دورنمای تشکیل دولت مشارکتی در افغانستان تیره‌وتار است/ پیمان شانگهای، راه‌ متعادل کردن اوضاع فعلی خواهد بود/ آمریکایی‌ها گزینه خلق آنارشی را برگزیدند

اعتمادآنلاین| «ابوالفضل ظهره‌وند» سفیر پیشین ایران در افغانستان در تشریح نشست سه روزه شورای رهبری طالبان در قندهار اظهار کرد: طی روزهای اخیر شاهد ورود ملا هبت‌الله آخوندزاده، رهبر فعلی طالبان افغانستان به قندهار بودیم و گفته می‌شود که یک نشست سه روزه در این شهر با سران طالبان برگزار شده است. بر اساس داده‌های موجود، این نشست به نوعی بحث تنظیم رفتار عمومی طالبان با مردم را در دستور کار داشت و از سوی دیگر توصیه‌هایی برای کاهش خشونت و پیشبرد اهداف عمومی مطرح شده، اما مسأله این است که طالبان امروز در موقعیتی نیست که بخواهد اوضاع بحرانی افغانستان را مدیریت کند. معتقدم آنها توانایی مدیریت اوضاع و احوال فعلی افغانستان را ندارند؛ چراکه هیچ راهی جز مشارکت تمام اقوام و مذاهب برای اداره کشور وجود ندارد.

به گزارش ایلنا، وی ادامه داد: طالبان به دنبال آن است تا دولت مورد نظر خودش را با ساختار غیراشتراکی به وجود بیاورد و به همین دلیل معتقدم دورنمای تشکیل دولت همه‌گانی با مشارکت سایر جریان‌ها کاملا تیره و تار است. به عنوان مثال در جلسه اخیرِ کادر مرکزی طالبان، ملاعبدالغنی برادر به عنوان وزیر خارجه، ملایعقوب فرزند ملاعمر (بنیانگذار طالبان افغانستان) به عنوان وزیر دفاع و سراج‌الدین حقانی (فرزند بنیانگذار شبکه حقانی و رهبر فعلی این جریان) به عنوان وزیر کشور یا وزیر داخله انتخاب شدند که نشان می‌دهد طالبان این سه وزارتخانه کلیدی را فعلاً میان خود تقسیم کرده و به همین دلیل یک انحصار را شاهد هستیم. از نظر من هیچ امکانی برای برقراری حکومت مشارکتی به مرکزیت طالبان وجود ندارد و در حقیقت هیچ سیگنالی برای جمع شدن طالبان با سایر اقوام و جریان‌ها در ساختار یک حکومت جدید مشهود نیست؛ چراکه آنها همچنان به دنبال تک‌روی هستند.

این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: توجه داشته باشید که تنها گزینه‌ای که می‌تواند از تجزیه افغانستان جلوگیری کند، به روی کار آمدن و تشکیل دولت مشارکتی است اما در این میان باید توجه داشت که آمریکا، روسیه و سایر کشورهای مشترک‌المنافع با شکل گرفتن دولتی که سر تا پای آن طالبانی باشد موافق نخواهند بود. از سوی دیگر اگر قرار باشد دولت غیرمشارکتی تشکیل شود باید به این نکته توجه کنیم که ژئوپولیتیک منطقه پذیرای این مدل و وضعیت نخواهد بود. به همین دلیل معتقدم دورنمای خطرناکی وجود دارد که مشخص نیست چه آینده‌ای را برای افغانستان ترسیم می‌کند. بسیاری معتقدند که طالبان نماینده پشتون‌ها نیستند و به همین دلیل معتقدم که جمع شدن آنها در کنار بخش عمده‌ای از پشتون‌ها هم در گذر زمان با مشکل مواجه می‌شود. این در حالی است که اگر طالبان بخواهد به دره پنجشیر حمله کند و یک نبرد متقابل را کلید بزند، بدون تردید شاهد یک نسل‌کشی خواهیم بود.

ظهره‌وند افزود: بر این اساس عدم پذیرش دولت طالبان در داخل و خارج از افغانستان می‌تواند رفتار این جریان را تندتر کند؛ چراکه انزوا می‌تواند مشکلات زیادی را برای طالبان به وجود بیاورد. نکته بسیار مهم این است که آمریکایی‌ها به خوبی می‌دانستند حالا که دموکراسی نمی‌تواند در افغانستان کارساز باشد پس بهتر است آنارشی را در این کشور مستقر کنند تا این آنارشی و به هم‌ریختگی بتواند علیه رقبای واشنگتن مانند روسیه، ایران و چین کارساز باشد. به همین دلیل معتقدم که هیچ پلی میان طالبان و دیگران وجود ندارد مگر آنکه دولت مشارکتی در افغانستان به وجود بیاید و اگر اینگونه نشود احتمال دارد جنگ داخلی شروع شده و در نهایت تجزیه افغانستان به وقوع بپیوندد. توجه داشته باشید که غربی‌ها در به هم ریختن و ایجاد آنارشی تخصص ویژه‌ای دارند و حتی طالبان هم نمی‌تواند در افغانستان به صورت انفرادی کار کند و کشور را در دست بگیرد.

وی در پایان خاطرنشان کرد: تاریخ به ما و به تمام بازیگران بومی و غیربومی افغانستان نشان داده که شوروی، بریتانیا و حتی آمریکا نتوانستند افغانستان را متعلق به خود کنند و به همین دلیل معتقدم پاکستان هم نمی‌تواند با اهرمی به نام طالبان، افغانستان را ببلعد. فرارهای مردم افغانستان نشان می‌دهد که طالبان هیچ ایده و دورنمای جدیدی برای آینده این کشور ندارد و واقعیت این است که نمی‌توان یک کشور را به صورت سنتی و با یک ساز و کار محدود اداره کرد. تنها راه حل این معادله در وضعیت فعلی اعمال فشار چین و روسیه به پاکستان است تا اسلام‌آباد از بلندپروازی‌هایش کوتاه بیاید و از سوی دیگر یکی از مهمترین راه‌های متعادل کردن اوضاع، به کار بستن پیمان شانگهای است.