. حالا قرار است ناگهان در دولت بایدن این روند نتیجه بدهد؟
جو بایدن در سخنرانی اخیر خود گفته که امریکا نمی‌تواند برای همیشه و مدت زمان نامعلوم نیروهایش را در افغانستان نگه دارد. اما برگر معتقد است که امریکا 75 سال است که 28 هزار نیروی نظامی خود را در کره جنوبی نگه داشته است. چراکه امریکا در آن منطقه منافع استراتژیک دارد. 2 هزار و 500 نیروی امریکایی که در افغانستان هستند کمتر از 10 درصد تعداد نیروهایی است که امریکا در کره جنوبی مستقر کرده است. آیا منطقی نیست که امریکا این تعداد نیرو را برای کمک به دولت افغانستان در نبرد با طالبان در این کشور نگه دارد؟
دیدگاه تان را بنویسید