آیا رئیسی سیاست هسته ای و منطقه ایران را تغییر می‌دهد؟

اعتمادآنلاین| الخلیج آنلاین در مطلبی به قلم کامل جمیل نوشت: روز پنجشنبه 5 اگوست 2021 ابراهیم رئیسی رسما منصب ریاست جمهوری را از حسن روحانی تحویل گرفت و از این پس، تمام نگاه‌ها متوجه جهتی است که کشتی سیاست ایران به سمت آن حرکت خواهد کرد، اما به عقیده تحلیلگران، مسیر این سیاست توسط ناخدای جدید هم تغییری نمی‌کند.

به گزارش انتخاب، در ادامه این مطلب آمده است: رئیس جمهور جدید ایران در جریان سخنرانی خود در مراسم تحلیف، گفت که دولتش از حقوق بشر حمایت می‌کند، به ایرانی‌ها خدمت کرده و نگهبان ارزش‌های انقلاب خواهد بود.

در رابطه با همسایگان ایران، رئیسی تصریح کرد دست همسایگان را به گرمی می‌بوسد و قدرت کشورش ضامن استقرار و امنیت در منطقه است.

به گفته رئیسی، دخالت خارجی نمی‌تواند مشکلات منطقه‌ای که سالهاست شاهد یک تنش امنیتی بی سابقه است را حل کند، چرا که این دخالت خود باعث مشکل است.

رئیسی دشمنان ایران را متهم به شروع جنگ روانی و تحریم‌های اقتصادی علیه این کشور کرد، برنامه‌های هسته‌ای ایران را صلح آمیز و سلاح هسته‌ای را حرام خواند و گفت هیچ جایی در استراتژی این کشور ندارد.

رئیسی افزود: در کنار مظلومان در فلسطین، سوریه، اروپا، آفریقا و آمریکا خواهیم بود و صدای مستضعفان هستیم. وی تصریح کرد از هر طرح دیپلماتیکی که مساله فلسطین را حل کند، حمایت می‌کند.

تهران و کشورهای حاشیه خلیج فارس

مشخص است که با روی کار آمدن بایدن و اعلام سیاست او در منطقه، رابطه بین ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس شکل متفاوتی به خود گرفت، همانطور که شاهد ارتباط بین ریاض و تهران در بغداد و دخالت مسقط برای میانجی گری در این پرونده بودیم.

علاوه بر تلاش‌های پادشاهی عمان، قطر و کویت هم برای میانجی گری در راستای حل اختلافات بین عربستان و ایران اعلام آمادگی کردند. این در حالی است که، ولی عهد سعودی محمد بن سلمان در اواخر آوریل گذشته در مورد ایجاد روابط مستحکم با ایران که مبتنی بر حسن هم جواری و منافع مشترک باشد، اظهار تمایل کرد.

در همین رابطه، وزارت خارجه ایران نیز بار‌ها از تغییر لحن عربستان استقبال و اعلام کرد این دو کشور می‌توانند بخاطر منافع ملت و منطقه با یکدیگر همکاری کنند.

فراس محمد الیاس، کارشناس مسائل ایران در گفتگو با الخلیج آنلاین خاطر نشان کرد روابط ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس و بویژه رابطه با عربستان سعودی، نامشخص است و این رابطه تحت ضوابط سیاسی مشخص یا تصوراتی که هر رئیس جمهور جدید در ایران بر مبنای آن سخن می‌گوید نیست، بلکه این روابط تحت تاثیر رقابت‌های ایدئولوژیک پیچیده‌ای است.

به عقیده الیاس، رابطه بین ایران و عربستان به امور متعددی بستگی دارد، از این رو، با وجود تمام تلاش‌های روسای جمهور قبلی در ایران برای تحکیم روابط با عربستان سعودی، این روابط به سرعت دچار پیچیدگی شده است.

بر همین اساس، الیاس معتقد است استقرار رابطه بین تهران و ریاض، مأموریتی است که احتمالا رئیسی هم موفق به آن نمی‌شود.

محمود علوش، تحلیلگر سیاسی، سخنان ابراهیم رئیسی در خصوص روابط کشورش با منطقه را تنها به منظور اظهار حسن نیت دانست که با روی کار آمدن هر رئیس جمهور جدیدی در ایران، از این دست سخنرانی‌های مثبت در مورد دولت‌های منطقه می‌شنویم. وی معتقد است هر گونه گشایش در روابط بین کشورهای حاشیه خلیج فارس با ایران، به معنای پیروزی ایرانی هاست.

با وجود مذاکراتی که در حال حاضر بین عربستان و ایران با هدف اصلاح روابط در جریان است، به عقیده علوش، ریاض به دلیل کاهش حمایت آمریکا و جنگ فرسایشی در یمن، در یک موضع ضعیف قرار دارد.

از این رو، ایرانی‌ها معتقدند این شرایط باعث فشار بر سعودی‌ها شده تا وارد گفتگو با آن‌ها شوند، البته علوش بعید نمی‌داند که در زمینه بازگشت روابط دیپلماتیک بین دو کشور، شاهد پیشرفت باشیم، اما این امر طبیعتا به معنای پایان خصومت نیست.

رئیسی و پرونده هسته‌ای

پرونده هسته‌ای ایران یکی از مهمترین پرونده‌های سیاسی آن است که همانطور که گذشت، در ضمن صحبت‌های رئیسی اشاره‌ای به آن شد و وی برنامه‌های هسته‌ای ایران را صلح امیز خواند.

به گفته فراس محمود الیاس، معمولا روسای جمهور ایرانی به فتوا‌های دینی استناد می‌کنند تا صدق ادعای خود را ثابت کرده و نوعی مشروعیت سیاسی در داخل و خارج به دست آورند.

اما الیاس تصریح می‌کند: که محمود علوی، وزیر اطلاعات ایران در فوریه گذشته در مصاحبه‌ای به این مساله اشاره کرده بود که اگر ایران تحت فشار بیشتری باشد، صاحب سلاح هسته‌ای می‌شود.

از سوی دیگر، محمود علوش، تحلیلگر سیاسی می‌گوید: مسئولان ایرانی در هر مناسبتی به صلح امیز بودن برنامه‌های هسته‌ای در این کشور تاکید می‌کنند، اما نزدیکی نظام ایران به برنامه‌های هسته ای، منوط به منافع است و به ایدئولوژی ارتباطی ندارد.